تجربه آمریکا در کاهش ۱۲ درصدی مصرف برق یک شهر

مسیر اقتصاد/ بررسی نظام تعرفه گذاری قیمت اوج بار در بسیاری از کشورها نشان می‌­دهد که می­‌توان نظام ­های تعرفه گذاری برق در این کشورها را به ۴ دسته کلی تقسیم کرد.

این روش­ها عبارتند از الف) روش زمان استفاده[۱]، ب) روش قیمت لحظه ­ای واقعی[۲]، ج) قیمت بحرانی اوج بار[۳] و د) تخفیف کاهش اوج بار[۴]

بر خلاف سه روش اول که افزایش قیمت برق در آن­ها وجود داشته و حالت تنبیهی دارند، روش چهارم به علت تخفیف در قیمت برق یک روش تشویقی محسوب می­ شود.

در سال ۲۰۰۵ و در شهر آناهیم آمریکا از روش چهارم یعنی تخفیف کاهش اوج بار استفاده شد. به منظور بررسی دقیقتر نتایج این روش، دو گروه مورد مطالعه قرار گرفته و مصرف برق آن­ها با یکدیگر مقایسه شد.

در گروه اول همان تعرفه های برق سابق بدون هیچ جریمه یا تخفیفی به کار گرفته شد. بهای برق این مشترکین با یک نظام دو پله­ ای محاسبه می­‌گردید به طوری که برای مصارف زیر ۲۴۰ کیلووات ساعت قیمت برق برابر ۶.۷۵ و برای مشترکین با مصارف بالاتر برابر ۱۱.۰۲ سنت بر کیلووات ساعت بود.

اما در گروه دوم یک خط مرجع (بر اساس مصرف در روزهای غیر بحرانی) برای هر مشترک تعیین و برای هر کیلووات ساعت کاهش مصرف در روزهای بحرانی نسبت به خط مرجع، ۰.۳۵ سنت بر کیلووات ساعت تخفیف داده شد.

شکل زیر تعرفه ­های اعمال­ شده را نشان می­‌دهد. با توجه به ارقام موجود، می­‌توان یافت که مقدار تخفیف در برابر قیمت سابق قابل توجه بوده است.

نتیجه این پژوهش نشان داد که میزان مصرف مشترکین گروه دوم نسبت به مشترکین گروه اول در روزهای بحرانی حدود ۱۲ درصد کاهش یافته است.

با توجه به تجربه موفق این سیاست لازم است تا برای قیمت برق بخش خانگی در کشور نیز سیاست­ های تشویقی در فصل تابستان اعمال شود که قطعا بر کاهش مصرف برق در زمان اوج بار موثر خواهد بود. اما از آنجایی که مصرف برخی مشترکین نسبت به سایرین بی­ رویه است، استفاده از سیاست­های تشویقی برای همه مردم منجر به کاهش چندان اوج مصرف برق نخواهد شد.

مشترکین پرمصرف برق عامل اصلی خاموشی

اخیرا نیز رییس کمیته اقتصاد مقاومتی مجلس با تاکید بر همین نکته اعلام کرد:  «۱۰ درصد از مشترکین که پرمصرف محسوب می شوند، بیش از ۲ برابر سایر مشترکین از یارانه برق بهره ­مند شده و با مصرف ۴۰۰۰ مگاوات برق اضافه بر سایر مشترکین در زمان اوج بار، اصلی ترین عامل خاموشی ­های اخیر هستند.اگر چنانچه این مشترکین نیز به اندازه سایر مردم برق مصرف می ­کردند خاموشی برق رخ نمی­ داد.»

 بحران­سازی این مشترکین در حالی است که آنها نه تنها بهای برق مصرفی خود را به طور کامل پرداخت نمی­ کنند؛ بلکه از یارانه ۷ برابری برق هم نسبت به مشترکین کم­ مصرف و یارانه ۲ برابری نسبت به متوسط یارانه ۹۰ درصد مردم بهره ­مند می­‌شوند.

اختلاف یارانه بین مشترکین پرمصرف و کم­ مصرف به خوبی در شکل زیر مشاهده می­‌شود:

راهکار مقابله با خاموشی برق

بنابراین ضروری است برای مقابله با بحران خاموشی برق در فصل تابستان از هر دوسیاست تشویقی و تنبیهی در کنار هم استفاده کرد. بدین صورت که سیاست تنبیهی با تمرکز بر مشترکین پرمصرف و سیاست تشویقی برای مشترکین کم‌مصرف اعمال شود.

در همین راستا مرکز پژوهش های مجلس شورای اسلامی پیشنهاد داده است که قیمت برق  مشترکین پرمصرف را در زمان اوج بار افزایش داده و تمامی درآمد حاصل از آن به مشترکین کم ­مصرف پاداش داده شود.

استفاده از این قبیل سیاست ­های تنبیهی و تشویقی قطعا بر کاهش اوج مصرف برق موثر بوده و بخش قابل توجهی از بحران برق سال جاری را نیز حل خواهد کرد.

منابع:

Household response to dynamic pricing of electricity, Ahmad Faruqui , Sanem Sergici,2010

ارزیابی ابعاد بحران تأمین برق تابستان و راهکارهای مقابله با آن، مرکزپژوهشهای مجلس شورای اسلامی، تیرماه۱۳۹۷

پینوشت:

[۱] Time Of Using(TOU)

[۲] Real Time Pricing(RTP)

[۳] Critical Peak Pricing(CPP)

[۴] Peak Time Rebates(PTR)