سیاست‌های دولت ترکیه در حمایت از افزایش جمعیت و فرزندآوری

به گزارش مسیر اقتصاد ترکیه به عنوان کشوری اروپایی-آسیایی مختصات جمعیتی نسبتا متفاوتی را نسبت به کشورهای اروپایی دارد. با اینکه ترکیه از سال ها پیش درخواست عضویت در اتحادیه اروپا را داده، اما هنوز این درخواست پذیرفته نشده و از طرفی، بسیاری از ساختارهای این کشور اعم از ساختارهای فرهنگی بیشتر به کشورهای آسیایی شبیه است.

اغلب کشورهای اتحادیه اروپا هم اکنون با بحران جمعیتی قابل توجهی دست و پنجه نرم می کنند. اما به نظر می رسد ترکیه به اندازه اروپایی ها دچار مشکل جمعیتی نیست. گرچه روند تغییر ساختار جمعیتی در ترکیه نیز مطلوب نیست و نرخ باروری رو به کاهش و میانگین سنی فزاینده حاکی از تولد بحران جمعیتی در این کشور است.

نرخ باروری برابر با حد جانشینی

جمعیت ترکیه با روند تقریبا ثابتی همواره در حال افزایش بوده و از ۲۴ میلیون نفر در سال ۱۹۵۵ به حدود ۸۳ میلیون نفر در سال ۲۰۱۹ رسیده است. نرخ باروری این کشور در سال ۱۹۵۵، ۶.۶۹ بوده است؛ مقداری بسیار بیشتر از نرخ باروری در کشورهای اروپایی و متضمن اختلاف قابل توجهی نسبت به حد جانشینی.

با این حال نرخ باروری ترکیه در سال ۲۰۱۶ به ۲.۱ رسیده که دقیقا برابر با حد جانشینی است. این مقدار تا اکنون نیز ثابت مانده است. با وجود تطابق نرخ باروری با حد جانشینی در ترکیه، برخی سیاستمداران از کاهش این شاخص ابراز نگرانی کرده اند.

برنامه ریزی برای افزایش جمعیت پیش از رسیدن به اوج بحران جمعیتی

میانگین سنی به عنوان یکی دیگر از مهم ترین شاخص های جمعیتی، در سال ۱۹۵۵ کمتر از ۲۰ سال بوده و اکنون به ۳۰.۲ سال رسیده است. لازم به ذکر است همین مقدار نیز در مقایسه با اروپایی ها چندان بحرانی محسوب نمی شود. از طرفی ترکیه در سال ۱۹۵۵، بیستمین کشور پر جمعیت جهان محسوب می شده اما هم اکنون هفدهمین کشور پرجمعیت محسوب می شود. بنابراین می توان گفت سرعت رشد بحران جمعیتی ترکیه در مقایسه با برخی کشورهای دیگر زیاد نبوده است. اما دولتمردان ترکیه با وقوف به این که مقابله با بحران جمعیتی با اقدامات دفعی و مقطعی کوتاه ممکن نیست، از هم اکنون سیاست های لازم را برای نگه داشتن جمعیت در حد مطلوب اخذ نموده اند.

پس از این که بررسی ها میانگین سنی ترکیه را بیش از ۳۰ سال نشان دادند، اتخاذ سیاست های تشویقی برای معکوس نمودن روند نزولی نرخ باروری آغاز گردید. دولت ترکیه از این بیم دارد که پیری جمعیت، ترکیه را نیز مانند بسیاری از کشورهای توسعه یافته اروپایی دچار کاهش نیروی کار و رشد هزینه های رفاهی نماید.

رجب طیب اردوغان نخست وزیر این کشور سال ها مردم را به داشتن حداقل ۳ فرزند تشویق نموده و از ۲۰۱۳ نیز، این مقدار مطلوب را به ۵ فرزند تغییر داده است. این توصیه مشهور اردوغان نقشی محوری را در فرهنگ سازی در حوزه جمعیت در ترکیه ایفا کرده است.