به گزارش مسیر اقتصاد یکی از مسائلی که اقتصاد خانوار را تحت تأثیر قرار داده، هزینه‌های بالا برای پرداخت اجاره‌بها و خرید مسکن بوده است. مسکن به‌تنهایی در ایران حدود ۳۰ درصد از سبد هزینه خانوار را به خود اختصاص داده است؛ این درحالیست که این سهم در کشورهایی مانند انگلیس ۱۳ درصد، اندونزی ۱۹.۹ درصد و کانادا ۲۰.۷ درصد است.
سالانه بیش از ۲ میلیون مسکن جدید باید در کشور ساخته شود
بر اساس گزارش دفتر برنامه ریزی و اقتصاد مسکن وزارت راه شهرسازی در پاییز ۱۳۹۵، باید سالانه حداقل حدود ۹۰۰ هزار واحد مسکونی در کشور ساخته شود تا تقاضای جدید به واسطه ازدواج جوانان و … را پوشش دهد. همچنین که سالانه بیش از ۱ میلیون واحد مسکونی نیاز به بهسازی و نوسازی دارد.
تجربیات بین‌المللی نیز نشان می‌دهد که به دلایلی عرضه مسکن باید حداقل ۸ درصد بالاتر از تقاضای آن باشد؛ از جمله این دلایل می‌توان به زمان لازم برای بازاریابی و فروش واحدهای ساخته شده، مقابله با سفته‌بازی و جلوگیری از تبدیل مسکن به کالای سرمایه‌ای و پاسخگویی به تقاضای جابه‌جایی برای شغل اشاره کرد.
بنابراین در مجموع، سالانه حداقل ۲ میلیون واحد مسکونی در کشور باید ساخته شود.
۲ میلیون و ۶۰۰ هزار خانه خالی در کشور وجود دارد
طبق آمار ارائه شده توسط مرکز آمار ایران حدود ۶۵۰ هزار واحد مسکونی خالی در سال ۱۳۸۵ در کشور وجود داشته که در سال ۱۳۹۰ این آمار به ۱ میلیون و ۶۳۰ هزار واحد رسیده است؛ آخرین آمارها نیز حاکی از آن است که در حال حاضر ۲ میلیون و ۶۰۰ هزار مسکن خالی در کشور وجود دارد و در این بین ۴۹۰ هزار واحد مسکونی خالی در استان تهران قرار گرفته است.
تعداد خانه های خالی در کشور ۲ برابر استاندارد جهانی است. این درحالیست که حدود ۳۰ درصد از جمعیت شهری کشور در بافت های فرسوده و غیر رسمی زندگی می کنند و از دارا بودن مسکن مناسب محروم هستند.
آمارها نشانگر آن است که وضعیت تخصیص مسکن به صورت بهینه انجام نشده و علیرغم ساخته شدن مسکن در کشور، به دلایلی از جمله متناسب با نیاز نبودن مسکن های ساخته شده، مکان یابی نادرست و انتظار صاحبان آنها برای افزایش قیمت، عرضه مسکن به مقدار تقاضا با چالش مواجه است.
دریافت مالیات از خانه های خالی راهکار کشورها برای افزایش عرضه مسکن
کاهش عرضه مسکن به بازار برای دریافت سود بیشتر یا قیمت بالاتر در آینده باعث افزایش قیمت مسکن و اجاره بها می شود.
اما این مسئله تنها مختص ایران نیست و در بسیاری از کشورها این معضل وجود دارد؛ در نتیجه کشورهای مختلف برای حل این معضل راهکارهای مختلفی به کار گرفته اند که یکی از آنها دریافت مالیات از خانه‌های خالی است.
طرح دریافت مالیات از خانه‌های خالی به‌عنوان یکی از قدرتمندترین ابزارهای قانونی برای افزایش عرضه مسکن به بازار مسکن و کنترل قیمت‌ها در کشورهای مختلف مورداستفاده قرار می‌گیرد.
برای مثال در کشور انگلستان از خانه های خالی بعد از ۶ ماه خالی ماندن مسکن مالیات دریافت می شود یا در آمریکا مالیاتی برابر ۱۰ درصد ارزش ملک را از احتکار کننده اخذ می نمایند. همچنین در ونکوور کانادا برای افرادی که عمداً خانه های خالی خود را مخفی کنند، علاوه بر مالیات جریمه ای معادل ۱۰ هزار دلار به ازای هر روز خالی بودن خانه دریافت می شود.
قانون مالیات بر خانه های خالی در ایران معطّل راه اندازی سامانه املاک
لایحه قانون مالیات بر خانه های خالی در ایران توسط مجلس شورای اسلامی در سال ۱۳۹۴ تصویب شده است که می توان با اتکا بر این قانون بخشی از مشکلات مسکن را در کشور حل کرد.
در واقع اجرای این قانون عرضه مسکن در کشور را افزایش داده و به همین دلیل، قیمت مسکن و اجاره بهای آن را کاهش می دهد.
با این وجود حدوداً ۲ سال از تصویب ماده ۵۴ مکرر قانون اصلاح مالیات‌های مستقیم در مجلس شورای اسلامی می‌گذرد که در آن مقرر شد واحدهای مسکونی واقع در شهرهای با جمعیت بیش از ۱۰۰ هزار نفر که به استناد سامانه ملی املاک و اسکان (موضوع تبصره ۷ ماده ۱۶۹ مکرر این قانون) به‌عنوان واحد خالی شناسایی می‌شوند، از سال دوم به بعد مشمول مالیات بر اجاره می شوند.
هرچند مبلغ مالیاتی که برای خانه های خالی در این قانون در نظر گرفته شده پایین است و باید افزایش یابد تا قانون اثرگذار شود اما تاکنون پیش زمینه اجرای این قانون که راه اندازی سامانه ملی املاک و اسکان بوده نیز راه اندازی نشده است.
وزارت راه و شهرسازی متولی راه اندازی سامانه املاک
طبق قانون فرصتی ۶ ماهه به وزارت راه و شهرسازی داده شده بود تا «سامانه ملی املاک و اسکان کشور» را ایجاد کند و برای اجرای قانون در اختیار سازمان امور مالیاتی قرار دهد؛ اما تاکنون که بیش از دو سال از تصویب اصلاح قانون مالیات‌های مستقیم در مجلس شورای اسلامی می‌گذرد، هنوز از راه‌اندازی این سامانه خبری نیست.
امید است که با پیگیری های مستمر نمایندگان مجلس شورای اسلامی از وزارت راه و شهرسازی، بخش ابتدایی طرح شناسایی خانه های خالی که مربوط به راه اندازی سامانه ملی املاک و اسکان است به نتیجه برسد تا زمینه کاهش اجاره بها که در ماه های اخیر به شدت افزایش یافته نیز فراهم شود.
چرا اینقدر با تاخیر در خصوص اخذ مالیات تصمیم گیری می شو د. نکنه خدای نکرده مسولین تصمیم گیر خودشان چند خانه ای یاشند؟!!