به گزارش مسیر اقتصاد اکنون بیست سال از شروع به فعالیت سازمان تجارت جهانی می گذرد. در طول این مدت کشور آمریکا سردمدار توسعه این سازمان بوده و بر قوانین آن بیشترین تأثیر را داشته است.
آمریکا بزرگترین منقد سازمان تجارت جهانی است
با اینحال در سال جاری کشور آمریکا بیشترین موضع گیری منفی را علیه سازمان تجارت داشته است که بارزترین نمود آن در اجلاس اخیر این سازمان مشاهده شد.
یازدهمین نشست وزیران کشورهای عضو سازمان تجارت جهانی در کشور آرژانتین به تازگی پایان یافت. در جریان این نشست روبرت لایتزیر نماینده دولت آمریکا انتقادات متعددی را به ساختار سازمان تجارت جهانی وارد مطرح نمود.
عملکرد ضعیف سازمان تجارت جهانی در تحقق اهداف
آمریکا معتقد است سازمان تجارت جهانی در دستیابی به توافقات جدید کارایی ندارد و نتوانسته است نقش خود در قاعده گذاری تجارت را به خوبی ایفا کند. از این رو این سازمان در سال های اخیر تنها به نهادی تبدیل شده است که به شکایات تجاری کشورها رسیدگی می کند.
علاوه بر این حتی در زمینه رسیدگی به شکایات نیز سازمان تجارت جهانی نتوانسته است به درستی عمل نماید و قدرت الزام کشورها در پایبندی به قوانین خود را ندارد.
نقش سازمان تجارت جهانی در تعاملات تجاری جهان مشخص نیست
کشور آمریکا که به نوعی رهبر سازمان تجارت جهانی از ابتدا تا کنون محسوب می شود، مواضع خود را در قبال این سازمان تغییر داده است و این مسئله ابهاماتی را در زمینه نقش این سازمان در تعاملات جهانی ایجاد نموده است.
اکنون درخصوص کارکرد یک نظام تجاری همه جانبه که تمامی کشورهای جهان در قالب آن با یکدیگر تبادلات تجاری خود را سامان دهند، ابهاماتی وجود دارد. این ابهامات به کلی فلسفه وجودی سازمان تجارت جهانی را هدف قرار داده است.
با وجود مخالفت آمریکا حمایت دیگر کشورهای جهان از WTO پایدار نخواهد بود
در حال حاضر کشورهایی همچون چین، هند، اتحادیه اروپا و برخی دیگر از کشورهای عضو سازمان تجارت جهانی از عملکرد این سازمان در برابر انتقادات آمریکا حمایت می کنند و به طور جدی بر ضرورت تداوم سازوکار تجارت همه جانبه در دنیا تأکید دارند.
اما کنار گذاشته شدن این سازمان از سوی بزرگترین حامی خود یعنی آمریکا به طور قطع شرایط را برای تضعیف جایگاه این سازمان فراهم کرده است. خصوصا باید توجه داشت در تصمیمات نهایی که از سوی سازمان تجارت جهانی اخذ می شود، کشور آمریکا همچنان بیشترین تأثیر را دارد و مواضع منفی این کشور یکی از دلایل اصلی عدم موفقیت در این سازمان در دستیابی به توافقات جدید است.
اظهار ناامیدی اتحادیه اروپا از اجلاس سازمان تجارت جهانی
این تنها کشور آمریکا نیست که از عملکرد سازمان تجارت جهانی ناامید شده است و به انتقاد از این سازمان روی آورده است.
در اجلاس هفته جاری سازمان تجارت جهانی سیسیلیا مالمستروم نماینده اتحادیه اروپا نیز با ابزار ناامیدی از وضعیت فعلی این سازمان گفت: «هرچه پیش می رویم سئوالات درخصوص کارایی سازمان تجارت جهانی بیشتر می شود و در مقابل پاسخ های موجود کاهش می یابد. سازمان تجارت جهانی در دو سال اخیر هیچ دستاوردی نداشته است و این مسئله کلیت سازمان را با چالش مواجه نموده است.»
مالمستروم همچنین گفته است: «کشورهای عضو سازمان تجارت جهانی هیچ تمایلی برای همگرایی از خود نشان نمی دهند و اتفاق نظری در مورد نقش سازمان تجارت جهانی ندارند.»
ابهام در آینده WTO و اوج گیری توافقات تجاری دوجانبه و چندجانبه
نماینده اتحادیه اروپا درخصوص آینده سازمان تجارت جهانی نیز گفته است: «هرچه می گذرد کشورها ترجیح می دهند مسائل خود را در جایی خارج از سازمان تجارت جهانی و سازوکار همه جانبه آن مرتفع نمایند.»
در سال های اخیر و به دلیل عدم موفقیت سازمان تجارت جهانی، بسیاری از کشورهای جهان به انعقاد توافقات تجاری دوجانبه، چندجانبه و منطقه ای روی آورده اند.
انعقاد این توفقات با سازوکارهای سازمان تجارت جهانی منافاتی ندارد اما توافقات دوجانبه و چندجانبه به راهی برای رفع نیاز افزایش تبادلات تجاری کشورها تبدیل شده است و از این رو اهتمام کشورهای عضو سازمان تجارت جهانی برای به سرانجام رساندن مذاکرات در قالب این سازمان را کاهش داده است.
رهبران جدید تجارت جهان از سازمان تجارت جهانی حمایت کرده اند
کشورهایی همچون چین و هند اقتصادهایی درحال توسعه محسوب می شوند و رشد اقتصادی بالاتری در مقایسه با دیگر کشورهای جهان دارند. این کشورها به زودی سهم بیشتری در تولید و تجارت جهانی خواهند داشت و رهبران جدید تجارت جهانی محسوب می شوند.
درحال حاضر این کشورها از ساختار سازمان تجارت جهانی حمایت کرده اند. اما این کشورها نیز یکی از دلایل عدم دستیابی سازمان تجارت جهانی به توافق جدید محسوب می شوند؛ چراکه حاضر نیستند از مواضع خود پایین بیایند و با کشورهای توسعه یافته در زمینه های مختلف به توافق برسند.
منبع: فایننشال اکسپرس
