به گزارش مسیر اقتصاد در طول دهه های اخیر کارشناسان توسعه اقتصادی در کشورهای غربی اصولی را به عنوان اصول پایه ای توسعه اقتصادی استخراج کرده اند. این اصول با بررسی روش توسعه کشورهای غربی و برخی کشورهای دنباله رو آن ها از جمله کشور ژاپن پایه ریزی شده است.
کشورهای غربی بر اساس تجربیات خود پیروی از این اصول را تنها راه توسعه یافتگی دیگر کشورهای جهان عنوان می کنند و با استفاده از ابزارهای جهانی خود قصد دارند کشورهای توسعه یافته را به مسیرهای مد نظر خود سوق دهند.
مدل توسعه چین با اصول اقتصاددانان غربی تطابق ندارد
اما توسعه کشور چین در طول سال های اخیر نشان داده است بسیاری از فروض حاکم بر اصول توسعه اقتصادی کشورهای غربی، درخصوص این کشور صدق نمی کند.
کشور چین بسیاری از اقداماتی که از سوی اقتصادهای توسعه یافته غربی توصیه می شود را کنار گذاشته و مدلی جایگزین ارائه کرده است.
در حال حاضر بسیاری از اتفاقاتی که در عرصه اقتصاد کشور چین رخ می دهد، از نظر اقتصاددانان کشورهای غربی قابل توجیه نیست. آن ها تا پیش از این به طور راسخ اعلام می کردند که اگر کشوری چنین اقداماتی انجام دهد با مشکلات اقتصادی گسترده ای مواجه خواهد شد.
چین نشان داد اصول توسعه کشورهای غربی تنها راه نیست
موفقیت هایی که کشور چین با مدل توسعه اقتصادی مد نظر خود بدست آورده است، به کارشناسان توسعه در کشورهای غربی و دیگر کشورهای جهان نشان می دهد که اصول کشورهای غربی تنها راه توسعه اقتصادی نیست.
اکنون باید پذیرفت که اگر سیاست مداران چینی راه درستی را برای توسعه و پیشرفت اقتصادی در پیش گرفته اند، پس اصول پایه ای توسعه در کشورهای غربی صحیح نیست.
بازار آزاد چالش اصلی چین با کشورهای غربی
به طور خاص کشورهای غربی تأکید ویژه ای بر حرکت به سمت بازار آزاد به عنوان تنها راه توسعه اقتصادی کشورها دارند. در اصول اقتصادی کشورهای غربی اگر دولت دخالتی گسترده در بازارها و فعالیت های اقتصادی داشته باشد، امکان استفاده از سازوکارهای بازار آزاد فراهم نخواهد شد و در نتیجه امکان دستیابی به رفاه اقتصادی فراهم نمی شود.
اما مدل اقتصادی کشور چین به طور کامل این نظریه را نقض کرده است. در چین دولت حضوری گسترده در فعالیت های اقتصادی دارد و سازوکارهای بازار آزاد قدرت چندانی ندارند. اما در عمل این کشور توانسته است به دستاوردهای زیادی در عرصه توسعه اقتصادی دست یابد.
آیا مدل اقتصادی چین شکست خواهد خورد؟
پیش از این نیز در دهه ۱۹۸۰ میلادی شوروی سابق توانسته بود بدون اعمال اصول اقتصادی کشورهای غربی به دستاوردهایی در زمینه توسعه اقتصادی دست یابد. اما فروپاشی این کشور موجب شده بود اقتصاددانان غربی با عزمی راسخ تر پیروی از اصول اقتصاد لیبرال را به عنوان یگانه راه دستیابی به توسعه اقتصادی مطرح نمایند.
در حال حاضر نیز بسیاری از اقتصاددانان غربی بر این عقیده هستند که کشور چین نیز با مشکلات گسترده اقتصادی مواجه خواهد شد و در نهایت مجبور خواهد شد مدل اقتصادی خود را تغییر دهد.
بدون شک کشور چین نیز در حال حاضر با مشکلات اقتصادی گسترده ای مواجه است. در واقع نمی توان گفت مدل اقتصادی کشور چین توانسته است تمامی مشکلات اقتصادی این کشور را مرتفع نماید. رهبران این کشور نیز در طول سال های اخیر اصلاحات اقتصادی گسترده ای را در دستور کار قرار داده اند.
مشکلاتی همچون افزایش هزینه ایجاد کسب و کار جدید و همچنین افزایش استقراض دولت و شرکت های دولتی از جمله مواردی است که اقتصاد کشور چین را با ناپایداری مواجه نموده است.
موفقیت مدل حضور هوشمندانه دولت در چین
اما در عین حال برخی از مولفه های مدل اقتصادی کشور چین، خصوصا نقش پر رنگ دولت این کشور در فعالیت های اقتصادی نشان داده است که از کارایی خوبی برخوردار است.
دولت این کشور با کنترل یکپارچه اقتصاد توانسته است شرایطی مناسب برای شرکت های دولتی و خصوصی فراهم کند و از این طریق اثرگذاری مثبتی بر روند رشد اقتصادی داشته باشد.
این موفقیت مهم ترین وجه تمایز مدل اقتصادی کشور چین با کشورهای غربی است که موجب شده است پذیرش اصول توسعه اقتصادی کشورهای غربی به عنوان تنها راه پیشرفت اقتصادی با چالش مواجه شود.
منبع: بلومبرگ
