مسیر اقتصاد/ طلا کالایی کمیاب و با ارزش است که در همه نقاط جهان قابلیت نقدشوندگی دارد. ارزش ذاتی طلا، نقدینگی سرمایه گذاران علی الخصوص سرمایه گذاران خرد را برای حفظ سرمایه و احیانا کسب سود به سمت بازار سکه و طلا می کشاند.
این جذابیت و به نوعی احساس امنیت، هنگامی بیش تر می شود که اقتصاد کشور در شرایط عدم اطمینان و عدم پیش بینی پذیری قرار گیرد و فعالیت های مولد در مقابل این گونه بازارها توجیه و صرفه اقتصادی نداشته باشند.
رکود اقتصادی و گسترش فعالیت های غیرمولد اعم از بازار ملک، طلا و ارز، چرخه معیوبی را می سازند که تشدید هر کدام موجب فزونی دیگری خواهد شد. چنین چرخه ای علاوه بر جذب بسیار زیاد نقدینگی، باعث تضعیف فعالیت های تولیدی و پیش برنده اقتصاد و در نهایت کاهش رفاه عمومی خواهد بود.
بالغ بر ۶۴ هزارمیلیارد تومان طلا در خانه های مردم است
فعالیت غیرمولد در بازار طلا بدین گونه است که فرد با انگیزه پس انداز و یا کسب سود بیشتر، سکه و شمش خریداری می کند تا در زمان مناسب آنها را به فروش برساند. البته مصارف زینتی در بازار طلا، جدای از فعالیت های غیرمولد است.
در این میان، بررسی میزان نقدینگی حبس شده در دست مردم به طور خاص در بازار طلا قابل توجه است. به گفته رئیس اتحادیه طلا و جواهر کشور، بر اساس آمار غیررسمی حدود ۳۰۰ تا ۴۰۰ تن طلای ساخته شده، توسط مردم خریداری شده و در منازل آنان نگهداری می شود.[۱]
۴۰۰ تن طلا برابر با ۴۰۰ میلیون گرم و هر گرم طلای ۱۸ عیار به میزان متوسط ۱۶۰ هزار تومان است. بدین ترتیب رقم تقریبی نقدینگی طلای موجود در اختیار عموم جامعه بالغ بر ۶۴ هزارمیلیارد تومان خواهد بود.
بنابراین با فرض اینکه حداقل نیمی از طلاها سکه و یا شمش باشند، بیش از ۳۰ هزارمیلیارد تومان طلا توسط سوداگران با انگیزه حفظ و کسب ثروت بدون ایجاد ارزش افزوده، نگهداری می شود.
دلایل اقبال مردم برای سرمایه گذاری در بازار طلا
کاهش نرخ سود در بازارهای موازی طلا، یکی از دلایل عمده هدایت نقدینگی به سمت این بازار است. کاهش نرخ سود بانکی، نوسانات بازار ارز، عدم رونق بازار سرمایه و ریسک و سود انتظاری بالای فعالیت های مولد و تولید، سرمایه داران را به سمت حفظ نقدینگی و کسب سود در بازاری امن سوق می دهد.
صاحبان سرمایه های خرد و کلان طلا را به عنوان کالای سرمایه ای می شناسند و با کاهش ارزش پول و بازدهی پایین تر بازارهای موازی، برای کسب سود منطقی و کم ریسک در بازار طلا سرمایه گذاری می کنند.
مطالعه روند افزایش قیمت سکه بر اساس آمارهای بانک مرکزی، از سال ۱۳۸۸ تا فروردین ۱۳۹۷ بازدهی بالاتر بازار طلا را نسبت به نرخ تورم عمومی نمایش می دهد. بدین گونه که میانگین تورم طلا از سال ۱۳۸۸ تا ۱۳۹۷ به میزان ۲۶.۸ درصد بوده است و نرخ تورم عمومی در این دوره ۱۷.۳ درصد است.
اختلاف ۹.۵ درصدی افزایش قیمت در بازار طلا با نرخ تورم عمومی، به خوبی بازدهی بالای این بازار را نشان می دهد.
از سوی دیگر در شرایط رکودی حاکم بر اقتصاد ایران در سال های اخیر، جذابیت بازار طلا بیش از پیش افزایش یافته است. به نحوی که در نیمه دوم سال ۱۳۹۶ قیمت سکه با رشد بالایی همراه شد. تفاوت قیمت سکه در ماه فروردین ۹۶ نسبت به اسفند ۹۶ بالغ بر ۳۰۰ هزار تومان و بیانگر رشد ۲۷ درصدی آن است.
کاهش سوداگری در بازار طلا با وضع مالیات بر عایدی سرمایه
قیمت طلا متاثر از قیمت ارز و قیمت جهانی طلاست. لذا کنترل و مدیریت بازار طلا بستگی زیادی به مدیریت بازار ارز دارد. علاوه بر آن، قیمت سکه و طلا تحت تاثیر هیجانات و تقاضاهای کاذب افزایش می یابد.
مدیریت بازار سکه و طلا بایستی به طور خاص برای حذف و کاهش انگیزه های سوداگرانه در این بازار که موجب به وجود آمدن تقاضای سرمایه ای و حباب قیمتی می شوند، تلاش کند.
اولین اقدام برای رفع سوداگری افزایش شفافیت است. سرعت بالای گردش پول یکی از نشانه های وجود سوداگری در هر بازاری است. خرید و فروش های متعدد در بازه زمانی کوتاه و معامله گران بی نام و نشان، تقاضای کاذب را در بازار ایجاد می کنند. راه اندازی بورس طلا اقدام ارزشمندی در راستای افزایش شفافیت در این حوزه است.
همچنین دریافت مالیات بر عایدی سرمایه راهکار دیگری در راستای افزایش شفافیت و کاهش انگیزه های سوداگرانه است. سیاستی که سوددهی سرمایه گذاری در طلا و ارز را کاهش می دهد.
مالیات بر عایدی سرمایه به قصد افزایش درآمد برای دولت وضع نمی شود، بلکه وضع این نوع مالیات برای حذف انگیزه های سوداگری در بازارهای موازی تولید و هدایت سرمایه ها به سمت فعالیت های مولد است.
پینوشت:
[۱] اقتصاد آنلاین، کد خبر : ۲۰۵۳۶۵
