مسیر اقتصاد/ از نیمه مرداد ماه تحریم های جدید صنعت خودرو یعنی قطعات و مواد اولیه آغاز خواهد شد و لذا وابستگی به واردات قطعه چالش صنعت خودرو در ماه آتی خواهد بود.
اگر برنامه ریزی جدی به منظور افزایش داخلی سازی خودروها صورت نگیرد، صنایع خودروسازی در معرض خطرهای پیشین قرار می گیرد.
لزوم داخلی سازی قطعات با ارزش افزوده بالا
به منظور کاهش آسیب پذیری صنایع خودروسازی پس از اعمال تحریم های جدید بایستی برای افزایش داخلی سازی خودروها برنامه ریزی نمود.
اولویت افزایش داخلی سازی نیز بایستی در قطعات با ارزش افزوده بالا قرار گیرد که وابستگی بیشتری به واردات دارند.
در جدول زیر میزان داخلی سازی قطعات خودروها و وابستگی در نوع قطعه وارداتی بعضی نمونه های تولیدی در داخل مشخص شده است:
| نوع قطعه وارداتی | میزان واردات قطعات | میزان داخلی سازی قطعات | نوع خودرو |
|
انواع سنسورها، اقلام خاص الکترونیکی و الکتریکی |
۱۵ درصد | ۸۵ درصد | پراید |
| ۲۰ درصد | ۸۰ درصد | سمند | |
| ۲۰ درصد | ۸۰ درصد | تیبا | |
| ۳۰ درصد | ۷۰ درصد | پژو ۴۰۵ | |
| کمتر از ۳۰ درصد | بیش از ۷۰ درصد | رانا | |
| کمتر از ۳۰ درصد | بیش از ۷۰ درصد | دنا | |
| موتور و قطعات موتور، قطعات ایمنی | ۵۰ درصد | ۵۰ درصد | تندر ۹۰ |
| بیشتر از ۴۵ درصد | کمتر از ۵۵ درصد | پژو ۲۰۶ | |
| گیربکس، سنسورها، ترمزها، دنده | ۷۰ تا ۸۰ درصد | ۲۰ تا ۳۰ درصد | سراتو |
همانطور که در جدول بالا مشخص است وابستگی به قطعات الکترونیکی و یا اجزا موتور خودروها بالا است. لذا ضروری است داخلی سازی در این قطعات در اولویت قرار گیرد.
هم اکنون قطعه سازان و تأمین کنندگان قطعات با ارزش افزوده بالای بسیاری در کشور فعالیت می کنند. به عنوان نمونه شرکت مگاموتور که یکی از تأمین کنندگان شرکت سایپا است، از سال ۱۳۷۲ با هدف کاهش هر چه بیشتر وابستگی صنعت خودرو در تولید قوای محرکه به خارج از کشور تأسیس شد.
این شرکت هم اکنون شرکت تولیدی موتور، گیربکس و اکسل است. بنا بر آمارهای رسمی موجود این شرکت تا سال ۱۳۹۱ موتور محصول تندر ۹۰ سایپا را تولید می کرد.
پس از چالش های بوجود آمده برای صنایع خودروسازی در سال ۹۱، شرکت مگاموتور تولید موتور این محصول را متوقف نمود. حال با گذشت ۶ سال شرکت سایپا موتور این خودرو را از طریق واردات تأمین می کند و از ظرفیت های شرکت مگاموتور استفاده نمی شود. بنا بر شواهد موجود این شرکت توانایی تولید موتور این خودرو را همچون گذشته دارد.
لزوم راه اندازی سامانه قطعه به منظور شناسایی توانایی تولیدکنندگان
یکی از عواملی که سبب شده تا از ظرفیت و توانایی تولیدی قطعه سازان داخلی استفاده نشود، عدم شفافیت در بخش تأمین کنندگان قطعات خودرو است.
پیش زمینه استفاده از توانایی قطعه سازان داخلی وجود یک بانک اطلاعاتی از این حوزه در کشور است. در واقع باید سامانه ای راه اندازی شود تا اطلاعات کامل قطعه سازان در آن ثبت شود تا مشخص شود تولیدکنندگان توانایی تولید چه قطعاتی را دارند.
با راه اندازی این سامانه امکان افزایش تعرفه واردات در قطعاتی که به میزان کافی در داخل کشور تولید می شوند، وجود دارد.
همچنین این امکان فراهم می شود تا برای قطعه سازانی که توانایی تولید قطعات با ارزش افزوده بالا را دارند، امتیازات و تشویق های مالیاتی در نظر گرفت. بدین صورت که اگر قطعه سازی توانایی تولید این قطعات را دارد، از تسهیلات ویژه ای برخوردار شود.
از دیگر محاسنی که می توان برای راه اندازی سامانه قطعات خودرو برشمرد این است که با شفافیت های به وجود آمده امکان دور زدن تعرفه واردات قطعه برای دلالان از بین خواهد رفت.
