به گزارش مسیر اقتصاد آبخیزداری که شامل اقدامات بیولوژیکی، مکانیکی و یا مدیریتی است با انجام فعالیت هایی همچون استحصال آب های سطحی و بهره گیری از آن ها، تغذیه واداری و افزایش منابع آب های زیرزمینی، حفظ و توسعه پوشش گیاهی با انجام عملیاتی همچون بذرکاری، نهال کاری و یا اقدامات مدیریتی همچون جلوگیری از تخصیص مراتع به کشت دیم، به حفظ آب و خاک و جلوگیری از آسیب و کاهش خسارت منجر می شود و در تامین منابع آب شرب و کشاورزی نقش مهمی دارد.
سرمایه گذاری افغانستان روی اجرای فعالیت های آبخیزداری
به همین دلیل بسیاری از کشورهای جهان برای مقابله با کم آبی و تامین امنیت غذایی از طریق توسعه کشاورزی به آبخیزداری توجهی وافری کرده اند که از آن جمله می توان به افغانستان اشاره کرد.
این کشور قصد دارد با برنامه ای ۵ ساله و با بودجه ای معادل ۱۳۰ میلیون دلار، از طریق فعالیت های آبخیزداری به بهبود هر چه بیشتر مدیریت منابع آبی و توسعه کشاورزی خود کمک کند که عمده این فعالیت ها در ۴ حوزه زیر تقسیم می شوند:
- حکمرانی آب و ظرفیت سازی در این حوزه
- مدیریت تامین منابع آبی
- مدیریت تقاضا آب
- کمک به کشاورزی، آبیاری و دامداری در این کشور با حمایت بیشتر از طریق تخصیص بودجه اضافی.
بهبود مدیریت منابع آبی و توسعه کشاورزی دو هدف اصلی اجرای آبخیزداری
در برنامه جامع آبیاری و آبخیزداری افغانستان(IVMP) تعدادی از فعالیت های مربوط به مدیریت منابع آب برای توسعه کشاورزی و دامداری در سراسر حوضه های آبخیز این کشور گنجانده شده است؛ که از جمله آن ها می توان به احیاء زیرساخت های سیستم های آبیاری، پروژه های ذخیره سازی آب ، حفاظت از حوضه آبریز مانند جنگلداری و توانبخشی و مدیریت مراتع، مدیریت جامع منابع آبی در این حوضه ها، بهبود مدیریت آب و مدیریت منابع آب مبتنی بر مصرف اشاره کرد.
همه این فعالیت ها که مبتنی بر قانون آب ۱۹۹۴ افغانستان است می تواند به کارشناسان این پروژه کمک نماید. همچنین دولت افغانستان با بودجه ۱۳۰ میلیون دلاری جهت طراحی و اجرای این برنامه(برنامه جامع آبیاری و آبخیزداری افغانستان) مسئولین را در نظارت دقیق بر این پروژه یاری می رسانند.
خدمات ارائه شده در طرح آبخیزداری بلخ
این پروژه در سراسر حوضه های آبخیز رودخانه های شمال استان بلخ افغانستان انجام می شود و قرار است در طول اجرای آن خدمات زیر ارائه شود:
۱- بهبود حکمرانی آب و ظرفیت سازی در این حوزه: ایجاد و تقویت یک محیط مناسب برای مدیریت منابع آب جهت کشاورزی پایدار و یکپارچه از طریق آموزش، اعطای کمک های فنی و سایر فعالیت هایی که از اجرای قانون آب حمایت می کنند؛
۲- مدیریت منابع آبی: افزایش قابلیت انعطاف پذیری و پایداری عرضه آب برای تولید محصولات کشاورزی از طریق فعالیت هایی مانند اصلاح زیرساخت های سیستم های آبیاری، بهبود ذخیره سازی آب و حفاظت از حوضه های آبخیز؛
۳- مدیریت تقاضای آب: افزایش بهره وری و معقول بودن تقاضای آب در سیستم های کشاورزی از طریق فعالیت هایی مانند مدیریت آب در مزرعه و مدیریت منابع آب مبتنی بر مصرف جامعه محلی؛
۴- کمک به کشاورزی، آبیاری و دامداری در این کشور با حمایت بیشتر از طریق تخصیص بودجه اضافی جهت طراحی، اجرا و نظارت بر تکمیل و باسازی پروژه های آبخیزداری.
اهداف مسئولین افغانی از اجرای آبخیزداری در بلخ
انتظاراتی که از اجرای این طرح می رود به شرح زیر می باشد:
۱- بهبود بهره وری منابع آبی در ۲۷۵ هزار هکتار حوضه آبخیز و منابع طبیعی و حفاظت از محیط زیست این مناطق؛
۲- بهبود رطوبت خاک و مدیریت آب ناشی از بارندگی که در نهایت منجر به افزایش در بهره وری کشاورزی شود؛
۳- توسعه کشت دیم و آموزش روش های مختلف کشاورزی و مدیریت حوضه آبخیز به کشاورزان این مناطق؛
۴- از توانمندی های مردم محلی و تشکل های آب بر برای مدیریت یکپارچه منابع آبی و در نهایت تولید محصولات کشاورزی بیشتر در حوضه های آبخیز استفاده شود؛
۵- تثبیت شن های روان، جلوگیری از فرسایش خاک و جلوگیری از سیلاب های مخرب در این مناطق.
منبع: globalwaters
