به گزارش مسیر اقتصاد لایحه اصلاح قانون مالیات بر ارزش افزوده به زودی در صحن علنی مجلس بررسی خواهد شد. با توجه به زمان کمی که تا بررسی این لایحه توسط نمایندگان مجلس شورای اسلامی باقی مانده است، در سلسله گزارش هایی به برخی تغییرات مهم در لایحه مذکور نسبت به قانون موجود و طرح پیشنهاداتی برای بهبود لایحه پرداخته خواهد شد.
در گزارش اول به بررسی وضعیت مالیات بر ارزش افزوده در کشورهای منتخب پرداخته خواهد شد.
ایران
در ایران نرخ مالیات بر ارزش افزوده برای عموم کالاها و خدمات ۹ درصد بوده اما این نرخ برای سیگار و برخی مواد سوختی متفاوت است. مالیات انواع سیگار، نفت کوره، نفت گاز و سوخت هواپیما به ترتیب ۱۵، ۵، ۱۰ و ۳۰ درصد می باشد.
کالاهای اساسی و برخی کالاها هم از مالیات معاف هستند؛ از جمله این موارد می توان به محصولات کشاورزی فرآوری نشده، دام و طیور زنده، آبزیان، زنبور عسل، خوراک دام و طیور، انواع کود، سم، بذر و نهال، آرد خبازي، نان، گوشت، قنـد، شـکر، بـرنج، حبوبـات، سـویا، شـیر، پنیـر، روغن نباتی و شیرخشک(کودکان)، کتاب، مطبوعات، دفاتر تحریر و انواع کاغذ، اموال غیر منقول، انواع دارو، لوازم مصرفی درمانی، خدمات درمانی، خدمات بانكی و اعتباری بانک ها و مؤسسات، خدمات معاملات اوراق بهادار و كالا، خدمات حمـل و نقـل عمـومی، کالاهای صادراتی و… اشاره کرد.
فرانسه
مالیات بر ارزش‌افزوده در فرانسه دارای ۴ نرخ مالیاتی با توجه به نوع کالا و خدمات است. نرخ استاندارد این مالیات ۲۰ درصد است.
دو نرخ ۵.۵ درص و ۱۰ درصد نرخ‌های تنزیل شده برای برخی کالای ضروری تعیین شده‌اند. یک نرخ ۲.۱ درصد نیز برای انتشارات اعمال می‌شود. همچنین برخی از کالا و خدمات در این کشور، معاف از مالیات بر ارزش‌افزوده و یا داری نرخ ۰ درصد هستند.
آلمان
نرخ استاندارد مالیات بر ارزش‌افزوده در آلمان ۱۹ درصد و برای کالاهای ضروری ۷ درصد است.
بعضی از کالاها و خدمات نیز معاف از مالیات بر ارزش‌افزوده هستند که این موارد عبارت‌اند از: خدمات مالی و بیمه، معاملاتی که مشمول مالیات بر نقل و انتقالات املاک و مستغلات می‌شوند، صادرات کالا، نشریات داخلی، اعطای وام، خدمات پزشکی، فعالیت‌های رفاه اجتماعی، فعالیت‌های فرهنگی و فعالیت‌های آموزشی.
آرژانتین
نرخ اصلی این مالیات در آرژانتین ۲۱ درصد است. نرخ افزایش یافته ۲۷ درصد بر تأمین برخی از خدمات مانند خدمات ارتباطی، انرژی، گاز طبیعی و آب اعمال می‌شود.
همچنین نرخ کاهش یافته ۱۰.۵ درصد نیز بر برخی کالاهای سرمایه‌ای اعمال می‌شود. صادرات کالا نیز دارای نرخ مالیات ۰ درصد است. نرخ مالیات ۰ درصد به معنی آن است که بنگاه می‌تواند مالیات بر ارزش‌افزوده پرداختی در طول فرایند تولید را از دولت پس بگیرد.
ترکیه
نرخ پایه مالیات بر ارزش افزوده در ترکیه ۱۸ درصد است اما نرخ ۸ درصد بر مواد غذایی، پوشاک، محصولات پزشکی و خدمات ارائه شده توسط مدارس خصوصی اعمال می‌شود.
نرخ ۱ درصد نیز بر مجلات، روزنامه‌ها و محصولات کشاورزی که به‌صورت خام فروخته می‌شوند، انتقال خودروی دست دوم و همچنین خانه‌های با متراژ کمتر از ۱۵۰ متر مربع و برخی موارد دیگر اعمال می‌شود.
در کنار موارد فوق، برخی از کالاها نیز معاف از مالیات بر ارزش‌افزوده هستند.
آفریقای جنوبی
نرخ استاندارد مالیات بر ارزش افزوده در آفریقای جنوبی ۱۴ درصد است اما صادرات و برخی مواد غذایی دارای نرخ مالیاتی ۰ درصد هستند. خدمات مالی، حمل‌ونقل عمومی و اسکان (اجاره) معاف از مالیات بر ارزش‌افزوده هستند.
ایتالیا
نرخ اصلی مالیات بر ارزش افزوده در ایتالیا ۲۲ درصد است که برای برخی کالاها و خدمات این نرخ به ۴ درصد یا ۱۰ درصد کاهش خواهد یافت.
بعضی از خدمات نیز مانند خدمات بانکداری، مالی، بیمه‌ای، قمار، خرید و اجاره مسکن با برخی استثنائات معاف هستند.
خدمات دیگر مانند صادرات، نشریات داخلی و خدمات مربوط به کشتی دارای نرخ ۰ درصد هستند. نرخ ۰ درصد به این معنی است که امکان دریافت مالیات‌های پرداختی وجود دارد اما در موارد معاف از مالیات، مالیات پرداختی به‌عنوان هزینه لحاظ می‌شود.
اندونزی
در اندونزی نرخ این مالیات ۱۰ درصد و برای تمامی کالا و خدمات تولیدی داخل و یا وارداتی یکسان است. جز برای صادرات که در این صورت این نرخ ۰ درصد خواهد بود.
روسیه
نرخ کلی مالیات بر ارزش‌افزوده ۱۸ درصد در روسیه است که این نرخ برای فروش برخی از انواع اقلام پزشکی، غذا و کالای کودکان ۱۰ درصد خواهد بود.
همچنین فروش برخی کالا و خدمات مشمول مالیات ۰ درصد هستند که از جمله آن‌ها عبارت‌اند از صادرات کالا، خدمات حمل و نقل بین‌المللی و خدمات مربوطه.
برخی از خدمات از جمله فروش املاک مسکونی، محصولات خاص پزشکی، خدمات پزشکی، مواد غذایی با سالن‌های غذاخوری مدرسه، خدمات حمل و نقل عمومی، خدمات مذهبی و تشریفاتی، خدمات آموزشی ارائه شده توسط مؤسسات آموزشی غیر انتفاعی مجاز، خدمات خاص در حوزه هنر و فرهنگ تولید نیز معاف از این مالیات هستند.
انگلیس
نرخ پایه این مالیات در انگلیس ۲۰ درصد است که برای برخی از کالاها نرخ آن ۵ درصد خواهد بود.
تأمین بعضی موارد نیز دارای نرخ ۰ درصد هست که مهم‌ترین آن عبارت‌اند از: مواد غذایی، آب، کتاب و روزنامه و برخی معاملات خاص در رابطه با زمین و املاک و حمل ونقل عمومی (به جز تاکسی).
فعالیت‌های معاف نیز مربوط به خدمات مالی، اجاره، آموزش و خدمات مراقبت‌های بهداشتی است.
چین
در چین ۲ گروه مالیات بر اساس ارزش‌افزوده تولیدی وجود دارد. گروه اول، پرداخت کنندگان مالیات بر ارزش‌افزوده مقیاس کوچک و گروه دوم پردازندگان معمولی.
شرکت‌های فعال در تولید خدمات مشمول مالیات بر ارزش‌افزوده که ارزش فروش آن‌ها کمتر از ۰.۵ میلیون یوان (۸۰.۵ هزار دلار) در سال و عمده فروشان یا خرده فروشانی که فروش آن‌ها کمتر از ۰.۸ میلیون یوان (۱۲۹ هزار دلار) در سال باشد، جزو گروه اول محسوب می‌شوند و سایر شرکت‌ها جزو گروه دوم.
تولیدکنندگان مقیاس کوچک تنها کافی است تا ۶ درصد از ارزش درآمد خود را بدون کسر مالیات پرداختی در مراحل قبل، به‌عنوان مالیات بر ارزش‌افزوده پرداخت کنند ولی سایر شرکت‌ها باید برای خدمات تعمیر و یا جایگزینی و بر محصولات وارداتی ۱۷ درصد، برخی مواد غذایی، کتاب و آب و برق ۱۳ درصد و برای اکثر خدمات طرح اصلاحات مالیات بر ارزش‌افزوده ۶ و ۱۱ درصد بپردازند.
صادرات کالا و برخی خدمات مربوط به طراحی و تحقیق و توسعه و همچنین خدمات حمل و نقل بین‌المللی دارای نرخ ۰ درصد است.
کره جنوبی
نرخ پایه این مالیات در این کشور ۱۰ درصد است که شرکت‌ها در برخی موارد مانند صادرات، خدمات حمل و نقل دریایی و هوایی و سایر فعالیت‌هایی که درآمد ارزی دارند معاف از این مالیات هستند.
همچنین این مالیات به این موارد تعلق نمی‌گیرد: مواد غذایی فرآوری نشده، زغال سنگ، خدمات آموزشی و بهداشتی، کتاب و روزنامه، خدمات بانکی و بیمه، فعالیت‌ها و برنامه‌های خیریه، تلفن عمومی و کالاهایی که به طور موقت برای صادرات مجدد وارد می‌شود.
مکزیک
نرخ استاندارد مالیات بر ارزش افزوده در مکزیک ۱۶ درصد است.
صادرات کالا و خدمات که در خارج استفاده می‌شود و هزینه آن توسط شعب مستقر در مکزیک پرداخت شود دارای نرخ ۰ درصد خواهد بود.
همچنین موارد زیر معاف از این مالیات هستند: ساختمان و زمین مسکونی. کتاب و روزنامه، انتقالات سهم، اموال دست دوم و …
هند
این مالیات تقریباً در مورد تمام انواع محصولات منقول و محصولات نامشهود تعریف‌شده اعمال می‌شود که البته با توجه به استان برخی معافیت‌ها متفاوت خواهد بود.
نرخ استاندارد مالیات بر ارزش‌افزوده ۱۲.۵ رصد است، اما در برخی موارد مانند نهاده‌های کشاورزی و صنعتی، کالاهای سرمایه‌ای و دارو، فلزات گران‌بها، و غیره نرخ آن ۱ درصد و ۵ درصد است.
ژاپن
در حال حاضر نرخ پایه این مالیات در ژاپن ۱۰ درصد است. طبق قوانین، صادرات دارای نرخ ۰ درصد بوده و برخی از معاملات از جمله فروش و یا اجاره زمین، خرید و فروش اوراق بهادار و ارائه خدمات عمومی معاف هستند.
سود سهام پرداختی به اتباع خارجی نیز مشمول ۲۰ درصد مالیات تکلیفی و ۱۵ درصد بر برخی سهام‌های خاص است. مالیات بر بهره پرداختی بابت وام نیز دارای نرخ ۲۰ درصد و ۱۵ درصد برای بهره اوراق و حساب‌های بانکی است.
برزیل
نرخ مالیات بر ارزش افزوده در برزیل بین شهرها متفاوت است ولی نرخ اصلی آن ۱۸ درصد است. نرخ کاهش‌یافته ۷ درصد و ۱۲ درصد بر برخی از کالاها اعمال می‌شود. برای واردات نیز این مالیات بین ۱۸ درصد تا ۲۵ درصد است.
