به گزارش مسیر اقتصاد از زمان جنگ جهانی دوم تا به حال دلار آمریکا به عنوان مهمترین واحد پولی جهانی، در تجارت دوجانبه بین کشورها بیشترین استفاده را داشته است. دلار آمریکا در این مدت قدرت بلامنازع در عرصه تبادلات مالی جهان داشته و اولین انتخاب کشورهای برای ذخیره دارایی های خارجی شان بوده است.
از طرف دیگر از ۴۴ سال پیش تا به حال با توافقاتی که بین آمریکا و کشورهای اصلی صادرکننده نفت جهان انجام گرفته، دلار امتیاز انحصاری استفاده در تجارت انرژی جهان را به خود اختصاص داده است.
حذف دلار از تجارت انرژی چین
اما در حال حاضر این روند در حال تغییر است و بسیاری از کشورهای جهان به دنبال کاهش سلطه دلار و برداشتن سایه آن از تجارت خارجی، خصوصا در بخش تجارت انرژی هستند. در این میان کشورهای گروه بریکس نقش پیشرو در حذف دلار از تجارت جهانی را به عهده دارند.
هفته گذشته مقامات بخش انرژی کشور چین از قراردادهای خرید نفت جدید خود رونمایی کردند. این قراردادهای جدید می تواند موجب اثرگذاری بیشتر چین در عرصه قیمت گذاری انرژی در کنار بازارهایی همچون بازار انرژی شهرهای لندن و شیکاگو گردد.
در حال حاضر با وجود اینکه کشورهای غربی سهم چندانی در تولید و صادرات جهانی نفت ندارند، با راه اندازی بازارهای اصلی نفت نقشی مهم در قیمت گذاری این کالای استراتژیک دارند. حرکت جدید چین می تواند گامی برای کاهش انحصار بازارهای غربی نفت گردد.
اما مسئله مهم تر اینکه در قراردادهای جدید چین قیمت گذاری و خرید و فروش نفت با استفاده از یوآن چین و طلا انجام می گیرد و برای اولین بار به طور رسمی دلار از پروسه قیمت گذاری و تجارت انرژی حذف شده است.
گروه بریکس مصمم به پایان دادن استفاده از دلار است
خبر انتشار قراردادهای نفتی در حالی منتشر شد که چند روز بعد از آن کشور چین میزبان دیگر کشورهای گروه بریکس بود. در این نشست گروه بریکس که نهمین نشست این کشورها در طول ده سال اخیر بوده است، توافقات متعددی بین کشورهای گروه بریکس منعقد شد که نشان دهنده عزم جدی این کشورها برای کنار گذاشتن دلار از تجارت خارجی است.
در کنار اقدامات کشور چین در کنار زدن دلار از تجارت جهانی از جمله پیمان های پولی دوجانبه و همچنین رونمایی از قراردادهای جدید نفتی، کشور روسیه نیز در این نشست عزم جدی خود را برای مقابله با محدودیت های موجود در تبادلات مالی جهان نشان داد.
حذف دلار کارویژه گروه بریکس
ولادیمیر پوتین رئیس جمهور روسیه معتقد است در حال حاضر نظام مالی جهان بیش از حد به دلار آمریکا متکی است و این مسئله محدویت های زیادی را برای کشورهای جهان ایجاد کرده است.
پوتین معتقد است انحصار دلار شرایط رشد اقتصادی کشورهای در حال توسعه را محدود نموده و از این رو کشورهای گروه بریکس باید برای ارتقاء نظام مالی جهانی و رهایی آن از سلطه دلار اقداماتی را انجام دهند.
از طرف دیگر یکی از مسائلی که در نشست اخیر کشورهای گروه بریکس مطرح شده، راه اندازی یک واحد پولی الکترونیکی جدید برای استفاده از تبادلات مالی بین المللی است. راه اندازی این واحد پولی نیز می تواند به طور مؤثر بر کاهش قدرت دلار در عرصه جهانی اثرگذار باشد. این واحد پولی جدید قرار است با پشتوانه طلا باشد تا کشورها با اطمینان بیشتری از آن استفاده نمایند.
در حال حاضر استفاده از پول های الکترونیکی رواج قابل توجهی در تبادلات مالی مردم جهان پیدا کرده است. اما مشخص نبودن پشتوانه این واحدهای پولی همچون بیت کوین و همچنین عدم شفافیت کامل در زمینه ذی نفعان اصلی آن، شبهاتی را در اذهان مردم ایجاد کرده که گسترش بیشتر این واحد های پولی را با مخاطره مواجه نموده است.
ارائه یک واحد پولی الکترونیکی توسط کشورهای گروه بریکس می تواند با رفع این نقیصه، اعتماد مردم را به استفاده از آن جلب نماید و بیش از گذشته سلطه دلار آمریکا را کاهش دهد.
بریکس در فکر ایجاد نظام مالی جایگزین
بنابراین به نظر می رسد کشورهای گروه بریکس عزم خود را برای ایجاد تغییر و تحول بنیادین در نظام مالی جهانی و پایان دادن به عصر سلطه دلار جزم نموده اند و در حال انجام تمامی اقدامات لازم برای این مهم هستند.
کشورهای گروه بریکس قصد دارند و با ایجاد مسیرهای جایگزین، نظام مالی جدیدی را پیش روی دیگر کشورهای جهان بگذارند تا علاوه بر رفع محدودیت های استفاده از دلار آمریکا، دیگر کشورهای جهان نیز به سمت استفاده کمتر از دلار حرکت نمایند.
حرکت کشورهای گروه بریکس به سمت تغییر بنیادین نظام مالی جهانی و رهایی از دلار، همانطور که به سلطه دلار پایان می دهد می تواند پایانی بر تحریم های مالی آمریکا نیز باشد.
چنانچه کشورهای جهان در تجارت خارجی خود از دلار آمریکا و نظا م پرداخت آن استفاده نکنند، عملا آمریکا ابزاری برای تحریم مالی دیگر کشورهای جهان در دست نخواهد داشت.
در حال حاضر کشورهای روسیه و چین با استفاده از ظرفیت پیمان های پولی دوجانبه تلاش های گسترده ای برای حذف دلار از تبادلات تجاری خود با دیگر کشورهای جهان انجام داده اند. برخی دیگر کشورها همچون ایران و ترکیه نیز گام هایی در این راستا برداشته اند.
یکی دیگر از قطعات پازل حذف دلار توسط کشورهای گروه بریکس نیز متقاعد کردن کشورهای صاحب انرژی به عدم استفاده از دلار در تجارت انرژی است. در همین راستا کشور چین توانسته است با کشور عربستان که بزرگترین صادر کننده نفت جهان محسوب می شود توافقاتی را در زمینه خرید و فروش یوآنی نفت و حذف دلار منعقد نماید.
گروه بریکس زمان مناسبی را برای حذف دلار انتخاب کرده است
در طول سال های اخیر آمریکا نتوانسته است از پیشروی کشورهای گروه بریکس در کاهش قدرت دلار جلوگیری نماید و یا اقداماتی برای تثبیت جایگاه دلار انجام دهد.
انفعال آمریکا نشان می دهد که کشورهای گروه بریکس زمان مناسبی را برای حرکت به سمت حذف دلار از تبادلات مالی جهانی انتخاب کرده اند.
در حال حاضر آمریکا قادر به مقابله با کشورهای گروه بریکس نیست و زمان و گزینه های بسیار محدودی برای جلوگیری از روند تغییر اساسی نظام مالی جهانی و حذف سلطه دلار دارد.
منبع: دیلی اکونومیست
