مسیر اقتصاد/ آمریکا به تازگی تعرفه واردات فولاد و آلومینیوم را به ترتیب به میزان ۲۵ و ۱۰ درصد افزایش داده است. گرچه این اقدام آمریکا به ظاهر با دلایل امنیت ملی صورت گرفته است اما بسیاری از کشورهای جهان آن را مخالف صریح قواعد تجارت جهانی دانستند.
شکایت از اقدام آمریکا به سازمان تجارت جهانی اولین اقدامی بود که بسیاری از کشورهای صادرکننده فولاد و آلومنیوم به آمریکا، آن را در دستور کار قرار دادند. کشورهایی همچون روسیه، چین، ترکیه، کشورهای اروپایی و برخی دیگر از کشورها تا به حال در این زمینه شکایت خود از اقدام آمریکا را در سازمان تجارت جهانی مطرح نموده اند.
شکایت از آمریکا در سازمان تجارت جهانی راه به جایی نمی برد
اما در حال حاضر این کشورها به خوبی اطلاع دارند که شکایت آن ها از آمریکا در سازمان تجارت جهانی راه به جایی نخواهد برد. در این زمینه دو دلیل عمده مطرح می شود که عبارتند از طولانی بودن زمان رسیدگی به شکایات و عدم توانمندی این سازمان در الزام کشورهای قدرتمند به رعایت احکام صادر شده؛
در دهله اول شکایت هایی که در سازمان تجارت جهانی مطرح می شود روندهای طولانی و پیچیده ای دارند و بعد از چندین سال به نتیجه می رسند. در بسیاری از موارد اعمال محدودیت های تجاری اثرگذاری نامطلوب سریعی بر تجارت کشورها دارد و آن ها مهلت اینکه چند سال برای به نتیجه رسیدن شکایت ها در سازمان تجارت جهانی به نتیجه برسد را ندارند. علاوه بر این برخی از محدودیت هایی که اعمال می شود بعد از چند سال اثر اصلی خود را بر جای می گذارد و حتی اگر بعد از به نتیجه رسیدن شکایت کشورها، محدودیت ها برطرف شود، نمی تواند جبران اثرات پیشین باشد.
در وهله بعدی در بسیاری از موارد، به طور خاص زمانی که کشورهای متشاکی همچون آمریکا از قدرت بالایی در عرصه تجارت جهانی برخوردار باشند، حکم نهایی سازمان تجارت جهانی نیز به برداشته شدن موانع تجاری منجر نمی شود. در واقع کشورهای قدرتمند پس از صدور حکم نیز الزامی به پایبندی به آن ندارند. در این موارد سازمان تجارت جهانی بعد از پروسه رسیدگی به پرونده ها به کشورهای شکایت کننده اجازه می دهد که متناسب با اقدام کشورهای مقابل، به اقدام متقابل علیه آن ها بپردازند.
اقدام متقابل راهکار کشورها در پاسخ به اقدامات آمریکا
به همین دلیل کشورهای جهان در زمینه افزایش تعرفه واردات فولاد و آلومینیوم آمریکا به انجام پیش دستانه اقدام متقابل علیه این کشور روی آورده اند.
با اینحال در این موارد نیز این کشورها تنها به اندازه ای تعرفه واردات کالاهای آمریکایی را افزایش داده اند که از افزایش تعرفه واردات فولاد و آلومینیوم آمریکا متضرر شده اند.
در این راستا کشورهایی همچون روسیه، هند، ترکیه و دیگر کشورها لیستی از کالاهای آمریکایی را معرفی نموده و تعرفه واردات آن را افزایش داده اند.
عضویت در سازمان تجارت جهانی، مانع کشورها در اقدام متقابل علیه آمریکا
اما مقامات آمریکایی اقدامات متقابل کشورهای دیگر را خلاف قوانین تجارت جهانی دانسته و به طور متقابل علیه آن ها در سازمان تجارت جهانی شکایت کرده است.
در واقع دولت آمریکا مدعی است افزایش تعرفه واردات فولاد و آلومینیوم با دلایل منطقی و مطابق قانون صورت گرفته است. بنابراین تا زمانی که دیگر کشورهای جهان نتوانند خلاف قانون بودن اقدام آمریکا را در سازمان تجارت جهانی به اثبات برسانند، نباید به اقدام متقابل علیه آن بپردازند.
به این ترتیب عضویت در سازمان تجارت جهانی، به جای آنکه ابزاری در اختیار کشورها قرار دهد که بتوانند در مقابل اقدامات خلاف قانون دیگر کشورها از خود محافظت نمایند، به مانعی برای اقدام متقابل آن ها تبدیل شده است. در حالیکه اگر این کشورها عضو سازمان تجارت جهانی نبودند، بدون هیچ مانعی می توانستند علیه آمریکا اقدام متقابل نمایند.
