به گزارش مسیر اقتصاد در سال های گذشته تولید و واردات نهاده های دامی در صنایع دام و طیور یکی از مشکلات بزرگ برای دامداران و مرغداران بوده است.
با توجه به تاثیر غیر قابل انکار نهاده های دام و طیور در پاسخ به تقاضا و تنظیم بازار فرآورده های پروتئینی در بازار داخلی، همه ساله مقادیر قابل توجهی از این نهاده ها از محل واردات تامین می‌شود.
بررسی های آماری نشان می دهد در سال ۱۳۹۵ ذرت دامی در رتبه اول و کنجاله سویا در رتبه هفتم اقلام وارداتی کشور قرار داشت و حدود ۹۰ درصد از واردات نهاده های دام، به ذرت و کنجاله سویا اختصاص داشت.
طبق اعلام مسئولین وزارت جهاد کشاورزی نیاز سالانه ایران به نهاده های دام و طیور در حدود ۱۹ میلیون تن است که بخش اعظمی از این نیاز در حال حاضر از طریق واردات تامین می شود و حدود ۳ میلیارد دلار صرف واردات این نهاده ها می گردد.
کنجاله سویا مهم ترین نهاده مورد مصرف بخش دام و طیور کشور
یکی از نهاده های پرمصرف و مهم در صنایع دام و طیور کشور کنجاله سویا است. این محصول یکی از مهم‌ترین منابع تغذیه طیور و دام، منبع اصلی تأمین پروتئین مورد نیاز طیور و در نتیجه از مهم‌ترین نهاده‌های تولید گوشت در ایران و بسیاری از کشورهای جهان محسوب می شود.
کنجاله سویا تا سال ۱۳۷۵ تقریباً جایگاهی در سبد محصولات کشاورزی مورد نیاز کشور نداشت، اما از این سال به بعد به تدریج جای خود را به‌عنوان یکی از محصولات ضروری کشاورزی در کشور باز کرد و این روند تا جایی ادامه پیدا کرد که امروز تصور بازار محصولات کشاورزی ایران بدون وجود کنجاله سویا تقریباً محال است و اگر برای مدت یک هفته عرضه این کالا به بازار مختل شود، بازار گوشت و مواد پروتیینی کشور به‌شدت تحت تأثیر قرار خواهد گرفت.
هم‌اکنون سالانه نزدیک به ۶ میلیون تن کنجاله سویا در کشور مصرف می‌شود که بخش قابل توجه آن در بخش خوراک طیور و دام است و حدود ۹۰ درصد نیاز بازار داخلی از طریق واردات تامین می شود.
وابستگی به واردات نهاده های دام
واردات بسیار زیاد کلیه نهاده های مصرفی در بخش دام و طیور و وابستگی زیاد به کشورهای دیگر و از سویی دیگر ارتباط واردات آنان با مسائلی نظیر نوسانات نرخ ارز، سقوط ارزش دلار در برابر یورو و نیز شرایط محیطی کشورهای صادرکننده و تحریم های بانکی، قیمت محصولات نهایی ناشی از مصرف نهاده های دامی را تحت تاثیر قرار می دهد.
به نحوی که در سال جاری به دلیل شرایط بد آب و هوایی در کشورهای بزرگ تولیدکننده این محصولات نظیر برزیل و آرژانتین قیمت نهاده ها با افزایش ۱۰ الی ۲۰ درصدی مواجه شد.
از طرف دیگر با توجه به نوسانات نرخ ارز در داخل کشور و زمان بر شدن تخصیص ارز مبادلاتی (۳۸۰۰ تومان) برای واردات این محصولات، میزان عرضه نهاده های دامی در بازار کشور کاهش پیدا کرد و منجر به رواج واسطه گری در این بازارها شد.
چه باید کرد؟
تجمیع این مسائل در کنار تحریم ها، منجر به ایجاد شوک های بزرگی در صنایع دام و طیور می شود که ضریب وابستگی کشور را افزایش می دهد و عملا تولید این محصولات و سایر محصولات دامی را نیز با کاهش جدی مواجه می کند.
از آنجا که در ماده ۶ سیاست های کلی اقتصاد مقاومتی به افزایش تولید داخلی نهاده ها و کالاهای اساسی (بویژه در اقلام وارداتی) و اولویت دادن به تولید محصولات و خدمات راهبردی و ایجاد تنوع در مبادی تأمین کالاهای وارداتی با هدف کاهش وابستگی به کشورهای محدود و خاص اشاره شده است، ضروری است دولت با برنامه ریزی منسجم، میزان تولید این نهاده ها را افزایش دهد و مبادی وارداتی آن را نیز متنوع نماید.
