۲۲ آذر ۱۴۰۳

رهبر معظّم انقلاب: علاج برون رفت از مشکلات کشور «اقتصاد مقاومتی» است.

شناسه: ۳۹۸۴۵ ۱۲ آذر ۱۳۹۶ - ۱۳:۲۸ دسته: انرژی، تعرفه گذاری انرژی کارشناس: علی بختیاری
۰

در حال حاضر دولت به کلیه مشترکین برق خانگی، یارانه پنهان برق می دهد. به عبارت دیگر حتی پرمصرف ترین مشترکین برق خانگی نیز برق ارزان استفاده می‌کنند. در راستای عدالت در توزیع یارانه پنهان برق، ترویج رعایت الگوی مصرف برق و افزایش دسترسی به برق برای بخش تولید و صنعت، ضروری است قیمت برق برای مشترکین پرمصرف آزاد شود.

قیمت تمام شده تولید برق در کشور با احتساب هزینه سوخت حدود ۲۸۰ تومان است. با این وجود در حال حاضر حتی پرمصرف­ترین مشترکین برق خانگی، به طور متوسط حداکثر ۱۸۰ تومان برای هر کیلووات ساعت برق می پردازند.

به گزارش مسیر اقتصاد با توجه به تقسیمات کنونی پله های تعرفه­ برق، مصرف ۳۰۰ کیلووات ساعت در ماه را می توان به عنوان الگوی مصرف برق در مناطق عادی تلقی کرد؛ بر این اساس ۸۵ درصد مردم جزو مشترکینی هستند که الگوی مصرف را رعایت کرده و ۱۵ درصد مردم پرمصرف محسوب می شوند.

رویه دولت یازدهم و دوازدهم بدین گونه بوده که از سال ۹۲ تا کنون هرساله ۱۰ الی ۲۴ درصد تعرفه برق مشترکین خانگی را افزایش داده است. این افزایش قیمت برای مشترکین پرمصرف و کم­‌مصرف به صورت یکسان اعمال شده است.

با این حال ضروری است قیمت برق برای مشترکین پرمصرف کاملاً آزاد شود و در مقابل، خانوارهای کم‌مصرف‌تر از حمایت دولت برخوردار شوند و قیمت برق برای آن‌ها ثابت بماند.

ضرورت‌‌های پنج‌گانۀ اجرای این پیشنهاد عبارتند از:

عدالت در توزیع یارانه پنهان برق

با توجه به قیمت تمام شده‌­ی حدود ۲۸۰ تومان برای تولید برق در کشور و با احتساب هزینه سوخت، در حالی که حتی پرمصرف­ترین مشترکین برق خانگی به طور میانگین حداکثر ۱۸۰ تومان برای هر کیلووات ساعت برق می پردازند، لذا کلیه مشترکین از برق یارانه­‌ای استفاده می­‌کنند.

در این نوع قیمت گذاری، مشترکینی که بیش از الگوی مصرف برق استفاده می­کنند و جزو مشترکین پرمصرف هستند از یارانه‌­ی انرژی بیشتری (حدود شش برابر) نسبت به سایر افراد جامعه استفاده می­کنند. این یک نوع بی‌­عدالتی در توزیع یارانه در جامعه است. در این زمینه می­‌توان به یادداشت «پرمصرف‌ها ۶ برابر بیشتر از کم‌مصرف‌ها یارانه می‌گیرند» مراجعه کرد.

رعایت الگوی مصرف

بررسی‌­های آماری نشان می­‌دهد که علی­رغم آنکه طی چهار سال گذشته شاهد افزایش ۵۰ درصدی در قیمت برق مشترکین خانگی بوده­‌ایم، اما روند صعودی میزان مصرف انرژی در کشور همچنان باقی مانده است.

یکی از دلایل روند صعودی این است که این نوع قیمت­گذاری بازدارنده نبوده است. با توجه به اینکه کلیه مشترکین هرچه بیشتر مصرف کنند از یارانه بیشتری استفاده می­‌کنند و قیمت برق حتی برای مشترکین پرمصرف نیز آزاد نیست، لذا این نوع قیمت‌­گذاری باعث تشویق مشترکین به مصرف بیشتر برق شده است. در این زمینه می­توان به یادداشت «چرا مصرف برق خانگی رو به افزایش است؟» مراجعه کرد.

افزایش دسترسی صنعت و تولید به برق

قیمت‌گذاری برق در کشورهای صنعتی به‌گونه‌ای است که نه تنها قیمت برق بخش صنعتی از برق خانگی کمتر است، بلکه سیاست­گذاری قیمت­ها در طی سال­های متوالی بر مبنای حمایت از تولید بوده است. به نحوی که همواره برق صنعتی با افزایش قیمت کمتر نسبت به بخش خانگی یا با کاهش قیمت بیشتر نسبت به آن مواجه شده است.

در ایران به دلیل اینکه قیمت برق هر دو بخش خانگی و صنعتی کشورمان پایین بوده و مطابق با قانون هدفمندسازی یارانه‌ها، قیمت فروش برق داخلی باید به قیمت تمام شده آن برسد، لذا بایستی برای کشورمان در هر دو بخش صنعتی و خانگی افزایش قیمت صورت بگیرد؛ اما ضروری است افزایش قیمت بخش صنعت با شیب بسیار ملایم­تر و افزایش قیمت بخش خانگی با اولویت مشترکین پرمصرف صورت گیرد تا نسبت قیمت‌­های این دو بخش و روند افزایش آنها به حد مطلوبی برسد.

افزایش قیمت برای مشترکین پرمصرف این فرصت را فراهم می­‌کند که این مشترکین میزان مصرف­شان را کنترل کنند و برق کافی برای بخش تولید فراهم شود. هم‌اکنون شرایط به‌گونه‌ای است که در ایام تابستان به‌ناچار برای تامین پیک برق، برخی واحدهای صنعتی و کشاورزی، تولید را متوقف می‌کنند. در این زمینه می­‌توان به «روش قیمت­گذاری برق به حمایت از تولید و صرفه‌جویی منجر نمی‌شود» مراجعه کرد.

نمونه‌­های جهانی

تجربیات جهانی نشان می­‌دهد مشترکین پرمصرف در سایر کشورها با افزایش شدیدتر قیمت برق مواجه هستند. همان­طور که گفته شد این افزیش قیمت می­‌تواند باعث شود که مشترکین پرمصرف در صورت رعایت نکردن الگوی مصرف مجبور به پرداخت قیمت بیشتری می‌­شوند.

کشور ایران از نظر مصرف انرژی، جزو پرمصرف‌­ترین­‌ های کشورهای جهان است. اما هنوز مشترکین پرمصرف از برق ارزان و یارانه‌­ای استفاده می‌­کنند. در این زمینه می­‌توان به یادداشت «ضرورت افزایش قیمت برق مشترکین پرمصرف‌ بر اساس تجربیات جهانی» مراجعه کرد.

امکان افزایش صادرات

با توجه به اینکه در تعرفه‌­های فعلی برق، مشترکین پرمصرف هزینه‌­ای کم­تر از قیمت صادرات برق را می­‌پردازند، لذا این مسئله مانع توسعۀ صادرات برق شده و درنتیجه کشور را از منافع قابل توجه صادرات برق محروم کرده است.

بعلاوه از یارانه پنهان برق نیز استفاده می­‌کنند. بدین منظور مناسب است قیمت‌­های برق مشترکین پرمصرف تا قیمت برق صادراتی افزایش یابد تا بخشی از عدم‌النفع ناشی از عدم صادرات برق جبران گردد و یا با کاهش مصرف داخل در بخش خانگی، فرصت صادرات بیشتری فراهم شود.

با توجه به زمزمه­‌هایی که از افزایش قیمت برق برای مشترکین کم‌­مصرف و پرمصرف یه صورت یکسان خبر می­‌دهد، ضروری است قیمت برق برای مشترکین پرمصرف کاملاً آزاد شود و در مقابل، خانوارهای کم‌مصرف‌ از حمایت دولت برخوردار شوند و قیمت برق برای آن‌ها ثابت بماند.

این اقدام باعث رعایت عدالت در توزیع یارانه پنهان برق، ترویج رعایت الگوی مصرف برق و افزایش دسترسی به برق برای بخش تولید و صنعت و صادرات می­‌شود.



جهت احترام به مخاطبان فرهیخته، نظرات بدون بازبینی منتشر می شود. لطفا نظرات خود را جهت تعميق و گسترش بحث ارائه نمایید. نظرات حاوی توهين، افترا و تهمت به ديگران پاک می شود.