مینو کیانی راد معاون ارزی سابق بانک مرکزی در گفتگو با مسیر اقتصاد درباره بحث دستور بانک مرکزی مبنی بر ممنوعیت استفاده از دلار در ثبت سفارش گفت: این اقدام گام مثبتی جهت قطع وابستگی به دلار و حذف این ارز واسط از مبادلات تجاری است.
معاون ارزی سابق بانک مرکزی افزود: ممکن است که ایران در مبادلات تجاری و مالی خود از دلار یا سایر ارزهای جهان‌روا و بین المللی استفاده کند، اما هیچگاه نباید وابسته به آن ها باشد.
ممنوعیت ثبت سفارش دلاری آثار مثبت بلندمدت و کوتاه مدت خواهد داشت
کیانی راد گفت: بخشنامه ممنوعیت استفاده از دلار توسط بانک مرکزی آثار مثبت کوتاه مدت و بلندمدتی دارد. البته این اقدام آثار منفی نیز می تواند داشته باشد که باید تدابیر بلندمدت و کوتاه مدتی برای آن ها اندیشیده شود تا سیاست حذف دلار به خوبی به نتایج و اهداف مورد نظر دست یابد.
وی ادامه داد: یکی از مزایای این اقدام این است که در کوتاه مدت عطش عمومی برای تقاضای دلار در داخل کاهش می یابد و این خود آثار مثبتی بر کنترل نرخ ارز خواهد داشت.
کیانی راد با بیان اینکه متأسفانه در کشور ما دلار به هر دلیلی میان مردم جذابیت پیدا کرده و حتی در مسافرت به کشورهای غیر آمریکایی نیز تمایل بر استفاده از دلار است، گفت: این تقاضا برای دلار تاثیرات منفی بر قیمت دلار دارد و وابستگی به دلار ایجاد می کند.
وی افزود: در کنار این وابستگی به دلار، تهدیدات و تحریم های خارجی، عرضه دلار و دسترسی به منابع دلاری را با مشکل مواجه کرده و باعث شده بازار با نوسانات شدید مواجه شود.
معاون سابق ارزی بانک مرکزی گفت: لذا این دستور بانک مرکزی می تواند جلوی نوسانات و التهابات را تا حدی بگیرد و باعث کاهش وابستگی به دلار شود.
در کنار ممنوعیت ثبت سفارش دلاری باید گزینه های جایگزین مناسب فراهم شود
کیانی راد با اشاره به ممنوعیت ثبت سفارش دلاری گفت: باید توجه داشت که وقتی ممنوعیتی بر سر راه یک روش مبادلاتی ایجاد می شود باید جایگزین های مناسب آن نیز طراحی و فراهم شود؛ چراکه بدون هموار سازی مسیرهای جایگزین دلار ممکن است سنگینی فعالیت ها بر روش ها و ارزهای جایگزین وارد و همان مشکلاتی که برای دلار اتفاق افتاده دوباره تکرار شود.
وی افزود: به احتمال زیاد بانک مرکزی راهکارهای جایگزین را طراحی نموده است؛ چراکه در صورت وقفه در ایجاد بسترها و مسیرهای جایگزین، فشار ناشی از دلار بر روی سایر ارزهای جایگزین وارد خواهد شد و لذا این ارزها نیز به دلیل فشار تقاضا با نوسان مواجه خواهند شد.
هنوز هم امکان استفاده از دلار در قالب نظام بانکی وجود ندارد
کیانی راد با بیان اینکه ایران در حال حاضر در شرایط تحریم قرار دارد، گفت: ایران از سال ها پیش به دلیل تحریم یوترن (U-Turn) امکان استفاده از دلار را در حواله های ارزی نداشته است و دلار فقط در ثبت سفارش ها به طور اسمی ثبت می شده است، اما در واقعیت امر ارزهای دیگری مانند یوآن، روبل، روپیه، دینار و درهم که به دلار قابل تبدیل بوده اند جایگزین می شده اند.
وی افزود: تحریم های دلاری در اصل امکان انجام مبادلات از روش های رایج بانکی از قبیل اعتبار اسنادی را ناممکن ساخته است و مشکل نقل و انتقال دلاری کماکان پابرجاست.
کیانی راد با بیان اینکه تقاضایی که اکنون برای دلار وجود دارد در اصل دریافت دلار برای تبدیل آن به سایر ارزهاست، گفت: اما در کل، نظام بانکی ما این امکان را ندارد که به صورت کلان از دلار استفاده کند؛ هرچند به صورت خرد ممکن است از طریق واسطه ها تبادلات دلاری اتفاق بیفتد یا اینکه در برخی موارد صرافی ها از طریق کانال هایی دسترسی هایی دارند.
تقاضای اسکناس دلار بازار ارز را نوسانی کرده است
وی ضمن بیان اینکه بیشترین تقاضایی که اکنون برای دلار اتفاق می افتد و بازار را دچار نوسان می کند تقاضای مربوط به اسکناس در بازار نقدی ارز است، گفت: با نبود ثبت سفارش دلاری، تقاضا برای حواله دلاری نیز کاهش می یابد و می تواند آثار مثبتی در کنترل نوسانات ارزی به همراه داشته باشد.
معاون سابق ارزی بانک مرکزی در پایان گفت: از سال ها پیش به دلیل نبود امکان استفاده از مبادلات دلاری، استفاده از یورو به عنوان ارز مرجع و تعیین کننده جایگزین شده است و در حال حاضر بخش اعظمی از مبادلات ایران بر اساس یورو انجام می شود و این هم به دلیل سهولت استفاده از این ارز است. در حال حاضر نرخ ارزها به ترتیب جهان‌روایی اعلام می شود و به این معنی نیست که دلار مهمترین ارز مورد استفاده برای مبادلات است.
