به گزارش مسیر اقتصاد با توجه به تعریف شرکت‌های دانش‌بنیان در قوانین و آئین‌نامه‌های مربوطه، این شرکت‌ها می‌بایست در حوزه فناوری‌های پیشرفته (high-tech) یا متوسط به پیشرفته (medium-high-tech) مشغول به فعالیت و عرضه محصول باشند. محیط کسب‌وکار فناوری‌های پیشرفته، عموماً محیطی پیچیده با سرعت تغییرات بسیار بالاست. در این محیط‌ها سرعت بالا در توسعه فناوری، توسعه محصول و عرضه محصول به بازار، یک الزام به‌حساب می‌آید و چه‌بسا یک تاخیر اندک در عرضه به‌موقع محصول، کل بازار آن محصول با فناوری پیشرفته را تحت‌الشعاع قرار می‌دهد.
یکی از گلوگاه‌هایی که به‌شدت می‌تواند سرعت عملیاتی و پاسخگویی شرکت‌های دانش‌بنیان را محدود نماید، دسترسی سریع و به‌موقع به منابع مالی منعطف است. با توجه به عدم تمایل بانک‌ها به تامین مالی در حوزه دانش‌بنیان و همچنین صف طولانی آن‌ها برای پرداخت وام‌های کم‌حجم و پر ریسک، امید اصلی شرکت‌های دانش‌بنیان جهت تامین مالی به‌موقع، صندوق نوآوری و شکوفایی است.
با این‌حال، صندوق نوآوری و شکوفایی نیز با ایجاد یک ساختار پیچیده و متمرکز، شرکت‌های دانش‌بنیان را در معرض یک فرآیند به‌شدت بوروکراتیک و فرسایشی قرار داده است. فرآیندی که در آن فاصله بین درخواست تامین مالی و مصوب شدن تسهیلات، حتی به یک سال و بیشتر نیز می‌رسد. یکی از مهم‌ترین آثار فرآیند طولانی تصویب تسهیلات، ایجاد صفی طولانی از طرح‌های دانش‌بنیان در حال بررسی و ارزیابی[۱] در صندوق نوآوری و شکوفایی، است.
البته با تصویب تسهیلات نیز این فرآیند فرسایشی صندوق به اتمام نمی‌رسد و بعضاً بین ۶ تا ۹ ماه طول می‌کشد تا اولین قسط یک تسهیلات تصویب‌شده واقعاً به‌حساب شرکت دانش‌بنیان واریز شود.
در این شرایط شرکت دانش‌بنیانی که بین یک تا دو سال برای دریافت تسهیلات منتظر مانده است، زمانی می‌تواند وام خود را دریافت کند که یا طرح توسعه محصول مرتبط با آن وام کلاً از موضوعیت خارج شده است؛ یا اینکه منابع مالی موردنیاز برای آن را از محل‌های دیگری تامین کرده است. حتی در مواردی ممکن است شرکت دریافت‌کننده وام، دیگر صلاحیت‌های لازم برای دانش‌بنیان بودن را نیز از دست داده باشد!
بنابراین بسیاری از شرکت‌های دانش‌بنیان یا وام خود را به یک شرکت دیگر می‌فروشند، یا اینکه آن را در پروژه‌ها و فعالیت‌های دیگری خرج می‌کنند که قبلاً آن‌ها را در طرح خود به صندوق نوآوری و شکوفایی اعلام نکرده‌اند. در هر دو حالت، نظارت بر نحوه هزینه کرد تسهیلات برای صندوق نوآوری و شکوفایی بسیار دشوار یا حتی غیرممکن خواهد بود.
با این اوصاف، ضروری است صندوق نوآوری و شکوفایی هر چه سریعتر در ساختار خود تجدید نظر نموده و اصلاحات لازم را انجام دهد تا شرکت های دانش بنیان که از بخش های اصلی اقتصاد مقاومتی هستند، بتوانند به راحتی به این تسهیلات دست یابند و در مسیر توسعه و پیشرفت قرار گیرند.
پینوشت:
[۱] – گزارش عملکرد تیرماه صندوق نوآوری و شکوفایی نشان می‌دهد که در آن برهه ۵۹۳ طرح در صف بررسی این صندوق قرار داشته‌اند. همچنین این رقم در مصاحبه رئیس صندوق در آبان ماه،۵۵۰ طرح عنوان شده است.
