به گزارش مسیر اقتصاد یکی از اقداماتی که در پسابرجام در صنایع خودروسازی کشور محقق شد، امضاء قرارداد خودروسازان در قالب طرح سرمایه گذاری مشترک با خودروسازان خارجی بود. خودروسازان نظیر پژو، رنو و بنز از جمله این خودروسازان بودند که در پسابرجام برای همکاری با ایران ابراز تمایل کردند.
پس از اعلام خروج آمریکا از برجام، خودروسازان خارجی نظیر پژو اعلام کرده اند که ماندگاری شان در ایران، به رویکرد اتحادیه اروپا در قبال خودروسازان اروپایی و شرکای ایرانی باز می گردد.
بررسی ها نشان می دهد حتی در صورتیکه اروپایی ها در قبال خروج آمریکا از برجام موضع منفعلانه داشته باشند و خودروسازان اروپایی با خودروسازان ایرانی قطع همکاری نمایند، ضربه خاصی به صنایع خودروسازی وارد نخواهد شد. چرا که به گفته زاوه کارشناس صنعت خودرو، اصل نگرانی از تحریم صنعت خودرو ایران سی کی دی خودروهای پسابرجامی نیست زیرا این خودروها هم اکنون تیراژ بالایی ندارند و تاثیری در اقتصاد ایران نخواهند داشت.
تحریم دوباره قطعه سازی نگرانی اصلی صنایع خودروسازی
اما نگرانی اصلی که صنایع خودروسازی ایران را تهدید می کند، تحریم دوباره قطعات وارداتی است. کما اینکه در گذشته نه چندان دور در سال های ۹۱ و ۹۲ این اتفاق رخ داد.
بنا بر آمار سایت رسمی انجمن خودروسازان در سال ۹۰ تیراژ تولید انواع خودرو یک میلیون و ۶۵۳ هزار دستگاه بود که در سال ۹۱ این میزان به حدود ۹۲۴ هزار دستگاه رسید و تقریبا نصف شد.
در سال ۹۲ نیز با ادامه تحریم ها تیراژ تولید خودروسازان کاهش یافت و به میزان ۷۳۷ هزار دستگاه رسید. با کاهش تولید خودروسازان و به عبارتی کاهش عرضه محصولات، قیمت خودروهای داخلی نیز به شدت افزایش یافت. علت عمده این امر مشکلاتی بود که بر سر راه تأمین کنندگان قطعات قرار گرفت و علاوه بر افزایش قیمت، تیراژ تولید خودروسازان را با مشکل مواجه کرد.
بنا بر شواهد در آن سال ها استفاده از قطعات چینی بی کیفیت در خط تولید خودروسازان رونق گرفت و خودروهای با کیفیت نه چندان قابل قبول روانه بازار شد.
زاوه کارشناس صنعت خودرو در این باره گفت: نگرانی اصلی که صنایع خودروسازی را تهدید می کند کمبود و نبود قطعات خودروهای پرمصرف نظیر ۲۰۶ خطر اعمال تحریم های دوباره است که می تواند مشکل زا باشد و لازم است راهکاری برای حل این مشکل در نظر گرفته شود.[۱]
کاهش ضربه پذیری صنایع خودروسازی با افزایش داخلی سازی خودروها
حال باید دید در صورت خروج اروپا از برجام و تهدید دوباره صنایع خودرو و قطعه سازی، چه سناریوهایی پیش روی ایران است. به عبارتی چطور می توان تهدید تحریم دوباره صنایع خودروسازی را به فرصت تبدیل کرد؟
کاملا مشخص است که با افزایش بهره وری صنایع قطعه سازی و استفاده از قطعات داخلی می توان ضربه پذیری صنایع خودروسازی را کاهش داد. در این راستا بایستی با اعمال سیاست هایی، داخلی سازی در قطعات اصلی و با ارزش افزوده بالا را در اولویت قرار داد.
داخلی سازی پلکانی سیاست کشورهای پیشرفته
در این راستا تجربه کشورهای پیشرفته در صنعت خودرو نیز نشان می دهد که بهبود داخلی سازی در قطعات و مجموعه های اصلی خودروها، در دستور کار خودروسازان این کشورها قرار داشته است.
به عنوان مثال ایالات متحده آمریکا شرط واردات خودرو از کشورهای نفتا را داخلی سازی ۸۵ درصدی خودروها قرار داده است. از شروط دیگر ایالات متحده آمریکا داخلی سازی پلکانی بر اساس اهمیت قطعات خودرو است؛ به صورتیکه قطعات و مجموعه های اصلی و با ارزش افزوده بالا نظیر موتور و سیستم انتقال قدرت بایستی عمق ساخت داخل بیشتری داشته باشند.
در مرحله بعد قطعات و اجزا بدنه بایستی داخلی سازی شوند و به همین ترتیب قطعات با ارزش افزوده پایین بایستی کمتر داخلی سازی شوند.
«داخلی سازی پلکانی» شرط آمریکا برای واردات خودرو از کشورهای نفتا
تعیین تعرفه واردات قطعات خودرو متناسب با میزان داخلی سازی قطعات
لازم به ذکر است هم اکنون تعرفه واردات قطعات منفصله برای تولید خودرو متناسب با میزان داخلی سازی خودروی نهایی تعیین می شود. بدین صورت که هر چه میزان داخلی سازی خودرو بیشتر باشد، تعرفه واردات قطعات آن کمتر است. این اقدام به این علت انجام شده تا خودروسازان را به داخلی سازی بیشتر محصولات خود تشویق نمایند.
از دیگر اقداماتی که سبب می شود تا داخلی سازی خودروها بهبود یابد این است که تعرفه واردات قطعات منفصله برای تولید خودروهای سواری (علاوه بر تناسب با میزان داخلی سازی خودرو) متناسب با توان تولید داخلی قطعات و کیفیت داخلی سازی قطعات شود.
پینوشت:
[۱] عصر خودرو کدخبر: ۱۳۴۰۱۴
