به گزارش مسیر اقتصاد مرکز پژوهش های مجلس شورای اسلامی با انتشار گزارشی تحت عنوان «بررسی سهم خودروهای چینی در ایران» پرده از عمق ساخت داخل این محصولات برداشته است.
بر اساس گزارش منتشره مشخص شده است که چینی ها با داخلی سازی نسبتا ضعیفی در خودروسازی کشور فعالیت می کنند.
سهم کشورها از واردات قطعات منفصله به کشور
بررسی میزان واردات قطعات منفصله جهت تولید خودروهای مشمول ردیف ۸۷۰۳ شامل اتومبیل سواری طی سال های ۱۳۸۶ تا سه ماهه نخست سال ۱۳۹۷ حاکی از آن است که بیشترین میزان واردات طی بازه زمانی فوق، به ترتیب از کشورهای فرانسه (۶ میلیارد دلار)، چین (۵.۰۶ میلیارد دلار)، ژاپن (۱.۲۹ میلیارد دلار)، جمهوری کره (۱.۱۶ میلیارد دلار) و رومانی (۱.۱۴ میلیارد دلار) صورت گرفته است.
چین نقش عمده ای در تأمین قطعات منفصله خودرو با توجه به تجربه تحریم سال ۲۰۱۳ میلادی دارد. بر اساس این نمودار در سال های ۱۳۹۱ و ۱۳۹۲ همه کشورهای عمده صادرکننده قطعات منفصله به شدت صادرات قطعات به ایران را کاهش دادند و تنها چین بوده که این میزان را تقریباً ثابت نگه داشته است.
به طور کلی چین در صادرات قطعه به ایران طی ۱۰ سال اخیر روند افزایشی را دنبال کرده است:
داخلی سازی کم خودروهای چینی طی سالیان اخیر
بر اساس آمارهای موجود، در سال ۱۳۹۶ نسبت به سال ۱۳۹۵ سهم خودروهای سواری چینی مونتاژ در داخل به تولید کل خودروهای سواری کشور با ۳.۶ درصد رشد به ۱۵.۹ درصد رسید. این روند افزایشی در سه ماهه نخست سال ۱۳۹۷ نسبت به سه ماهه اول سال ۱۳۹۶ ادامه یافت و به سهم ۱۷.۸ درصد رسید.
این در شرایطی است که آمارهای وزارت صنعت، معدن و تجارت نشان می دهد خودروسازان چینی چندان به داخلی سازی در ایران پایبند نبوده و بیشتر قطعات مورد نیازشان را از طریق واردات تأمین می کنند. با نگاهی به آمار واردات قطعات منفصله مشخص می شود طی دوره سال های ۱۳۸۶ تا سه ماهه نخست سال ۱۳۹۷ بیش از ۱۶ میلیارد دلار صرف واردات قطعات منفصله خودرو شده است که سهم چین از این میزان واردات بیش از ۳۰ درصد و معادل ۵ میلیارد دلار بوده است.
طی این دوره همان گونه که در نمودار قبلی نشان داده شده است، واردات قطعات منفصله از چین به کشور روندی صعودی داشته و حتی در زمان تحریم در سال ۱۳۹۱ و ۱۳۹۲ هم این روند تقریباً ثابت مانده است. طبعاً از این میزان واردات قطعات، بخش قابل توجهی از آنها متعلق به خودروسازان یا به عبارت بهتر مونتاژکاران چینی بوده است.
عدم استقبال از داخلی سازی خودروهای چینی در ایران
سهم خودروهای چینی مونتاژ داخل در سال ۱۳۹۶، حدود ۱۶ درصد بوده است که این سهم در سه ماهه نخست سال ۱۳۹۷ تا حدود ۱۸ درصد نیز رشد داشته است. همچنین سهم شرکت ایران خودرو و گروه سایپا از خودروهای چینی مونتاژ داخل ۵۱ درصد است. این بدین معنا است که حدود ۷.۵ درصد از بازار خودروی کشور در اختیار خودروهای چینی مونتاژ داخل شرکت ایران خودرو و گروه سایپا است.
یکی از دلایل اصلی نبود انگیزه خودروسازان چینی برای داخلی سازی در ایران، به رفتار وزارت صنعت، معدن و تجارت با آنها طی یک دهه گذشته مربوط می شود. هزینه کمتر واردات در مقایسه با تولید داخل دیگر دلیل عدم انگیزه چینی ها نسبت به داخلی سازی قطعات در ایران است.
طبق اعلام وزارت صمت «تعرفه واردات خودروهای چینی، در صورت ساخت داخل قطعات با کمتر از ۲۰ درصد، معادل یک خودروی کامل است، اما اگر داخلی سازی تا ۳۰ درصد انجام شود، چینی ها مشمول تخفیف ۵ درصدی می شوند.» همچنین اگر در سال جاری، میزان داخلی سازی خودروسازان چینی همچنان تا مرز ۳۰ درصد باشد، آنها باید معادل یک خودروی کامل، تعرفه بابت واردات قطعه بپردازند.
ارزبری ۴۰۰ میلیون دلاری خودروهای چینی در بهار ۱۳۹۷
سهم قطعات منفصله به لحاظ عملکردی ۸۶ درصد از عملکرد کل خودرو و به لحاظ ارزشی ۸۰ درصد از قیمت تمام شده خودرو به استثنای حاشیه سود را شامل می شود.
با در نظر گرفتن پارامترهایی نظیر تیراژ تولید محصول، قیمت کارخانه، سهم قطعات منفصله از کل ارزش خودرو، قیمت ارز مرجع و میانگین تعرفه واردات قطعات می توان میزان ارزبری خودروهای چینی مونتاژ داخل را تخمین زد.
بر اساس محاسابات انجام شده، میزان ارزبری خودروهای چینی مونتاژ داخل در بهار ۱۳۹۷ (سه ماهه نخست امسال) بر اساس نرخ ارز مرجع، ۴۰۰ میلیون دلار برآورد شده است.
پینوشت:
گزارش شماره ۱۶۰۶۵ مرکز پژوهش های مجلس شورای اسلامی
انتهای پیام/ تولید و اشتغال
