مسیر اقتصاد/ تجربه تحریم های سال ۹۰ و ۹۱ نشان می دهد که سوئیفت یکی از مهمترین ابزارهای دولت آمریکا در تحریم بانکی ایران است. ابزاری که تجربیات جهانی نشان می دهد امکان جایگزینی دارد.
با این وجود طی سال های اخیر، تدبیری در این خصوص اندیشیده نشد و هم اکنون نزدیک به ۲ ماه فرصت باقیست تا مجددا وابستگی به این ابزار برای ایران مشکل ساز شود.
۲ ویژگی سوئیفت برای آمریکا
آمریکا از ابزار سوئیفت به ۲ شکل استفاده می کند. شکل اول، رصد مبادلات ایران است؛ دولت آمریکا با دسترسی غیرقانونی که به سوئیفت و داده های آن دارد، این امکان را دارد تا همه مبادلات انجام شده در آن را رصد نماید و از وضعیت کشورهای مدنظر خود از جمله ایران، در مبادلات جهانی شان اطلاع یابد.
به عنوان نمونه اخیرا جیمز ریکاردز مشاور سازمان CIA آمریکا و از طراحان اصلی تحریم ها علیه ایران، بیان کرده است که آمریکا از طریق دلار و سیستم های پرداختی آن به تمامی مبادلات کشورها اشراف کامل دارد و تحریم های آمریکا بدون دلار و نظاماتی مانند سوئیفت مؤثر نخواهد بود.
شکل دوم، تهدید ایران به قطع سوئیفت است که منجر به ایجاد اختلال در مبادلات بانکی کشور می شود. در واقع از آنجا که پیام رسانی مبادلات مالی ایران از طریق سوئیفت انجام می شود، قطع این دسترسی، ایران را در انجام تجارت با کشورها و فرآیندهای مالی آن با مشکل مواجه می کند و در صورتی که تدبیر جایگزین برای آن اندیشیده نشده باشد، شوک بزرگی به کشور واردت می کند.
بنابراین چه حضور ایران در سوئیفت و چه ممنوع شدن استفاده از آن، برای کشور هزینه زا بوده و دولت آمریکا در هر دو صورت، با این ابزار مالی ایران را تحت فشار قرار می دهد.
تجربیات جهانی در جایگزینی سوئیفت
چین و روسیه از جمله کشورهایی هستند که جهت انجام مبادلات میان خود با استفاده از یوآن و روبل، اقدام به راه اندازی یک سیستم پیام رسان مالی دوجانبه جایگزین سوئیفت با استفاده از تکنولوژی بلاک چین نموده اند.
دیگر بانک های مطرح جهانی در کشورهای مختلف نیز برای کاهش هزینه های مبادلات و کاهش آسیب پذیری، این مسیر را در دستور کار خود دارند.
این نشان می دهد جایگزین کردن سوئیفت با دیگر پیام رسان ها، اقدامی متعارف بوده و در دیگر کشورها نیز به دلایل مختلف در حال انجام است.
اقدام بانک مرکزی در مهلت محدود باقیمانده
چه آمریکا بخواهد در تحریم های جدید، دسترسی ایران به سوئیفت را قطع نماید و چه این اتفاق با وساطت اروپا یا به هر دلیل دیگری انجام نشود، ضروری است بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران برای کاهش آسیب پذیری از این مسیر، اقدام به راه اندازی سامانه جایگزین سوئیفت نماید و مبادلات خود با کشورهای طرف تجاری را از این طریق انجام دهد.
به گفته مسئولین بانک مرکزی، زیرساخت چنین اقدامی فراهم بوده و در صورتی که مسئولین این بانک و همچنین دولت در این زمینه گام بردارند، قدم مهمی در کاهش وابستگی ایران به نظامات مالی تحت سلطه آمریکا اتفاق خواهد افتاد.
نوسانات ارزی مانع انعقاد پیمان پولی نیست/ سپام می‌تواند در کمترین زمان جایگزین سوئیفت شود
در صورت عدم اقدام بانک مرکزی، این نهاد باید نسبت به عواقبی که در این زمینه متوجه کشور خواهد بود، پاسخگو باشد.
