به گزارش مسیر اقتصاد طرح رجیستری تلفن همراه از ابتدای آبان ماه سال جاری با هدف جلوگیری از خدمت رسانی به تلفن های همراه قاچاق اجرایی شده است.
طبق گفته مقامات اجرای این طرح از ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز و وزارت خانه های ارتباطات و صنعت، معدن و تجارت، این طرح مسبوق به سابقه است و پیش از این نیز در کشورهایی همچون ترکیه، امارات، اوکراین، آذربایجان، مصر و کلمبیا اجرایی شده است.
در همین راستا مرکز توسعه تجارت الکترونیکی وزارت صنعت، معدن و تجارت در گزارشی به جزئیات اجرای طرح رجیستری و نتایج آن در کشورهای ترکیه، امارات و اوکراین پرداخته است.[۱]
ترکیه از سال ۲۰۰۶ طرح رجیستری تلفن همراه را اجرا کرده است
سازمان فناوری‌های ارتباطی و اطلاعاتی کشور ترکیه در سال ۲۰۰۶، سیستمی را به منظور جلوگیری از استفاده موبایلهای ثبت نشده، مالیات پرداخت نشده و ربوده شده و نیز اتوماسیون فرایند واردات، راه اندازی کرد.
هدف از راه اندازی این سیستم که در واقع طرح رجیستری تلفن همراه کشور ترکیه است، کاهش واردات غیرقانونی و قطع کردن خدمات به گوشی‌های قاچاق، مفقود شده یا مسروقه یا دستگاه‌های دارای شماره شناسه یکتای تکراری از شبکه وایرلس بوده است.
قانون ارتباطات رادیویی ترکیه، انواع شماره های شناسه تلفن همراه یکتا را به صورت زیر طبقه بندی کرده است:
- لیست سفید: شامل شماره‌های شناسه یکتای ثبت شده که اطلاعات هویتی الکترونیکی دست نخورده باقی مانده است.
- لیست سفید تطبیق یافته: این لیست شامل شماره‌های شناسه یکتا است که با شماره سیم کارتی که حق اشتراک را پرداخت کرده اند، اصطلاحا کلون شده است. همچنین شامل دستگاه‌هایی می شود که قرارداد اشتراک با یک اپراتور تله کام دارند و برای دوره محدودی با شماره سیم کارت در ترکیه بوده اند.
- لیست سیاه: شامل شماره‌های شناسه یکتا که به طبقه دستگاه‌های مفقوده یا مسروقه تعلق دارد که اطلاعات هویتی الکترونیکی آن ها دستکاری شده است. اپراتورهای تله کام ملزم به قطع ارتباط وایرلس چنین دستگاه‌هایی هستند.
- لیست خاکستری: شامل شماره‌های شناسه یکتا که نه متعلق به لیست سفیدند و نه سیاه و برای آنها ارتباط وایرلس مجاز شمرده شده است.
بر اساس گزارش سالانه ICTA 2010 کشور ترکیه تا پایان سال ۲۰۱۰ میلادی ۱۳۱ میلیون و ۸۳۶ هزار شماره شناسه یکتا، ثبت قانونی شده و ۱۴ میلیون و ۳۰۸ هزار شماره شناسه یکتا به دلیل مفقود شدن، قاچاق، سرقت و تکراری بودن در لیست سیاه قرار گرفته است.
اجرای طرح رجیستری راهکار امارات برای مقابله با قاچاق تلفن همراه
دومین مطالعه موردی مربوط به تجربه امارات متحده عربی در مبارزه با قاچاق تلفن همراه است. قوانین تله کام امارات استفاده، فروش، خرید، توزیع و تبلیغ دستگاه‌های موبایل تقلبی و قاچاق را ممنوع کرده است و سازمان قانونگذاری مخابرات وظیفه این مبارزه را به عهده دارد.
کسانی که موبایل تقلبی به فروش می‌رسانند اول اخطار گرفته و سپس جریمه می‌شوند. در مواردی نیز در صورتی که مقررات رعایت نشوند، مجوز می‌تواند لغو شود.
در سال ۲۰۱۱، سازمان قانون گذاری کمپینی در راستای افزایش آگاهی و تشویق به عدم استفاده از دستگاه‌های تقلبی راهاندازی و در راستای آن اعلام کرد که با شروع سال ۲۰۱۲ دستگاه‌های تقلبی در شبکه موبایل غیرفعال می‌شوند. همچنین این سازمان تبلیغاتی مبنی بر توقیف بلادرنگ موبایلهای قاچاق یا جعلی در روزنامه‌ها انجام داد.
با وجود اینکه این اقدامات با هدف توقیف موبایلهای قاچاق یا جعلی پیش میرفت، خللی در خدمات ثبت اشتراک ایجاد نشد و تمام دستگاه‌های مجاز به راحتی ثبت میشدند.
کاربران با فرستادن یک پیامک حاوی شماره شناسه یکتای گوشی تلفن همراه خود به شماره ۸۸۷۷، پاسخی از ارایه دهنده خدمات دریافت میدارند که اطلاعات وضعیت تلفن همراه را به آن ها گزارش میکند. ارایه دهنده خدمات به سرعت با کاربران دستگاه‌های تقلبی تماس میگرفتند و کلیه موبایلهای غیرمجاز از هرگونه خدمات مخابراتی، اعم از تماس، ارسال پیامک و اتصال به اینترنت مسدود میشدند.
هدف نهایی سازمان قانونگذاری مخابرات کاهش دستگاه‌های موبایل تقلبی در امارات و آموزش عموم و خرده فروشان درباره ریسک‌های مرتبط با آن ها است. بر اساس یافتههای این سازمان موضوع جعل یا قاچاق تلفن همراه علاوه بر مسایل ایمنی، تاثیر زیادی بر اقتصاد و حقوق مالکیت معنوی گذاشته است.
مبارزه اوکراین با قاچاق ۹۵ درصدی تلفن همراه با اجرای طرح رجیستری
آخرین مطالعه موردی مربوط به تجربه کشور اوکراین در مبارزه با قاچاق گوشی تلفن همراه است. در سال ۲۰۰۸ میلادی ازجمله مشکلات اساسی که نیاز مبرمی به توجه داشت، واردات قاچاق گوشی تلفن همراه بود که ۹۳ تا ۹۵ درصد از سهم بازار را در اختیار گرفته بود.
بخش قابل توجهی از این تلفن های همراه هیچ یک از استانداردهای اوکراین را چه از لحاظ ویژگیهای فنی و چه از لحاظ ویژگیهای ایمنی برآورده نکرده بود.
کمیسیون ملی ارتباطات و اطلاعات کشور اوکراین برای اعمال اقدامات حفاظتی از بازار اوکراین در برابر کیفیت پایین، واردات غیرقانونی یا غیرمجاز گوشی‌های تلفن همراه شکل گرفت. این کمیسیون فرایند قانونی را برای واردات تلفن همراه تعریف کرد. برای پیادهسازی این فرایند، سیستم اتوماسیون اطلاعات برای ثبت نام گوشی‌های تلفن همراه در اوکراین تأسیس شد و توسط مرکز فرکانسهای رادیویی اوکراین در سال ۲۰۰۹ به بهرهبرداری رسید.
در نتیجه اجرای این طرح، واردات غیرقانونی گوشی های تلفن همراه به طور چشمگیری کاهش یافت. به عنوان نمونه در سال ۲۰۱۰ میزان قاچاق هرگز فراتر از ۵ تا ۷ درصد بازار نرسید و همین میزان کاهش در سالهای بعد نیز ادامه یافت.
برای ایجاد پایگاه دادهای از تجهیزاتی که به طور قانونی وارد اوکراین شده اند، از شماره شناسه یکتا استفاده شده است و بر همین اساس سه نوع لیست برای تجهیزات تلفن همراه وارد شده به اوکراین تعریف شده است:
- لیست سفید: مربوط به تجهیزاتی که به طور قانونی وارد شده اند.
- لیست خاکستری: تجهیزاتی که وضعیت تایید شده ای ندارند.
- لیست سیاه: تجهیزاتی که خدمات آن ها متوقف خواهد شد.
پیاده سازی سیستم اتوماسیون یاد شده حقوق بازار نهایی تلفنهای همراه در اوکراین را تضمین کرده و میزان واردات «خاکستری» یا همان غیرقانونی گوشی تلفن همراه در اوکراین را بسیار کاهش داده است. به طوریکه سهم واردات غیرقانونی گوشی های تلفن همراه از ۹۳ تا ۹۵ درصد در سال ۲۰۰۸ به ۵ تا ۷ درصد در سال ۲۰۱۰ کاهش یافته است.
پینوشت:
[۱] http://shatanews.ir/news/599388.html
