دولت از تجربیات جهانی در اصلاح تعرفه برق استفاده می‌کند؟

به گزارش مسیر اقتصاد پیش‌بینی ها  نشان می دهد نیاز مصرف برق کشور در اوج بار تابستان سال ۹۸ به عددی نزدیک به  ۶۱۰۰۰ مگاوات خواهد رسید؛ لذا با توجه به اینکه ظرفیت عملیاتی نیروگاه های کشور حدود ۵۳۰۰۰ مگاوات است، وزارت نیرو  اعلام کرده است که قرار است این کسری در تولید برق، از طریق ساخت۵۰۰۰ مگاوات نیروگاه‌های جدید و حدود ۳۰۰۰ هزار مگاوات مدیریت مصرف انرژی از سوی مردم جبران شود.

بررسی ها نشان می دهد که تصمیم وزارت نیرو برای مدیریت مصرف برق (مدیریت تقاضا) از طریق اصلاح تعرفه مشترکین پرمصرف، مبتنی بر تجربیات جهانی است.

بسیاری از کشورهای جهان تجربه مواجه با عدم توازن عرضه و تقاضای برق و به تبع آن بوجود آمدن بحران برق را دارند. بررسی این تجربیات نشان می دهد که مدیریت تقاضای مصرف، یکی از اصلی ترین راهکارهای مقابله با بحران برق است.

در ادامه به برخی از این تجربیات اشاره می شود:

کوبا

در کوبا، دولت قیمت برق برای همه مصرف کنندگان خانگی را (به استثنای مشترکین نیازمند) به صورت پلکانی افزایش داد. این افزایش قیمت برق در جدول زیر مشاهده می­شود:

با توجه به جدول فوق، افزایش قیمت برق خانگی در کوبا با تمرکز بر مشترکین پرمصرف انجام شد به طوری که قیمت پله اول ثابت اما قیمت پله آخر بیش از چهار برابر شده است.

برزیل[۱]

در برزیل  ۸۰ درصد برق مصرفی در سال گذشته به عنوان سهمیه هر مشترک در نظر گرفته شد. برای میزان مصرف بالاتر از سهمیه، قیمت برق افزایش زیادی پیدا کرد به طوری که برای مصارف بین ۲۰۰ تا ۵۰۰ کیلووات ساعت ۵۰ درصد افزایش قیمت و برای مصارف بیش از ۵۰۰ کیلووات ساعت ۲۰۰ درصد افزایش قیمت در نظر گرفته شد.

ايالت کالیفرنیا[۲]

در ایالت کالیفرنیا آمریکا نیز طرح تخفیف تعرفه ای موسوم به ۲۰/۲۰ اجرا شد. بر اساس این طرح به مشترکین خانگی که در زمان اوج مصرف تابستانه ۲۰ درصد کمتر از سال گذشته برق مصرف می کردند، ۲۰% تخفیف در هزینه برق داده شد. همین اعداد برای مشترکین بزرگ تجاری و صنعتی %۳۰ و%۳۰ در نظر گرفته شد.

علاوه بر اقدامات فوق در کالیفرنیا، شرکت‌های توزیع برق و گاز تغییرات هوشمندانه‌ای در تعرفه‌های بخش خانگی اعمال کردند. كميسيون خدمات عمومي ايالت كاليفرنيا براي كنترل بحران برق در در ژوئن سال ۲۰۰۱، قيمت برق مشتركين خانگی دو شركت SCE و PG&E را به طور چشمگيري افزايش داد.

اين افزايش قيمت براي همه مشتركين به صورت يكسان انجام نشد و افزايش قيمت با تمركز بر مشتركين پرمصرف صورت گرفت. جدول زیر، درصد افزايش قيمت تعرفه­هاي برق را در اين سال نشان مي­دهد:

همان­طور كه در جدول فوق نيز مشاهده مي­ شود، سياست افزايش قيمت ايالت كاليفرنيا به طور يكسان براي همه مشتركين اعمال نشده و مشتركيني كه داراي مصارف حداقلي بودند (دو پله اول) بدون هيچ افزايش قيمت و قيمت تعرفه برق مشتركين بسيار پرمصرف (واقع در پله پنجم) حدود ۴۷% افزايش يافت. اين سياست هوشمندانه باعث شد تا توان مصرفي در زمان اوج بار حدود ۱۲% نسبت به سال ۲۰۰۰ كاهش بايد.

مالزی[۳]

در مالزی دولت به سوخت تولید برق، یارانه اختصاص داده است. همچنین به مشترکینی که قبض آن‌ها کم‌تر از ۲۰ رینگیت (۴۰ هزارتومان) باشد یارانه ویژه‌ای اختصاص داده است.دولت مالزی در بازه زمانی ۱ جولای تا ۳۱ سپتامبر به دلیل افزایش هزینه تولید برق، تعرفه برق مشترکین پرمصرف که بالای ۳۰۰ کیلووات مصرف دارند را افزایش داده و از مشترکین کم‌مصرف حمایت می‌کند؛ در واقع برای مشترکین زیر ۳۰۰ کیلووات افزایش تعرفه اعمال نمی‌شود.

طبق گزارش منتشر شده توسط شرکت TNB بهای تمام شده تولید برق در سال ۲۰۰۸ برای هر واحد برابر با ۲۸.۱۵ سن (معادل ۷ سنت) بوده است. یعنی مشترکینی که کم‌تر از ۳۰۰ کیلووات مصرف می‌کنند (طبق جدول تعرفه سال ۲۰۰۸) بهای کمتری از تولید برق را پرداخت کرده و دولت با یارانه از این مشترکین حمایت کرده است. همچنین مشترکینی که بیش از ۳۰۰ کیلووات مصرف کرده، نه تنها بهای تمام شده تولید برق را پرداخت می‌کنند، بلکه مقدار بیشتری را نیز پرداخت می‌کنند

اردن[۴]

طبق گزارش منتشر شده توسط کمیسیون تنظیم مقررات آب و انرژی کشور اردن (EMRC) در سال ۲۰۱۸، قبض برق خانگی مطابق با جدول زیر محاسبه می‌شود:

بر اساس شاخص GDP و PPP می‌توان مشاهده کرده که شاخص قدرت خرید در ایران و اردن تقریبا برابر است. از این‌ رو می‌توان تعرفه برق دو کشور را نسبت به قیمت دلار مقایسه کرد.

همان‌طور که در جدول فوق مشاهده می‌شود، تعرفه متوسط کشور اردن ۱۱۴ فیلز (برابر با ۰.۱۱۴ دینار اردن) معادل ۰.۱۶ دلار و یا ۱۶ سنت است. بنابراین می توان گفت با نرخ ارز آزاد هر کیلووات ساعت در اردن ۱۴۴۰ تومان است.

دولت از تجربیات جهانی در اصلاح تعرفه برق استفاده می کند؟

چندی قبل وزیر نیرو از ارائه پیشنهاد اصلاح تعرفه برق مشترکین پرمصرف به هیئت وزیران در چارچوب برنامه ۰.۹۸ خبر داد. همچنین حقی فام، سخنگوی صنعت برق نیز اعلام کرد: برای مشترکین پرمصرف که بیش از الگو مصرف دارند، مکانیزم‌های کنترل‌کننده‌ای را در نظر گرفته‌ایم و در حال حاضر تنها منتظر اخذ مجوز از هیئت وزیران و شورای اقتصاد هستیم.[۵]

با این همه تاکنون خبر رسمی از تایید این پیشنهاد وزارت نیرو در دولت منتشر نشده است. باید صبر کرد و دید دولت با این پیشنهادات کارشناسی که مبتنی بر تجربیات بین المللی است، چگونه برخورد خواهد کرد؟

پینوشت:

[۱] گزارش شماره ۱۵۹۲۳ مرکز پژوهشهای مجلس شورای اسلامی

[۲]  همان

[۳]  مسیر اقتصاد، کد خبر: ۶۳۳۸۴

[۴] مسیر اقتصاد، کد خبر: ۶۳۱۷۶

[۵] مسیر اقتصاد، کدخبر: ۶۵۸۱۲

انتهای پیام/ تعرفه گذاری انرژی