طبق آمار گمرک جمهوری اسلامی در ۶ ماهه ابتدایی سال جاری، ۴۸ هزار تن عدس به قیمت ۵۸ میلیون دلار معادل حدود ۲۰۰ میلیارد تومان وارد کشور شدهاست که در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته از نظر وزنی ۱۸ درصد و از نظر قیمت دلاری ۲۵ درصد افزایش یافته است. این درحالیست که روند واردات این محصول در سالهای اخیر نشان از افزایش چشمگیر واردات این محصول در چند سال گذشته دارد. در نمودار زیر میزان واردات عدس در سالهای اخیر نشان داده شده است:
چنانچه مشخص است واردات این محصول در ده سال اخیر روندی صعودی دارد به طوریکه در این ده سال، میزان واردات این محصول از نظر وزنی ۱۱ برابر و از نظر قیمت دلاری ۳۸ برابر شده است. در ۶ ماهه ابتدایی سال جاری نیز میزان واردات عدس ۲۵ درصد افزایش یافته است.
اما با نگاهی به محصولات وارداتی بخش کشاورزی ایران، میتوان گفت عمده محصولات وارداتی این حوزه را انواع غلات(برنج، گندم، ذرت و جو)، غذای دام(کنجاله سویا) و دانههای روغنی(دانه سویا و دانه آفتابگردان) تشکیل دادهاند و در بخش میوه و سبزی ایران عمدتا صادرکننده محسوب میشود.
با این حال در بخش میوه و سبزی، دو محصول موز و عدس از این قاعده مستثنی هستند و میزان واردات آنها قابل ملاحظه است. امکان تولید انبوه محصولاتی مانند موز در داخل کشور فراهم نیست؛ اما در مورد عدس شرایط متفاوت است و طبق گفته کارشناسان این حوزه، امکان تولید آن در داخل کشور حتی با وجود محدودیتهای آبی فراهم است.
در حال حاضر قیمت خرید تضمینی هر کیلوگرم عدس تولید داخل ۲۶۴۵ تومان در نظر گرفته شده است و این درحالیست که هر کیلوگرم عدس وارداتی با قیمت ۱٫۲ دلار وارد کشور شده که معادل حدود ۴۳۰۰ تومان است. میزان تعرفه واردات عدس نیز ۵ درصد در نظر گرفته شده که کمترین تعرفه ممکن برای کالاهای وارداتی است.
بنابراین به نظر میرسد با توجه به حجم عمده واردات عدس با قیمتی بسیار بالاتر از قیمت خرید تضمینی تولید داخلی، لازم است قیمت خرید تضمینی این محصول افزایش یابد تا انگیزه تولیدکنندگان این محصول برای تولید داخلی آن بالاتر رود.
از طرف دیگر لازم است اعطای ارز مبادلهای برای واردات این محصول متوقف گردد و علاوه بر این، تعرفه واردات این محصول نیز افزایش یابد تا شرایط برای تولیدکنندگان داخلی بیش از پیش فراهم شده و با افزایش میزان تولید این محصول، میزان واردات آن کنترل گردد.