به گزارش مسیر اقتصاد از اقدامات مهمی که می تواند موجب رونق صنعت خودرو به عنوان یک لوکوموتیو اقتصادی در کشور شود، داخلی سازی قطعات خودرو است. در واقع سیاست صنعتی در حوزه خودرو باید به گونه ای باشد که از ساخت قطعات خودرو در داخل کشور حمایت شود.
تعیین تعرفه واردات قطعات خودرو در چین بر اساس میزان داخلی‌سازی
میزان داخلی سازی خودروهای ایرانی دقیق نیست. در واقع فرآیند اندازه گیری که توسط شرکت های کارگزار وزارت صمت انجام می شود، دقت کافی ندارد.
شرکت های مسئول زیرمجموعه دو خودروساز بزرگ کشور هستند
دو شرکت کارگزار وزارت صمت در زمینه تعیین میزان داخلی سازی خودروهای ایرانی، بخشی از سایپا و ایران خودرو هستند. این موضوع باعث شده تا این شرکت ها در اندازه گیری عمق داخلی سازی خودروها دقت لازم را به خرج ندهند و در جهت منافع سهامداران خود حرکت نمایند.
علاوه بر این روش اندازه گیری این شرکت ها در میزان داخلی سازی خودروهای ایرانی دارای اشکالات جدی است. در حال حاضر این شرکت ها با مشاهده فاکتور خرید و بارنامه قطعات، اطمینان حاصل می کنند که قطعات تولید داخلی است و هیچ گاه به محل ساخت قطعه سر نمی زنند.
در حالی که دلالان به راحتی می توانند قطعات را از کشور های دیگر (عمدتا چین) خریداری کرده و سپس آن را وارد کشور نمایند و با بسته بندی داخلی و به نام قطعه داخلی به خودروسازان به فروش برسانند.
عدم اندازه گیری مداوم داخلی سازی خودروهای ایرانی
همچنین اندازه گیری میزان داخلی سازی خودروهای ایرانی به صورت مداوم صورت نمی گیرد. اطلاع از اینکه آیا قطعه سازی در ابتدا قطعاتی را در داخل تولید کند و سپس روی به وارادت قطعات خودرو بیاورد، تنها با بررسی و نظارت دائمی امکان پذیر است که این مهم در حال حاضر انجام نمی شود.
شفاف و دقیق نبودن اندازه گیری میزان ساخت داخل خودروها سبب شده تا واردکنندگان قطعات و دلالان بتوانند به راحتی پله های تعرفه واردات قطعات خودرو را دور بزنند.
این پلکان ها طوری طراحی شده است که هرچه میزان ساخت داخل یک خودرو بیشتر باشد، تعرفه های واردات آن کمتر است؛ که این خود نوعی تشویق برای بالا بردن عدد ساخت داخل خودروها است.
در جدول زیر میزان تعرفه واردات قطعات خودرو بر اساس میزان ساخت داخل خودروها مشخص شده است.[۱]
| میزان ساخت داخل خودرو | تعرفه واردات قطعات خودرو |
| زیر ۲۰ % | ۴۰ % |
| ۲۰ تا ۳۰ % | ۳۲ % |
| ۳۰ تا ۴۰ % | ۲۶ % |
| ۴۰ تا ۶۰ % | ۲۰ % |
| بالاتر از ۶۰ % | ۱۵ % |
واضح است در صورت دقیق و شفاف نبودن میزان ساخت داخل خودروهای ایرانی، تا چه میزان زمینه برای سوء استفاده از این پلکان های حمایتی فراهم می شود و درآمدهای دولت از این طریق کاهش می یابد. لذا ضروری است در تعیین میزان داخلی سازی خودروها، دقت لازم به کار گرفته شود و یک نهاد غیرذینفع با روشی صحیح، این اقدام را انجام دهد.
پینوشت:
[۱] آمارهای سازمان توسعه تجارت ایران
