به گزارش مسیر اقتصاد در ماه های اخیر سازمان تجارت جهانی بدترین دوران خود از زمان تأسیس تاکنون را سپری کرده است؛ در این مدت بسیاری از کشورهای جهان، از کشورهای توسعه یافته تا کشورهای در حال توسعه، انتقادات گسترده ای را شامل عدم توانایی در دستیابی به توافق جدید، عدم توانایی در الزام کشورها در پایبندی به قوانین و عدم توانایی در رسیدگی سریع و عادلانه به شکایت ها، به عملکرد این سازمان مطرح کرده اند.
علاوه بر این آمریکا به عنوان حامی اصلی WTO و کشوری که نقشی محوری در شکل گیری این سازمان داشته است، ضمن مطرح نمودن انتقادات متعدد، تهدید کرده است از این سازمان خارج خواهد شد؛ اقدامی که در صورت تحقق به معنی پایان کار WTO در عرصه تجارت جهانی خواهد بود.
ارائه پیشنهاد اصلاح ساختار WTO از سوی کشورهای جهان
این روند موجب شده است تمامی کشورهای عضو این سازمان به طور متفق القول بر ضرورت اصلاح ساختار WTO تأکید نمایند.
اکنون کشورهای مختلفی از جمله کشورهای غربی همچون آمریکا و اتحادیه اروپا و همچنین کشورهای در حال توسعه به دنبال ارائه پیشنهاداتی در این زمینه هستند.
در این میان اولین پیشنهاد رسمی اصلاح ساختار WTO از سوی اتحادیه اروپا مطرح شد که در نهایت با مخالفت آمریکا و بسیاری از کشورهای در حال توسعه مواجه گردید.
جبهه بندی کشورهای جهان با هدف اصلاح ساختار ناکارآمد WTO
در واقع با وجود اتفاق نظر کشورهای جهان در زمینه ضرورت اصلاح ساختار WTO، در زمینه جزئیات آن نظراتی کاملا متضاد از سوی کشورهای جهان مطرح شده است.
جبهه بندی کشورهای جهان در زمینه اصلاح ساختار WTO نشان می دهد که اکنون هیچ اتفاق نظری وجود ندارد و قدرت های بزرگ درحال یارگیری و فراهم کردن شرایط برای تحمیل خواسته های خود در این زمینه هستند.
آمریکا سرسخت ترین مخالف روند فعلی تجارت جهانی
در یک سو کشور آمریکا قرار دارد که روند فعلی عملکرد سازمان تجارت جهانی را برخلاف منافع خود می داند و به طور کلی بر دو نکته «کاهش مداخله WTO بر اختیارات دولت ها» و «جلوگیری از اقدامات دولت چین در دزدی اطلاعاتی و اجبار شرکت ها به انتقال فناوری به این کشور» تأکید دارد.
تاکنونی بسیاری از کشورهای جهان درخصوص ضرورت اصلاح ساختار WTO و بهبود عملکرد این سازمان، ابراز همراهی با آمریکا کرده اند، اما پیشنهادهای مطرح شده از سوی هیچکدام نتوانسته است دو درخواست اصلی آمریکا را پوشش دهد و از این منظر می توان گفت هیچ کشوری به طور کامل در جبهه آمریکا قرار ندارد.
چین به دنبال حفظ تعادل موجود
در یک سو نیز کشور چین قرار دارد که در عمل جبهه مقابل آمریکا محسوب می شود. کارشناسان معتقدند تعادل فعلی که بر نظام تجارت جهانی حاکم است، با وجود نقص هایی که دارد، بهترین شرایط برای چین محسوب می شود و در نتیجه کشور چین بیش از آنکه به دنبال تغییر وضعیت موجود باشد، به فکر حفظ تعادل کنونی است.
با اینحال هیچ کشوری تاکنون به طور رسمی با سیاست های مد نظر چین ابراز همراهی نکرده و می توان گفت در حال حاضر این کشور نیز مانند آمریکا در این عرصه تنهاست.
۱۲ کشور همراه اتحادیه اروپا مشخص شدند
در سوی دیگر اتحادیه اروپا قرار دارد؛ که در عمل به عنوان مدافع ادامه فعالیت WTO مطرح است و پیشنهاداتی را به منظور تقویت جایگاه این سازمان در رهبری نظام تجارت جهانی مطرح نموده است.
پیشنهادات مطرح شده از سوی اتحادیه اروپا، مورد تأیید آمریکا قرار نگرفته است اما این اتحادیه توانسته است با رایزنی گسترده، ۱۲ کشور دیگر که عمدتا از کشورهای توسعه یافته هستند را با خود همراه نماید.
بر این اساس ژاپن، کانادا، برزیل، کره جنوبی، مکزیک، استرالیا، نیوزلند، شیلی، نروژ، سوئیس، سنگاپور و کنیا، کشورهایی هستند که قرار است در کنار یکدیگر به ارائه پیشنهاد درخصوص اصلاح ساختار WTO بپردازند.[۱]
کشورهای در حال توسعه برنامه مشترکی ندارند
در بین کشورهای فوق تنها حضور کشور برزیل، به عنوان یک کشور پرجمعیت و در حال توسعه، بیش از دیگران محل ابهام و سوال است؛ چراکه اصولا انتقادهایی که کشورهای در حال توسعه به عملکرد سازمان تجارت جهانی وارد می دانند، ماهیتا با انتقادهای اتحادیه اروپا و دیگر کشورهای توسعه یافته بالا در تضاد است.
به طور کلی می توان گفت کشورهای در حال توسعه همچون هند، اندونزی، نیجریه، ایران، ترکیه، پاکستان، اغلب کشورهای آفریقایی، اغلب کشورهای جنوب شرق آسیا، کشورهای آمریکای جنوبی و حتی روسیه، که از نظر تعداد به مراتب بیشتر از کشورهای توسعه یافته هستند، نتوانسته اند در زمینه اصلاح ساختار سازمان تجارت جهانی به یک اتحاد دست یابند و این مسئله به انفعال آن ها منجر شده است. حضور برزیل و حتی مکزیک، شیلی و کنیا در جبهه اتحادیه اروپا نیز از این منظر قابل توجیه است.
دو هفته آینده کنفرانس سالانه مجمع جهانی اقتصاد در شهر داووس سوئیس برگزار می شود و کارشناسان معتقدند این اجلاس در تعیین نقشه راه آتی سازمان تجارت جهانی از اهمیت بالایی برخوردار است. اما در صورتی که کشورهای در حال توسعه نتوانند با یکدیگر در زمینه ارائه پیشنهادات متحد شوند، امکان تصویب پیشنهادی مطابق با نظرات آمریکا و اتحادیه اروپا دور از انتظار نخواهد بود.
پینوشت:
[۱] خبرگزاری سی بی سی yon.ir/Wl9xp
انتهای پیام/ تجارت و ارز
