دکتر حامد قدوسی استاد دانشگاه و دکترای مالی از مدرسه تحصیلات تکمیلی فاینانس وین، در مطلبی که در کانال تلگرام خود منتشر نمود، به بررسی اثرات انتخابات آمریکا بر اقتصاد ایران و برجام پرداخت. در ادامه این مطلب را می خوانید:
حداقل در برنامه ۱۰۰ روز اول ترامپ صحبتی از برجام نیست و تمرکز بیش‌تر روی سیاست داخلی و تجارت خارجی (خصوصا پیمان نفتا، تجارت آزاد آمریکای شمالی) است. البته در برنامه گفته شده که «همه» دستورات اجرایی خلاف قانون اساسی اوباما را لغو خواهد کرد. با این تفسیر ممکن است برجام هم مشمول دستورات اجرایی شود، چون مصوبه قوی کنگره را ندارد.
احتمال دیگر این است که اگر بر سر پیش‌برد برنامه‌های داخلی مثل قانون سرمایه‌گذاری زیرساخت‌ها با کنگره (یا توافق های دوحزبی) به اختلاف بخورند ممکن است برجام را به عنوان یکی از موضوعات غیرمناقشه‌برانگیز (از منظر حزب حاکم) هدف بگیرند و به عنوان هدف تبلیغاتی قربانی کنند. البته از این زاویه هم لغو برنامه بهداشتی اوباما هدفی با اولویت بالاتر است که سال‌ها در وعده‌های انتخاباتی جمهوری‌خواهان بوده و احتمالا زمان زیادی را به خود اختصاص داده و می‌تواند ضربه‌گیری برای توجه به برجام باشد.
این بحث فقط در سطح صوری و حقوقی و فقط تا این‌جا است که آیا اصولا پرداختن به برجام در دستور کار کوتاه‌مدت و میان‌مدت قرار خواهد گرفت یا نه. ولی حتی اگر با درصدی احتمال موضوع توجه سیاست‌مداران هم قرار بگیرد، تحلیل دیگری لازم است که ببینیم اگر آمریکا از اجرای برجام عقب بکشد یا در عمل زیر تعهدات ضمنی و صریحش بزند، اثر حقیقی و جدی آن روی رفتار اروپا و بقیه دنیا چه خواهد بود. خصوصا توجه کنیم که برنامه تبلیغاتی ترامپ اصولا بر محور تضاد و جدل با انبوهی از کشورها (از مکزیک گرفته تا چین) بنا شده بود و باز تنظیم روابط با این کشورها توجه زیادی به خود اختصاص خواهد داد و از درجه همراهی آنان نیز خواهد کاست.
برای تحلیل دقیق‌تر باید منتظر ماند و دید که تیم سیاست خارجی ترامپ تا چه اندازه از سیاست‌مداران شهره به ضدیت با ایران (مثل بولتون) تاثیر خواهد گرفت. ولی من هم با برخی تحلیل‌گران داخلی موافقم که نباید در مورد تاثیرات این انتخابات روی اقتصاد ایران اغراق کرد و نگرانی‌های بیش از حد و غیرلازم ایجاد کرد. اصلاحات جدی داخلی (خصوصا در نظام بانکی) و برقراری موفق تجارت و روابط مالی خارجی با دیگر کشورها- به صورت مقاوم و مستقل از رفتارهای آتی آمریکا- باید پیش برود. موفقیت این سیاست‌ها عامل درجه اول تعیین‌کننده عمل‌کرد بلندمدت است.
