به گزارش مسیر اقتصاد در گزارشات قبلی بیان شد که سیاست صنعتی بسیاری از کشورهای توسعه یافته از جمله کره جنوبی و ژاپن، تجمیع و ادغام بنگاه ها در قالب شرکت های بزرگ به منظور بهره گیری از اقتصاد مقیاس است. در این گزارش اقدامات دولت چین به منظور تجمیع بنگاه ها و استفاده از صرفه های مقیاس بیان می شود.
سیاست صنعتی مشابه ژاپن در دستور کار چین
دولت چین در دهه ۱۹۹۰ کوشید سیاستی مشابه سیاست ژاپنی ها در دهه ۱۹۶۰ را دنبال کند. دولت چین در این دهه با تقویت رقابت بین المللی بنگاه های خود به دنبال ادغام بنگاه های صنعتی بود. در واقع با اتخاذ این سیاست دولتمردان چینی به دنبال این بودند تا بنگاه های صنعتی خود را به سمت صادرات سوق دهند.
این سیاست صنعتی چین در صنعت خودرو به صورت جدی دنبال شد و نتایج مثبتی پدید آمد. با توجه به ظرفیت بالای صنعت خودرو چین و ضعف خودروسازان داخلی برای رقابت بین المللی، در سال ۱۹۹۴ سیاست صنعتی برای صنعت خودروسازی به گونه ای مشابه با برنامه دهه ۶۰ ژاپن اتخاذ شد.
تشکیل سه خودروساز بزرگ چینی برای بهره گیری از اقتصاد مقیاس
طبق برنامه ریزی های انجام شده بایستی تا سال ۲۰۰۰، بیش از ۱۲۰ خودروساز داخلی در قالب ۸ تا ۱۰ گروه و تا سال ۲۰۱۰ در قالب ۳ تا ۴ گروه یکپارچه می شدند و بدین منظور خودروسازان با تولید حداقل ۱۰۰ هزار دستگاه خودرو مورد حمایت قرار می گرفتند تا بتوانند تا سال ۲۰۰۰ سطح تولید خود را مضاعف کنند.
در سال ۱۹۹۵، سه گروه خودروسازی بزرگ در پکن، شانگهای و تیانجین ایجاد شد که از کنار هم قرار گرفتن خودروسازان هر قلمرو تشکیل شده بود و به این ترتیب شرکت های دولتی جای خود را به شرکت های هولدینگ دادند. در چند منطقه دیگر نیز ادغام هایی صورت گرفت ولی سطح تولید آن ها پایین بود. البته ادغام هایی نیز در اوایل دهه صورت گرفته بود و دو گروه شرکتی بزرگ پیش از این ایجاد شده بود که توسعه یافتند.
سودآوری در گروه های خودروسازی که سهم تولید خودروی سواری بیشتری داشتند بیشتر بود. دلیل این امر محدودیت های اعمالی در ورود به بازار خودروی سواری از دهه ۱۹۸۰ بود که تقریبا امکان سود انحصاری را فراهم ساخته بود و با وجود تشدید رقابت ها در دهه ۱۹۹۰هنوز حاشیه سود بالایی در این بخش وجود داشت.
تشکیل بنگاه‌های بزرگ عامل رشد ۱۹۵ درصدی تولید خودرو در چین
سیاست صنعتی ادغام واحدهای صنعتی و ایجاد بنگاه های بزرگ موجب شد تا ۶ شرکت خودروساز چینی در لیست ۵۰۰ شرکت بزرگ جهان قرار گیرند. بطوریکه در سال ۲۰۰۶ فقط شرکت خودروسازی شانگهای در لیست فهرست ۵۰۰ شرکت بزرگ جهان قرار داشت، اما در سال ۲۰۱۶، شش خودروساز اصلی چین به آن لیست پیوسته اند.
همچنین شرکت های خودروساز چینی در سال ۲۰۰۶ کمتر از ۸.۵ میلیون خودرو تولید و به فروش رساندند ولی ظرف ده سال این رقم را به ۲۵ میلیون خودرو رسانده اند که نشان از افزایش ۱۹۵ درصدی تولید خودرو در چین در این مدت دارد.
ادغام بنگاه های بزرگ صنایع الکترونیک و موتورسیکلت سازی در دستور کار چین
لازم به ذکر است، دولت چین سیاست ادغام بنگاه های بزرگ را در صنایع الکترونیک و موتورسیکلت سازی نیز پیاده کرد.
به عنوان نمونه در صنعت موتورسیکلت سازی مقرر شده بود که ۷۰ موتورسیکلت سازی موجود تا سال ۲۰۰۰ به ۱۰ شرکت و تا سال ۲۰۱۰ به ۳ تا ۴ شرکت تبدیل شوند که بر این اساس در سال ۱۹۷۷ دومین و چهارمین تولیدکننده بزرگ موتورسیکلت در چین ادغام شدند و به سهم بازار ۴۰ درصد دست یافتند. اما در این حوزه محدودیت های فنی اندکی که بر ورود به بازار موتورسیکلت در چین اعمال شده بود، منافع افزایش مقیاس تولید را اندک می ساخت.
همچنین سیاست صنعتی چین در خصوص صنایع الکترونیک با هدف تقویت رقابت از طریق یکپارچه سازی شرکت های چینی دنبال شد. چرا که این کشور معتقد بود اندازه کوچک، پراکندگی، هم پوشانی و عدم وجود صرفه های مقیاس در صنایع الکترونیک چین چالش زا خواهد بود. راهبرد بنگاه بزرگ بدين منظور از سال ۱۹۹۶ توسط وزارت صنعت الکترونیک چین به اجرا در آمد که از طریق انتخاب ۶ بنگاه بزرگ و کمک به بزرگتر شدن آن ها از طریق ادغام و خرید سهام و نیز اعطای رفتارهای ترجیحی محدودی به آن ها دنبال شد.
با اینحال موفقیت چین در اجرای سیاست ادغام در صنعت خودرو، به مراتب بیشتر از سایر صنایع از جمله صنعت الکترونیک و موتورسیکلت سازی بوده است.
منابع:
ریسرچ گیت yon.ir/mumPZ
آی دی ای yon.ir/bBaIz
تجربه کشورها در ادغام بنگاه های صنعتی موسسه پژوهش بازرگانی yon.ir/HMEu4
انتهای پیام/ تولید و اشتغال
