به گزارش مسیر اقتصاد در طول سال های اخیر بازار گاز طبیعی در جهان تغییرات ملموسی را تجربه کرده است. در این سال ها با توسعه چشمگیر فناوری های مایع کردن گاز، سهم تولید گاز مایع از کل تولید و صادرات گاز افزایش قابل توجهی داشته است و خریداران گاز نیز از خرید گاز مایع استقبال کرده اند.
صادرات گاز مایع در سال های اخیر رونق گرفته است
در سال های اخیر از طرفی تعداد زیادی از کشورهای صادرکننده عمده گاز همچون قطر و روسیه برای گسترش بازارهای صادراتی خود به بازار گاز مایع روی آورده اند و از طرف دیگر ظهور کشور آمریکا که تا پیش از این واردکننده گاز بوده، به عنوان قدرت نوظهور بازار گاز مایع، موجب افزایش حجم بازار جهانی گاز مایع شده است.
افزایش عرضه گاز مایع در جهان به سود کشورهای واردکننده گاز، خصوصا کشورهای اروپایی تمام شده است؛ به طوریکه به مرور زمان خریداران گاز مایع توانسته اند شرایط مناسب تری را در قراردادهای خرید گاز مایع بگنجانند.
شکل گیری بازار گاز جهانی به سود خریداران است
حرکت کشورهای عرضه کننده گاز به سمت تولید گاز مایع موجب شده است بازار گاز جهانی از حالت منطقه ای خارج شود و همچون محصولاتی چون نفت، طلا و فولاد بازار جهانی گاز با امکان خرید و فروش آتی، شکل بگیرد.
این وضعیت به کلی به سود خریداران گاز است و آن ها می توانند از این طریق تأثیرگذرای قابل توجهی بر قیمت گذاری گاز در جهان داشته باشند. در حال حاضر کارشناسان معتقدند وضعیت بازار گاز مایع در جهان به سمت منافع خریداران آن پیش می رود و روز به روز منافع تولیدکنندگان و صادرکنندگان گاز مایع بیش از گذشته در حاشیه قرار می گیرد.
خریداران گاز مایع به دنبال سهم از سرمایه گذاری در تولید هستند
از طرف دیگر به دلیل قابل حمل و نقل بودن گاز مایع در مقایسه با گازی که از طریق خط لوله صادر می شود، این امکان برای خریداران گاز مایع فراهم شده که شروط بیشتری را به فروشندگان گاز مایع تحمیل نمایند.
طبق گفته شرکت هایی که در زمینه فروش گاز مایع فعال هستند در طول ماه های اخیر شرکت ها و کشورهای خریدار گاز مایع قصد دارند پا را فراتر از خرید گاز مایع بگذارند و قصد دارند در فرآیند تأمین گاز نیز مشارکت نمایند.
مشارکت در تولید اولین گام خریداران برای ارتقاء جایگاه خود در بازار گاز
مشارکت در فرآیند های تولیدی گاز مایع موجب تقویت جایگاه خریداران در بازار گاز مایع خواهد شد و در واقع اولین گام آن ها برای افزایش منافع خود در این بازار محسوب می شود.
به عنوان نمونه شرکت توتال کشور فرانسه که یکی از واردکنندگان گاز محسوب می شود طی قراردادی ۲۳ درصد از سهام یکی از شرکت های بزرگ تولید گاز مایع در آمریکا را خریداری نموده است.
در حال حاضر کشورهای اروپایی در کنار کشورهایی همچون چین و هند بزرگترین واردکنندگان گاز مایع در جهان محسوب می شوند و تمامی آن ها قصد دارند سهم گاز از تأمین انرژی مورد نیاز خود را افزایش دهند. از این رو این کشورها قصد دارند با تقویت جایگاه خود در بازار گاز جهانی، در قیمت گذاری آن نیز اثرگذار باشند و از این طریق منافع خود را به نحو بهتری تأمین نمایند.
دوران قراردادهای بلند مدت تأمین گاز پایان یافته است
آژانس بین المللی انرژی نیز در گزارش سال ۲۰۱۷ میلادی خود اذعان کرده است که دوران قراردادهای بلند مدتی و با مقصد مشخص در بازار گاز به پایان رسیده و قراردادهای جدید با شرایط منعطف تر و به سود خریداران منعقد شده است. در قراردادهای جدید گاز مایع به شکل یک کالای قابل خرید و فروش همچون نفت و دیگر کالاها خریداری شده است.
طبق آمار آژانس بین المللی انرژی در سال ۲۰۱۶ بیش از ۴۱ درصد از قراردادهای منعقد شده در این سال از نوع قراردادهای منعطف بوده اند. علاوه بر این میانگین طول قراردادها نیز به مرور زمان کاهش یافته است به طوریکه در سال ۲۰۱۴ میلادی میانگین طول قراردادهای تأمین گاز ۱۶ سال بوده اما این میزان در سال ۲۰۱۵ میلادی به ۱۰ سال و در سال ۲۰۱۶ میلادی به ۹ سال کاهش یافته است.
در قراردادهای جدید گاز مایع مقصد فروش گاز تعیین نمی شود
یکی از شرایط مهم در قراردادهای تأمین گاز جدید عدم در نظر گرفتن مقصد مشخص برای صادرات گاز است. این مسئله یکی از دلایل اصلی رونق تولید گاز مایع است که موجب تقویت جایگاه خریداران در مقایسه با تولیدکنندگان گاز خواهد شد.
نکته مهم دیگری که در قراردادهای فروش گاز جدید مشهود است کاهش زمان قراردادهاست که در پی افزایش قدرت چانه زنی خریداران رخ داده است. در واقع افزایش گزینه های تأمین گاز موجب شده خریداران گاز مایع زمان قراردادها را کاهش دهند تا در زمان کوتاه تری امکان تأمین گاز با شرایط بهتر را داشته باشند.
مازاد عرضه در بازار جهانی گاز مایع تا سال ۲۰۲۴ ادامه دارد
طبق پیش بینی های انجام شده انتظار می رود روند مازاد عرضه در بازار جهانی گاز مایع تا سال ۲۰۲۴ میلادی تداوم داشته باشد و در این مدت کشورهای خریدار نفت از جمله کشورهای اروپایی بتوانند جایگاه مناسبی برای خود در بازار جهانی گاز ایجاد نمایند و در قیمت گذاری و قراردادهای بازار جهانی گاز اثرگذار باشند.
به طور کلی می توان گفت حرکت کشورهای تولیدکننده گاز به سمت صادرات گاز مایع موجب شده خریداران این محصول دست برتر را در مقایسه با تولیدکنندگان داشته باشند و مطابق آنچه در بازار نفت رخ داده است روز به روز جایگاه خریداران در قیمت گذاری این محصول تقویت خواهد شد.
برگرفته از: اویل پرایس
