کاشی و سرامیک یکی از محصولات صادراتی ایران است که در سالهای اخیر، همواره میزان صادرات آن قابل توجه بوده است. در ده سال گذشته سرمایهگذاریهای زیادی برای ظرفیتسازی و تولید کاشی و سرامیک در ایران انجامشده که نتیجه آن، افزایش میزان تولید و صادرات ایران و قرار گرفتن در رتبههای برتر این صنعت در جهان در کنار کشورهایی مانند چین و ترکیه بوده است. افزایش میزان صادرات کاشی ایران در ده سال اخیر به خوبی این مسئله را نشان میدهد:
چنانچه از نمودار فوق مشخص است، در ده سال اخیر میزان صادرات کاشی ایران رشدی قابل توجه داشته و از ۶۰ میلیون دلار در سال ۱۳۸۴ به ۴۶۰ میلیون دلار معادل حدود ۱۶۰۰ میلیارد تومان در سال ۱۳۹۲ رسیده است. با این حال در سه سال اخیر، میزان صادرات این محصول کاهش یافته و در حال حاضر بازار این صنعت شکوفا، چه در داخل و چه در خارج از کشور با چالشی بزرگ روبرو است.
طبق آمار گمرک جمهوری اسلامی ایران، در ۶ ماهه ابتدایی سال جاری نیز میزان صادرات کاشی ایران تنها ۱۷۳ میلیون دلار بوده که در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته ۳۲ درصد کاهش داشته است.
عمدهترین بازار صادراتی کاشی و سرامیک ایران کشور عراق است که بیش از ۷۰ درصد در صادرات این محصول سهم دارد. کشورهای افغانستان، پاکستان، ترکمنستان، گرجستان و آذربایجان نیز دیگر بازارهای صادراتی کاشی و سرامیک ایران هستند. در جدول زیر مقاصد صادراتی کاشی ایران در ۶ ماهه ابتدایی سال جاری نشان داده شده است:
چنانچه گفته شد درحال حاضر این صنعت چه در داخل کشور و چه در بازارهای جهانی با رکود همراه است. علت اصلی رکود این صنعت در داخل کشور، رکود ساخت و ساز در دو سال اخیر است؛ اما علت اصلی کاهش میزان صادرات، افزایش تولید و صادرات دیگر کشورها همچون چین و ترکیه بوده است. علاوه بر این مشکلات نقل و انتقال پول نیز در کاهش صادرات کشور در سه سال اخیر تأثیر مستقیم داشته است.
در چنین شرایطی لازم است با بازاریابی مناسب در کشورهایی که واردکننده این محصول هستند، سهمی از بازار این کشورها را برای صادرکنندگان کشور ایجاد نمود. در حال حاضر کیفیت و قیمت محصولات تولیدی ایران قابلیت رقابت با محصولات دیگر کشورها را دارد و میتوان با بازاریابی مناسب، راه را برای صادرات این محصول به بازارهای جدید فراهم نمود.
کشورهایی چون ویتنام، کرهجنوبی، فیلیپین، روسیه، استرالیا، الجزایر و ژاپن جزء واردکنندگان اصلی کاشی در جهان هستند که در حال حاضر ایران هیچ سهمی از بازار این کشورها ندارد؛ اما چنانچه در این زمینه بازاریابی مناسبی صورت گیرد و مشکلات نقل و انتقال پول در تجارت خارجی کشور از طریق پیمانهای پولی دوجانبه مرتفع گردد، امکان صادرات کاشی ایران به این کشورها نیز به وجود خواهد آمد و شرایط برای اوج گیری مجدد آن فراهم خواهد شد.