به گزارش مسیر اقتصاد کشور چین در سال های اخیر حضور خود در آفریقا را با روندی سریع گسترش داده و اکنون در جای جای این قاره پهناور اثرگذار است.
ساخت پایگاه نظامی، اقدام جدید چین برای گسترش نفوذ در آفریقا
گسترش حضور اقتصادی کشور چین سابقه ای طولانی دارد و این کشور در ماه های اخیر حضور نظامی خود را نیز در آفریقا تثبیت نموده است. ابتدای ماه جاری میلادی پایگاه نظامی کشور چین در جیبوتی رسما راه اندازی شد. این پایگاه نظامی، اولین پایگاه نظامی کشور چین، در خارج از سرزمین خود، از زمان جنگ کره است.
در حال حاضر آمریکا نیز حضور نظامی قابل توجهی در کشور جیبوتی دارد. هدف پایگاه نظامی هوایی کشور آمریکا رهبری عملیات های ضد تروریستی در منطقه و زیر نظر داشتن تحرکات در خلیج عدن و دریای سرخ است.
اما بسیاری معتقدند هدف چین از ساخت پایگاه نظامی در جیبوتی زیر نظر گرفتن مسیر تجارت این کشور از طریق راه آبی است که از نزدیکی سواحل کشور جیبوتی میگذرد. علاوه بر این کشور چین کشتی ها و قایق های ماهی گیری فعالی در منطقه دارد و این پایگاه نظامی میتواند نقش تدارک امکانات را برای آن ها ایفا نماید.
با اینحال آنچه مسلم است اینکه کشور چین روز به روز به حضور خود در کشورهای آفریقایی را گسترش داده و برافراشته شدن پرچم این کشور بر فراز یک پایگاه نظامی پیام روشنی در این راستا است. این در حالیست که قاره آفریقا برای سال ها تحت نفوذ کشورهای غربی قرار داشته است.
اعمال قدرت نرم گام بعدی حضور چین در آفریقاست
اکنون کشور چین مراحل حضور گسترده اقتصادی و حضور نظامی را طی کرده و در مرحله بعد به دنبال تحمیل قدرت نرم خود به کشورهای آفریقایی است. در این مرحله کشور چین نظام توسعه خود را در مقابل نظام توسعه غربی مطرح میکند و تلاش میکند تا کشورهای آفریقایی را به پذیرش آن مجاب نماید. این در حالیست که نظام توسعه کشورهای غربی بر پایه سرمایه سالاری (کاپیتالیسم) بنا شده ولی نظام توسعه کشور چین از بسیاری جهات در تضاد با ارزش های سرمایه سالاری است.
کشور اتیوپی بهترین مورد در زمینه گسترش حضور چین است. کشور چین توانسته است علاوه بر همکاری های اقتصادی و سیاسی، بخش قابل توجهی از قوانین مد نظر خود در تجارت را در کشور اتیوپی اعمال نماید. در حال حاضر دولت چین و شرکت های این کشور بر بازار کسب و کار و سرمایه گذاری تسلط کامل دارند و نظام اقتصادی مد نظر خود را در اتیوپی اعمال کرده اند.
علاوه بر این کشور چین در سال های اخیر در بسیاری دیگر از کشورهای آفریقایی حضوری فعال داشته است. در حال حاضر بیش از نیمی از سران کمیته اجرایی شورای ملی رهبری آفریقا در جلسات با کشور چین شرکت میکنند و تحت نفوذ نظرات مقامات چینی هستند.
بهره مندی از منافع سیاسی در کنار منافع اقتصادی، علت گسترش حضور چین در آفریقا
کشور چین نیز به مانند کشورهای غربی به منظور بهره مندی از منافع اقتصادی و سیاسی با کشورهای آفریقایی ارتباط برقرار کرده است.
به طور مثال گسترش حضور چین در کشورهای آفریقایی در سال های اخیر به طور مؤثری بر رأی این کشورها در سازمان ملل در خصوص مسائل مختلف تأثیر گذاشته و رأی این کشورها را با کشور چین همسوتر نموده است.
جذب دانشجویان آفریقایی برای تحصیل در چین، روش جدید اثرگذاری چین در کشورهای آفریقایی
با اینحال کشور چین در مقایسه با کشورهای غربی از روش های مخفی تری برای اعمال نظرات خود در کشورهای آفریقایی استفاده کرده است. یکی از این روش ها جذب دانشجوهای آفریقایی برای تحصیل در چین است. جذب دانشجو یکی از روش هایی است که میتواند به انتقال ارزش های حاکم بر کشور چین به کشورهای آفریقایی منجر شود؛ چراکه دانشجویان آفریقایی بعد از تحصیل در چین به کشور خود باز میگردند و به عنوان افراد تأثیرگذار در دولت کشورشان مشغول فعالیت میشوند.
در سال های اخیر کشور چین تعداد زیادی از دانشجویان کشورهای آفریقایی را برای تحصیل در این کشور بورسیه کرده است. در حال حاضر تعداد دانشجویان آفریقایی مشغول تحصیل در چین از مجموع تعداد دانشجویان آفریقایی مشغول تحصیل در کشورهای بریتانیا و آمریکا بیشتر شده است. گرچه هنوز کشور فرانسه در این زمینه از دیگر کشورها فعال تر است؛ که یکی از دلایل آن زبان مشترک این کشور با اغلب کشورهای آفریقایی است.
۶۳ درصد مردم کشورهای آفریقایی موافق حضور چین در آفریقا هستند
نتایج نظرسنجی ها در کشورهای آفریقایی نشان از آن دارد که مردم کشورهای آفریقایی به حضور چین در آفریقا نگاه مثبتی دارند. نتایج یک نظر سنجی که در بیش از ۳۶ کشور آفریقایی انجام گرفته نشان از آن دارد که بیش از ۶۳ درصد از مردم آفریقا اثرات حضور چین در کشورشان را مثبت دانسته اند.
سرمایه گذاری گسترده چین در آفریقا
کشور چین در سال های اخیر سرمایه گذاری گسترده ای در توسعه زیرساخت های کشورهای آفریقایی انجام داده که نتایج مثبتی برای این کشورها داشته است. توسعه بنادر، مسیرهای جاده ای و مسیرهای ریلی یکی از نتایج سرمایه گذاری گسترده چین در توسعه زیرساخت های کشورهای آفریقایی بوده است.
در نمودار زیر میزان سرمایه گذاری چین در کشورهای آفریقایی در سال های اخیر نشان داده شده است.
علاوه بر توسعه زیرساخت ها، چین در سال های اخیر در بخش های توسعه معادن و ساخت کارخانجات تولیدی و مراکز خرید نیز در کشورهای آفریقایی سرمایه گذاری کرده است. در حال حاضر در جای جای قاره آفریقا، از هتل ها گرفته تا جاده ها، حضور چینی ها کاملا مشهود است.
چین شریک اول تجاری کشورهای آفریقایی
افزایش تجارت دوجانبه چین با کشورهای آفریقایی در سال های اخیر موجب شده است که این کشور به شریک اول آفریقا در تجارت تبدیل گردد.
در حال حاضر کشور چین در زمینه تجارت، سرمایه گذاری، رشد سرمایه گذاری و تأمین مالی پروژه های زیرساختی کشورهای آفریقایی به اولین شریک این کشورها تبدیل شده است که نشان از عمق قابل توجه روابط چین با کشورهای آفریقایی دارد.
حضور گسترده ۱۰ هزار شرکت خصوصی چینی در آفریقا
علاوه بر این شرکت های بزرگ دولتی چین و همچنین شرکت های خصوصی این کشور در سال های اخیر فعالیت خود در کشورهای آفریقایی را گسترش داده اند. طبق برآوردهای انجام گرفته در حال حاضر بیش از ۱۰ هزار شرکت چینی در کشورهای آفریقایی مشغول فعالیت هستند که بیش از ۹۰ درصد آن ها خصوصی هستند.
سود شرکت های چینی از فعالیت در کشورهای آفریقایی اکنون به میزانی رسیده که اگر بخواهند سود یک سال خود را از کشورهای آفریقایی خارج کنند و به چین بازگردانند از میزان سرمایه گذاری سالانه چین در این کشورها بیشتر میشود. با اینحال این شرکت ها اکنون در حال سرمایه گذاری بیشتر در کشورهای آفریقایی هستند و تمایلی به خارج کردن پول از این کشورها ندارند.
با اینحال برخی از سرمایه گذاری های کشور چین در آفریقا تنها از نظر اقتصادی قابل توجیه نیست؛ چراکه توسعه زیرساخت هایی همچون مسیرهای ریلی و جاده ای و همچنین بنادر کشورهای آفریقایی دست کم در کوتاه مدت آورده اقتصادی چندانی نصیب چین نخواهد کرد.
بنابراین به نظر میرسد دولت چین از سرمایه گذاری در کشورهای آفریقایی صرفا اهداف اقتصادی در سر ندارد و در حال حاضر به دنبال تثبیت جایگاه خود در این کشورهاست.
منبع: اکونومیست
مطلب بسیار خوبی بود، امیدوارم مسئولان ما هم به جای توجه به آمریکا و چند کشور اروپایی بر روی گسترش روابط با کشورهای دیگر تمرکز کنند