به گزارش مسیر اقتصاد در برنامه رهیافت رادیو اقتصاد روز پنجشنبه (۲۲ شهریور) مسعود دانشمند دبیرکل خانه اقتصاد ایران و حسین عطااللهی کارشناس شبکه تحلیلگران اقتصاد مقاومتی، در خصوص پیمان های پولی دوجانبه و لزوم حرکت ایران به سمت انعقاد این پیمان ها به گفتگو پرداختند.
تاریخچه مبادلات غیردلاری ایران
در ابتدای برنامه آقای مسعود دانشمند به تاریخچه پیمان های پولی دوجانبه و استفاده از ارزهای ملی و سازوکارهای بومی در مبادلات ایران با سایر کشورها پرداخته و گفت: ایران قبل از انقلاب با چین و کشورهای بلوک شرق یک حساب تهاتری داشته که در این حساب تبادلات و خرید و فروش کالاها به ریال و ارز کشور مقابل انجام می شده است و برابری این ارزها نیز به دلار تسعیر می شده است.
دانشمند ادامه داد: قبل از انقلاب همچنین ایران در یک توافقی اقدام به تعریف پول واحد آسیایی کرده بود که بین ایران، پاکستان، هند و سریلانکا برای حذف ارز واسط تعریف شده بود که مورد تقلید سایر کشورهای اروپایی نیز قرار گرفت اما متاسفانه با گذشت زمان کنار گذاشته شد و دلار جایگزین آن شد.
بانک مرکزی تابحال اقدام مؤثری در راستای انعقاد پیمان های پولی انجام نداده است
دانشمند افزود: در حال حضر شاهد هستیم که کشورهای شرق آسیا از قبیل چین به سمت حذف دلار حرکت نموده و این کار را با انعقاد پیمان های پولی دوجانبه محقق نموده اند اما بانک مرکزی ایران با وجود تأکید به حذف دلار در گفتگو و بحث ها اما در عمل اقدام مؤثری انجام نداده است.
در ادامه برنامه حسین عطااللهی با بیان اینکه یکی از اصول اساسی اقتصاد مقاومتی کاهش وابستگی و آسیب پذیری اقتصاد کشور از طریق توسعه پیوندهای راهبردی با کشورهای جهان و بویژه همسایگان است، گفت: پیمان های پولی دوجانبه یکی از راه های کاهش وابستگی و آسیب پذیری اقتصاد کشور است که متاسفانه بانک مرکزی ایران که متولی انعقاد و پیشبرد پیمان های پولی دوجانبه می باشد، در این زمینه گام مؤثری برنداشته است.
ریسک دلار کشورها را به سمت پیمان پولی دوجانبه حرکت داده است
عطااللهی گفت: ریسک و هزینه های فراوانی که استفاده از دلار در چند دهه اخیر برای کشورهای دنیا داشته، این انگیزه را ایجاد نموده که کشورها به سمت حذف دلار از مبادلات خود و استفاده از پیمان های پولی دوجانبه حرکت نمایند که به عنوان نمونه می توان به کشور چین اشاره نمود که بیش از ۳۵ پیمان پولی دوجانبه با کشورهای مختلف منعقد نموده و از این طریق توانسته است به بین المللی شدن یوآن خود کمک شایانی نماید.
وی افزود: پیمان های پولی فقط به یک شکل خاص منتهی نمی شود بلکه این پیمان ها بسته به شرایط و مناسبات مالی و تجاری کشورها می تواند طراحی شود و راهکارهای متفاوتی برای انعقاد این پیمان ها وجود دارد.
کارشناش شبکه تحلیلگران اقتصاد مقاومتی با بیان اینکه پیمان های پولی دوجانبه برای اثربخشی خود نیاز به یکسری بسترها و سازوکارهایی دارند تا بتواند اثر بخشی را بالا برده و کنار گذاشتن دلار را هرچه بهتر محقق سازد، گفت: از حدود هفتاد سال پیش که دلار به عنوان ارز بین المللی مطرح شد یکسری سازوکارهایی ایجاد شد تا به این ارز خدمت رسانی کند که از آن جمله می توان سیستم سوئیفت اشاره کرد و ضروری است تا برای تقویت و اثربخشی بیشتر پیمان های پولی این سازوکارها در اقتصاد ایران نیز طراحی شود.
مدیریت نوسانات ارزی، حاصل استفاده از پیمان پولی دوجانبه
دانشمند نیز در ادامه گفت: پیمان های پولی یک روش بسیار مناسب برای جلوگیری از نوسانات ارزی در اقتصاد می باشد که باعث می شود تا ثبات به بازار و بخش تولید و در کل اقتصاد کشور ما حاکم شود و وابستگی و آشفتگی اقتصاد ایران به دلار را تا حد زیادی کاهش دهد.
دانشمند در ادامه صحبت هایش افزود: لازم است ایران با کنار گذاشتن دلار و استفاده از پیمان های پولی دوجانبه در تبادلات خود با کشورهای طرف تجاری اش، از فشارهای بین المللی ایجاد شده توسط صاحبان دلار جلوگیری نماید که این اقدام اشاره به مفهوم اقتصاد مقاومتی دارد.
ضرورت اقدام فوری بانک مرکزی برای تحقق پیمان های پولی دوجانبه
دانشمند ادامه داد: مدیران بانک مرکزی به این مسئله توجه دارند؛ ولی مسئله این است که باید پیشبرد این اقدامات تسریع شود تا تبادلات کشور از فضای دلار که به اقتصاد کشور آسیب می رساند جدا شده تا بدنبال آن مسائلی مثل تولید و تجارت رونق یابد.
عطااللهی نیز در ادامه گفت: پیمان های پولی ظرفیت های فراوانی از جمله حذف دلار به عنوان ارز واسط دارد و لزوما به یک قرارداد با شرایط ثابت و مشخص اطلاق نمی شود. در مورد ایران نیز به پیمان های پولی که منجر به کاهش وابستگی به دلار و از بین بردن سلطه، فشار و محدودیت اقتصادی آمریکا بر کشور شود نیاز است.
تشکیل کارگروه بررسی پیمان های پولی دوجانبه در بانک مرکزی
در پایان برنامه مسعود دانشمند گفت: در بانک مرکزی کارگروهی جهت بررسی پیمان های پولی دوجانبه تشکیل شده و پیشنهاد این است که این کارگروه تبدیل به اداره کل پیمان های پولی در بانک مرکزی شود و سازوکارهای لازمی مثل جایگزین سوئیفت و سایر ساختارها را نیز راه اندازی نمایند تا از حالت کارگروه که یک کار مطالعاتی می کند به یک اداره رسمی که کار عملیاتی انجام می دهد تبدیل شود.
