به گزارش مسیر اقتصاد در حال حاضر رویکرد مردم و اقتصاددانان جهان نسبت به پدیده جهانی سازی و مظاهر آن از قبیل تجارت آزاد تغییر کرده است. اکنون این تنها سیاستمداران اصطلاحا پوپولیست نیستند که مخالف جهانی سازی و طرفدار حمایت از تولیدات داخلی هستند. در چنین شرایطی دیگر نمیتوان گفت مخالفان روند فعلی جهانی سازی در حال اشتباه هستند.
در حال حاضر ادبیات جهانی سازی در حال از دست دادن طرفداران بیشتری است و این روند هرچه میگذرد سرعت بیشتری به خود می‌گیرد. اجلاس جهانی داوس اجلاسی اقتصادی است که هرساله به منظور بررسی مشکلات و مسائل عرصه اقتصاد جهانی با حضور اقتصاددانان مطرح و همچنین مقامات کشورهای جهان در سوئیس برگزار میشود. نشست اخیر این اجلاس نشان داد که نگاه مردم و اقتصاددانان جهان نسبت به روند فعلی جهانی سازی به کلی تغییر کرده است.
در حال حاضر ممکن است پدیده جهانی سازی مسائل مختلفی را شامل شود و از دید افراد مختلف تعبیر های مختلفی داشته باشد. اما یکی از مهمترین جنبه های جهانی سازی که مورد تأیید همگان است، افزایش تجارت آزاد است. مفید بودن یا نبودن این جنبه از پدیده جهانی سازی امروزه با چالش جدی از سوی مردم، اقتصاددانان و مقامات کشورهای مختلف مواجه شده است.
خروج بریتانیا از اتحادیه اروپا در سال گذشته میلادی، انتخاب ترامپ به عنوان رئیس جمهور آمریکا به عنوان فردی که اعتقاد چندانی به روند فعلی جهانی سازی ندارد و طرفدار حمایت از تولیدات داخلی است و در پی آن خروج آمریکا از توافقات تجاری مهمی همچون توافق تجاری کشورهای دو سوی اقیانوس آرام و توافق تجاری با اتحادیه اروپا همگی نشان از تضعیف جایگاه تجارت آزاد در بین اذهان مردم جهان دارد.
علاوه بر این بسیاری از اقتصاددانان مطرح دنیا که پیش از این با عزمی راسخ از تجارت آزاد و روند فعلی جهانی سازی دفاع میکردند، اکنون تغییر عقیده داده اند. بسیاری از اقتصاددانان اعتراف کرده اند که «جهان از روند فعلی جهانی سازی ضررهای فراوانی کرده است.»
اقتصاددانان معتقدند روند فعلی جهانی سازی نمیتواند اهداف در نظر گرفته شده برای آن را محقق کند. یکی از چالش های جهانی سازی و به طور خاص تجارت آزاد در این زمینه عدم موفقیت در زمینه توزیع ثروت در بین افراد جامعه است. تقریبا تمامی اقتصاددانان جهان، حتی آنها که طرفداری جهانی سازی هستند، پذیرفته اند که منافع حاصل از جهانی سازی و تجارت آزاد اغلب به بخش محدودی از افراد جامعه میرسد و بخش عمده مردم جامعه که از مضرات جهانی سازی رنج میبرند، سهمی از مزایای آن ندارند.
روند فعلی جهانی سازی به دلیل مضراتی که برای بخش عمده مردم کشورها داشته، در بسیاری از کشورهای جهان موجب شکل گیری حرکت های مردمی مخالف شده که عواقب سیاسی زیادی برای دولتمردان این کشورها در پی داشته است. به طوریکه در دو سال اخیر تغییرات سیاسی زیادی در بسیاری از کشورها در پی موافقت و مخالفت با روند فعلی جهانی سازی و تجارت آزاد ایجاد شده است.
میتوان گفت که حدود چند دهه قبل تقریبا تمامی اقتصاددانان مطرح جهان و مقامات اغلب کشورها با جهانی سازی موافق بودند و حتی منتقدین نیز عقیده داشتند روند جهانی سازی اجتناب ناپذیر است. حتی در برخی مقالات معروف در آن زمان دیده میشد که «رد کردن جهانی سازی» را با «رد کردن طلوع خورشید» مقایسه میکردند.
در آن زمان طرفداران جهانی سازی و تجارت آزاد معتقد بودند حاصل جهانی سازی انتقال تولید محصولات صنعتی و کارگر محور به کشورهای کمتر توسعه یافته است و در این صورت محصولات مختلف با هزینه کمتر تولید خواهد شد و مردم جهان میتوانند محصولات مختلف را با قیمتی کمتر خریداری نمایند. اما در عمل دیده شد که روند جهانی سازی مد نظر آن ها به این سمت متمایل نشد به طوریکه در این سال ها از تحقق اهداف تعیین شده عاجز بوده و عواقب بدی را برای اقتصاد جهانی به همراه داشته است.
چند دهه قبل طرفداران جهانی سازی مخالفان خود را عده ای بی سواد و کم خرد میدانستند که با بدیهی ترین اصول اقتصادی مخالفت میکنند. اما اکنون بسیاری از همان اقتصاددانان نیز با روند فعلی جهانی سازی مخالفند. رای مردم کشورهای مختلف نیز نشان از آن دارد که مردم نیز با روند فعلی جهانی سازی موافق نیستند و به نمایندگانی رای میدهند که بخواهند خلاف روند حاکم حرکت نمایند.
در حال حاضر رویکرد مردم، اقتصاددانان و سیاستمداران کشورهای جهان تفاوت چشمگیری با چند دهه قبل دارد و بخش قابل توجهی از آن ها با روند فعلی جهانی سازی مخالفند. بسیاری از مردم و اقتصاددانان معتقدند بالا رفتن مخاطرات مالی و به وجود آمدن دوره های رکودی از نتایج بد روند فعلی جهانی سازی است و لازم است هرچه سریعتر به این روند پایان داد. در این میان مسئله تجارت آزاد و بدون مرز یکی از اصلی ترین جنبه های جهانی سازی است که چالش و اختلاف نظر جدی بر سر آن وجود دارد و اخبار اخیر نشان می دهد که کشورها در حال حرکت به سمت تجارت دوجانبه هستند.
منبع: گاردین
