به گزارش مسیر اقتصاد در حال حاضر دریا سهم قابل توجهی در تجارت جهانی دارد. از این رو دسترسی به دریا یک مزیت مهم برای کشورها محسوب می شود و بسیاری از کشورها توانسته اند با توسعه بنادر و زیرساخت های ارتباطی و تجاری، سهم قابل توجهی از تجارت جهانی را از آن خود نمایند.
بر اساس آمارهای جهانی از سال ۲۰۱۵ میلادی میزان تجارت دریایی جهان در یک سال از ۱۰ میلیارد تن بار عبور کرده است و سهم کشورهای آسیایی از این میزان بیش از ۶۰ درصد است.
موقعیت جغرافیایی مناسب اندونزی و فیلیپین در تجارت دریایی
کشورهای اندونزی و فیلیپین جایگاه مناسبی در جنوب شرقی آسیا دارند و در مسیر تجارت بین کشور چین و کشورهای اروپایی قرار دارند. علاوه بر این در فاصله سال های ۲۰۰۴ تا ۲۰۱۴ میلادی تجارت بین کشورهای جنوب شرق آسیا بیش از ۵۰ درصد افزایش یافته است که بخش عمده آن از طریق دریا انجام می گیرد.
از طرف دیگر این دو کشور جمعیت گسترده ای دارند و توسعه تجارت دریایی اشتغال زیادی برای آن ها ایجاد می کند. کشورهای فیلیپین و اندونزی به ترتیب ۷۵۰۰ و ۱۷۰۰۰ جزیره کوچک را در خود جای داده اند و کشور اندونزی بعد از کشور کانادا بیشتری مرز دریایی را در بین کشورهای جهان به خود اختصاص داده است.
عدم موفقیت اندونزی و فیلیپین در تجارت دریایی با وجود جایگاه مناسب جغرافیایی
در حال حاضر بخش عمده تجارت دریایی بین کشورهای اروپایی و کشورهای چین و ژاپن از مسیر تنگه مالاکا عبور می کند که بین دو کشور مالزی و اندونزی قرار دارد.
با اینحال دو کشور اندونزی و فیلیپین به دلیل عدم توسعه مناسب بنادر و زیرساخت های لجستیکی لازم، سهم کمی از تجارت دریایی این منطقه دارند.
درحالیکه کشورهای سنگاپور و مالزی توانسته اند با توسعه قابل توجه ظرفیت های بندری سهم بسیار قابل توجهی از تجارت دریایی این منطقه داشته باشند.
بر اساس آمارهای موجود مجموع محموله های دریایی که از بنادر کشورهای اندونزی و فیلیپین عبور می کنند، کمتر از دو سوم محموله های باری است که از بنادر کشور مالزی عبور می کنند و کمتر از نصف مجموع باری است که از بندر سنگاپور عبور می کنند.
موفقیت سنگاپور در افزایش سهم از تجارت دریایی
کشور سنگاپور تنها یک شهر بندری دارد ولی با اینحال توانسته است با توسعه مناسب زیرساخت های بندری و ارتباطی، سهم قابل توجهی از تجارت دریایی را از آن خود نماید.
بر اساس آمارهای مجمع جهانی اقتصاد، بندر سنگاپور توانسته است با سرمایه گذاری مناسب رتبه دوم را از نظر زیرساخت های ارتباطی و بندری مناسب در بین همه بندرهای جهان به دست آورد. بر اساس رتبه بندی شورای کشتی رانی جهانی نیز بندر سنگاپور رتبه دوم را از این منظر کسب کرده است.
بندر کلانگ در کشور مالزی نیز توانسته است زیرساخت های مناسبی برای توسعه تجارت دریایی مهیا نماید و در رتبه بندی شورای کشتی رانی جهانی رتبه دوازدهم را به خود اختصاص داده است.
عملکرد مناسب کشورهای شرق آسیا در توسعه زیرساختی بنادر
کشورهای شرق آسیا همچون چین، کره جنوبی و ژاپن نیز توانسته اند با سرمایه گذاری گسترده سهم قابل توجهی از تجارت دریایی را به دست آوردند.
در بین ۱۰ بندر برتر از منظر توسعه زیرساختی در جهان، ۶ بندر در کشور چین قرار دارند و با احتساب بندر هنگ کنگ سهم چین به ۷ بندر افزایش می یابد. بندر بوسان در کشور کره جنوبی نیز توانسته است رتبه ششم را در بین بنادر بزرگ جهان از آن خود نماید.
با اینحال کشورهای اندونزی و فیلیپین عملکرد مناسبی از این منظر نداشته اند و بهترین بنادر آن ها به ترتیب رتبه های ۲۷ و ۳۵ را در رتبه بندی های جهانی به دست آورده اند.
در نمودار زیر بنادر بزرگ کشورهای آسیایی که سهم عمده ای در تجارت دریایی دارند نشان داده شده است.
توسعه زیرساختی و تجاری الزامات افزایش سهم از تجارت دریایی
در حال حاضر بسیاری از کشورهای جهان به دنبال افزایش سهم خود از تجارت دریایی هستند و در این راستا تلاش می کنند.
تجربه موفق کشورهای سنگاپور و مالزی در کنار تجربه ناموفق اندونزی و فیلیپین نشان می دهد داشتن جایگاه جغرافیایی استراتژیک برای تبدیل شدن به یک قدرت تجارت دریایی کافی نیست؛ برای تحقق این هدف لازم است زیرساخت های ارتباطی و ظرفیت های بندری به میزان قابل توجهی توسعه یابد و به استانداردهای جهانی نزدیک شود.
از طرف دیگر توسعه تجارت خارجی و جذب جریان های تجاری دیگر کشورها به عبور از بنادر داخلی از طریق در نظر گرفتن تسهیلات لازم و استفاده از دیپلماسی تجاری، یکی دیگر از الزامات تبدیل شدن به یک قدرت بزرگ در تجارت دریایی است.
منبع: نیکی
