مسیر اقتصاد/ در کشورهای جهان نهادهایی وجود دارد که با تدوین برنامه های اقتصادی و اجتماعی و رصد و ارزیابی فعالیت ها، کشور خود را به سمت پیشرفت سوق می دهند. این نهادها با نفوذی که در بدنه دولت دارند، بسته های سیاست گذاری خود را تدوین و آنها را به بدنه دولت و مجلس تزریق می کنند.
نیتی آیوگ در هند، کمیسیون اصلاح و توسعه ملی در چین، اینسور در روسیه، انستیتوی توسعه در کره جنوبی، نیدا در فیلیپین و … از جمله این نهادها هستند.
از آغاز انقلاب اسلامی ایران نیز نهادهای مختلفی سعی در هدایت کشور در مسیر پیشرفت داشته اند؛ این نهادها بیشتر در حوزه های آسیب شناسی، گفتمان سازی و ارائه گزارش فعالیت کرده اند و کمتر یا شاید بتوان گفت که در هیچ یک از موارد، پا به عرصه پیگیری، اجرایی کردن و رصد و ارزیابی اقدامات نگذاشته اند.
آیا در ایران نهاد متولی پیشرفت داریم؟
در این زمینه شاید بتوان از مرکزی که در اوایل دهه ۹۰ تأسیس شد، به عنوان متولی پیشرفت کشور، مثال زد. این مرکز در اوایل آغاز به کار خود شروعی پرسر و صدا داشت، اما به مرور زمان در سال های اخیر کمتر اسمی از این نهاد رسمی بر زبان آورده می شود و خروجی هایشان منحصر شده به برگزاری کنفرانس سالانه و چاپ مقاله و ماموریت اصلی خود را فراموش کرده است.
از این دست نهادها و مراکز در سال ها و دهه های اخیر فراوان تأسیس شده است؛ البته در کشورهای دیگر هم این نوع نهادها وجود دارد که کارشان مطالعه و تحقیق باشد اما به آن ها مرکز مطالعاتی و یا اتاق فکر می گویند که وظیفه شان در آغاز تأسیس مشخص و آن هم مطالعه و تحقیق است.
اجرای برنامه های پیشرفت چالش اصلی
اما مشکل جایی شروع می شود که این برنامه ها بعد از تهیه و تدوین بتوانند اجرا شوند. در واقع حرکت در مسیر پیشرفت ۵ مرحله کلی دارد؛ نخست جذب نیروی نخبه و استعداد های برتر کشور در یک نهاد به طور متمرکز، دوم طرح مسائل و مشکلات کشور، سوم تهیه و تدوین برنامه هایی در جهت رفع مشکلات، چهارم که یکی از مهم ترین و شاید در حاشیه ترین مرحله در کشور ما باشد، اجرا و پیگیری اجرایی شدن برنامه ها است و در پایان نظارت بر اجرای درست آن.
شاید بتوان گفت این نهادها در مرحله اول و دوم و سوم در ایران و در بعضی از کشورها تا حدودی به درستی عمل بکنند اما به نظر می رسد اکثرشان در مرحله چهار به بن بست می خورند.
بر این اساس، ضروری است یک سازمان پیشرفت با این مختصات در کشور وجود داشته باشد؛ به گونه ای که برنامه ها و اقدامات مهم مرتبط با پیشرفت را پیگیری نموده و به دنبال اجرا کردن آن از طریق ارتباطات نهادی و همکاری با دولت و مجلس باشد. سازمان پیشرفت در ایران می تواند به عنوان یک نهاد علمی، توسعه ای و اثرگذار مسیر توسعه کشور را هموار کند.
