به گزارش مسیر اقتصاد بانک جهانی به تازگی گزارشی درخصوص شاخص سرمایه انسانی در کشورهای جهان منتشر نموده است. این گزارش از سوی یک گروه تحقیقاتی مستقل و به سفارش بانک جهانی تهیه شده است و هدف آن نشان دادن ابعاد مختلف سرمایه گذاری کشورها در بخش های مربوط به منابع انسانی و به طور خاص بخش آموزش و بهداشت عنوان شده است.
جیم یونگ کیم، رئیس بانک جهانی در اجلاس سالانه مشترک صندوق بین المللی پول و بانک جهانی، ضمن تأکید بر ضرورت توجه بیشتر کشورها به مقوله آموزش و بهداشت اعلام کرد: هدف از ارائه این رتبه بندی ایجاد انگیزه در دولت ها به منظور حرکت به سمت افزایش سرمایه گذاری برای مردم است.
رتبه ۷۱ ایران در بین ۱۵۷ کشور
این رتبه بندی در بین ۱۵۷ کشور جهان صورت گرفته است که در نهایت کشورهای سنگاپور، کره جنوبی، ژاپن ، هنگ کنگ ، فنلاند، ایرلند، استرالیا، سوئد، هلند و کانادا، ده رتبه اول را به خود اختصاص داده اند. آمریکا نیز در رتبه ۲۴ ام این رتبه بندی قرار دارد.
در سمت مقابل کشورهای آفریقایی چاد، سودان جنوبی، نیجر، مالی، لیبریا، نیجریه، سیرالئون، موریتانی، ساحل آج و موزامبیک ده رتبه پایین را در این زمینه به خود اختصاص داده اند.
کشور ایران نیز رتبه ۷۱ را در رتبه بندی سرمایه انسانی بانک جهانی به خود اختصاص داده است.
۵ سئوال اصلی در تعیین شاخص سرمایه انسانی بانک جهانی
به گفته مقامات بانک جهانی شاخص سرمایه انسانی این نهاد از طریق پاسخ به ۵ سوال مهم بدست می آید که به قرار زیر هستند:
- احتمال اینکه کودکان تا سن ۵ سالگی زنده بمانند چقدر است؟
- چند درصد از کودکان زیر ۵ سال از رشد مناسبی برخوردار بوده اند؟
- طول مدت تحصیل دانش آموزان چند سال است؟
- کیفیت آموزش در مدارس چگونه است؟(این شاخص از طریق گرفتن یک آزمون بین المللی مشابه از چند دانش آموز کشورهای جهان اندازه گیری می شود)
- احتمال اینکه کودکان بتوانند به سنین بزرگسالی برسند چه میزان است؟
دو محور اساسی انتقاد از رتبه بندی سرمایه انسانی بانک جهانی
بانک جهانی سالانه رتبه بندی های متعددی از کشورهای جهان را منتشر می کند که هدف از آن جهت دهی به اقدامات دولت ها عنوان می شود. اما این رتبه بندی ها منتقدین متعددی دارد.
انتقاداتی که به رتبه بندی سرمایه انسانی بانک جهانی وارد می شود، دو جنبه اساسی دارند. عده ای معتقدند سئوالاتی که برای این هدف در نظر گرفته شده است بسیار محدود هستند و همه جنبه های سرمایه گذاری کشورها در بخش های آموزش و بهداشت را شامل نمی شوند.
عده ای دیگر نیز معتقدند در تعیین نمرات کشورها در مورد همین سئوالات نیز دقت لازم رعایت نمی شود و نمرات به طور منصفانه تعیین نمی گردد.
رتبه بندی بانک جهانی ابزاری برای مداخله در امور داخلی کشورها
برخی از کشورهای درحال توسعه بانک جهانی را به مداخله در امور داخلی کشورشان متهم کرده اند. به طور مثال اسد عمر وزیر اقتصاد کشور پاکستان، که در رتبه بندی اخیر بانک جهانی در رتبه نازل ۱۳۴ قرار گرفته است، معتقد است این رتبه بندی در تعیین سرنوشت دولت های کشورهای درحال توسعه اثرگذاری قابل توجهی دارد و می تواند به تغییر دولت ها منجر شود.
به گفته وی در حال حاضر مسئله نابرابری در زمینه آموزش و بهداشت به هیچ عنوان در تهیه رتبه بندی سرمایه انسانی بانک جهانی در نظر گرفته نشده است و به همین دلیل درخصوص بسیاری از کشورها نمرات با واقعیت های موجود تفاوت دارد.
در همین راستا گروه کشورهای درحال توسعه که از ۲۴ کشور از جمله پاکستان، هند، نیجریه و اتیوپی تشکیل شده است به طور رسمی رتبه بندی سرمایه انسانی بانک جهانی را مورد انتقاد قرار داده اند و آن را ابزاری برای مداخله در امور داخلی کشورها دانسته اند.
هدف از تشکیل این گروه هماهنگی درخصوص موضع گیری های مربوط به مسائل بین المللی عنوان شده است.
درپی اعتراض کشورهای جهان به این رتبه بندی، مقامات بانک جهانی نیز اعلام کرده اند که برخی از انتقادات را قبول دارند و در تلاش هستند در نسخه های آتی مشکلات موجود را برطرف نمایند.
منبع: وال استریت ژورنال yon.ir/3klI9
انتهای پیام/ اقتصاد بین الملل
