مسیر اقتصاد/ بررسی سیاست‌های توسعه صنعتی در کشورهای توسعه یافته نشان میدهد ایجاد یک حوزه صنعتی توانمند در اغلب موارد نیازمند دخالت و سیاستگذاری دولت درتنظیم اهداف، استفاده از مشوق‌های مالی دولتی، قانوگذاری و تقویت تولیدکنندگان برای رقابت در بازارهای جهانی است.
نقش دولت چین در ایجاد بزرگترین شرکت‌های تجهیزات مخابراتی جهان
در این بین الگوی توسعه صنعت تجهیزات مخابراتی چین یکی از موفق‌ترین الگوهای سیاستگذاری و نقش آفرینی دولت جهت ساخت و حمایت از یک صنعت به‌شمار می‌آید، که به‌وسیله آن چین طی ۴ دهه از یک کشور صرفا واردکننده، به بزرگترین تولیدکننده تجهیزات مخابراتی جهان تبدیل شد.
سیاست‌های دولت چین برای رسیدن به این جایگاه در چهار مرحله قابل دسته بندی است، این مراحل عبارتند از:
- واردات بدون محدودیت؛
- تاسیس شرکت های مشترک با شرکای خارجی؛
- تمرکز بر راه‌اندازی و تقویت تولیدکنندگان داخلی وابسته به دولت؛
- حمایت از تولیدکنندگان داخلی در بخش خصوصی.
جدول زیر به خوبی این روند را در حوزه بومی سازی سوئیچ های دیجتال به عنوان اصلیترین تجهیز مخابراتی در دو دهه گذشته نشان میدهد. در این جدول سهم تولیدات هر بخش از کل سوئیچ های نصب شده در کشور چین (Eric Hawit; 2007) آورده شده است.
|
سال |
واردات | شرکت‌های مشترک داخلی- خارجی | تولیدات داخلی | ظرفیت کل سوئیچ های کشور (میلیون) |
|
۱۹۹۰ |
۷۱% | ۲۳% | < 5% |
۱۲.۳ |
|
۱۹۹۲ |
۵۷% | ۳۸% | ۶% | ۱۹.۲ |
| ۱۹۹۴ | ۵۱% | ۳۹% | ۱۱% |
۴۹.۳ |
|
۱۹۹۶ |
۱۶% | ۴۰%- ۵۰% | ۲۵% – ۳۰% | ۹۲.۹ |
| ۱۹۹۸ | نزدیک به ۰% | ۴۶% | ۵۴% |
۱۳۸ |
|
۲۰۰۰ |
۰% | ۵۷% | ۴۳% | ۱۷۸ |
| ۲۰۰۱ | – | ۳۸% | ۶۲% |
۲۵۶ |
| ۲۰۰۳ | – | ۳۰% | ۷۰% |
۳۵۱ |
۴ مرحله نقش افرینی موثر دولت چین در صنعت مخابرات
در ادامه به بررسی ۴ مرحله نقش آفرینی موثر دولت چین در صنعت مخابرات و تبدیل آن از یک صنعت وارداتی به یک صنعت پیشرو در عرصه جهانی پرداخته می شود.
آزادسازی واردات و کاهش تعرفه
در آغاز دهه ۸۰ میلادی دولت چین به منظور گسترش زیرساخت های ارتباطی این کشور و همچنین به دلیل فقدان توانمندی کافی در تولید تجهیزات مخابراتی، دو راهبرد را محور فعالیت‌های خود قرار داد. دولت چین در این دوره با هدف توسعه خدمات مخابراتی تعرفه واردات تجهیزات مربوطه را کاهش داد و به موازات آن با تاسیس نخستین شرکت‌های دولتی تلاش برای ساخت سوئیچ‌های دیجیتال بومی را آغاز نمود. در این مقطع هزینه تمام شده برای راه‌اندازی هر پورت سوئیچ دیجیتال با تجهیزات وارداتی نزدیک به ۵۰۰ دلار بود، که با توجه به تعداد زیاد پورت‌های مورد نیاز برای توسعه شبکه و نرخ زیاد تبدیل دلار به یوآن، حجم زیادی از منابع ارزی چین را خارج می‌کرد.
حمایت از ایجاد شرکت‌های مشترک (Joint Venture)
در این مقطع دولت چین با هدف کاهش هزینه تمام شده تولید تجهیزات و انتقال فناری، سیاست حمایت از تاسیس کسب‌وکارهای مشترک چینی- خارجی (Joint Venture) را دنبال کرد. شرکت‌های دولتی چینی پس از دو دوره مذاکره سه ساله با دو شرکت زیمنس و آلکاتل توانستند دو شرکت مشترک چینی- خارجی تاسیس کنند. سرفصل‌های اصلی این سیاست شامل کنترل و مالکیت عمده طرف چینی در تمام جوینت ونچرها، ایجاد بازارهای تضمینی کوتاه مدت توسط دولت و ایجاد دو جوینت ونچر جداگانه با شرکت‌های به منظور ایجاد رقابت در بازار و افزایش بهره‌وری بود.
حمایت گسترده و هدمند از شرکت‌های کاملا داخلی
سیاستگذاران صنعتی در چین به خوبی می‌دانستند که سیاست‌های حمایت از تاسیس کسب‌وکارهای مشترک باوجود پر کردن خلاء تولیدی در مواجهه با واردات پرهزینه، همواره با عدم تمایل طرف خارجی به انتقال فناوری و عدم تمایل شریک داخلی به استفاده از آموخته‌هایش برای رقابت با طرف خارجی همراه است.
به همین دلیل مرحله سوم سیاست‌های توسعه صنعت تجهیزات مخابراتی چین، با قطع حمایت و محدودسازی شرکت های مشترک داخلی- خارجی (Joint Venture) آغاز شد و با حمایت گسترده از تولیدکنندگان کاملا داخلی ادامه یافت. تولیدکنندگانی که در آن مقطع با استفاده از حمایت‌های دولتی از بخش تحقیق و توسعه به توانمندیهای اولیه در تولید نسل‌های پیشرفته‌تر تجهیزات مخابراتی رسیده بودند.
سرفصل های اصلی سیاست اعمال شده این مقطع شامل موارد زیر بود:
- تامین مالی بخشی از پروژه تحقیق‌وتوسعه سوئیچ های پیشرفته در دانشگاه ارتش چین توسط شرکت‌های دولتی حاضر در جوینت ونچرها و سپس استفاده دستاوردهای بومی به دلیل سهام مالکیتی طرف چینی؛
- ادغام ۸ شرکت دولتی تولیدکننده سوئیچ‌های یکسان شامل ۴ شرکت صنایع ارتباطات و پست، ۳ شرکت وزارت صنعت الکترونیک و یک شرکت از ارتش؛
- تخصیص چند ده میلیارد دلار خط اعتباری به شرکت های داخلی به صورت اعتبار خریداران؛
- حفظ شرکت‌های جوینت ونچر داخلی- خارجی به منظور حفظ رقابت در بازار.
ایجاد شرکت‌های داخلی پیشرو در عرصه های جهانی
سیاست های حمایتی چین از تولیدکنندگان داخلی در نهایت در یک بازه زمانی ده ساله منجر به تاسیس سه شرکت بزرگ کاملا داخلی در این کشور شد. این شرکت ها در یک طیف شامل یک شرکت تمام دولتی به نام Great Dragon Group، یک شرکت با مالکیت دولتی و مدیریت خصوصی به نام ZTE و یک شرکت موفق کاملا خصوصی به نام Huawei شد.
انتهای پیام/ تولید و اشتغال
