به گزارش مسیر اقتصاد، موسسه رند (RAND) طبق ادعای خود یک اتاق فکر غیرانتفاعی در تعیین خط مشی جامعه بین المللی است. این موسسه اولین بار توسط شرکت صنایع هوایی داگلاس با هدف انجام تحقیقات و ارائه تحلیل به نیروهای نظامی آمریکا تاسیس شد و در حال حاضر توسط دولت آمریکا، بنیاد رند، صنایع بهداشتی، دانشگاه ها و افراد حقیقی پشتیبانی مالی می شود.
هدف رند آن است که بتواند مشکلات را به طرق کمّی و با استفاده از حوزه های مختلف آکادمیک حل کند و در این راه از تبدیل مفاهیم تئوریک اقتصادی و علمی به کاربردهایی بدیع و نو در بخش های دیگر برسد. این هدف از طریق علوم کاربردی و تحقیقات عملی امکان پذیر است.
چشم انداز رند «کمک به پیشرفت سیاستگذاری و تصمیم سازی از طریق تحقیق و تحلیل» است و «کیفیت و بی طرفی» از ارزش های این موسسه است.
تاریخچه
تاریخچه تأسیس رند، در واقع به آغاز پروژه رند گره خورده است. در سال ۱۹۴۶ نیروی هوایی آمریکا به شرکت صنایع هوایی داگلاس پروژه ای سفارش داد و اين مؤسسه تحت عنوان رند شروع به کار کرد. در می ۱۹۴۶ مؤسسه، اولین پروژه تحقیقاتی خود را که به ساختن سفینه آزمایشی با توان پرواز در سراسر جهان اختصاص داشت، ارائه داد.
آن تحقیق شامل طرح های توسعه، اجرا و ساخت ماهواره به دست بشر نیز بود. در ۱۹۴۷ سمپوزیومی در نیویورک برگزار شد که اولین گام برای استخدام کارشناسان اجتماعی رند بود. تا اوایل ۱۹۴۸ دویست کارمند در رشته های شیمی، فیزیک، ریاضیات، روان شناسی، مهندسی، پزشکی، ایرودینامیک و اقتصاد در آن مشغول به کار بودند.
با پایان جنگ جهانی دوم، اتخاذ سیاست های مخفیانه در رند شایع شد و همزمان بنیاد فورد برای اولین بار به صورت یک بازیگر مهم در صحنه سیاست آمریکا درآمد و همین، جدایی آن از صنایع هوایی داگلاس را تسریع بخشید. سپس در می ۱۹۴۸ توسط نیروی هوایی آمریکا و با بودجه اولیه ای که بنیاد فورد تأمین کرد، رند به صورت یک سازمان مستقل غیرانتفاعی تأسیس شد.
رند از دهه ۱۹۵۰ در تعیین استراتژی های نظامی آمریکا سهم به سزایی داشت و یکی از مشهورترین فعالیت های آن، تعیین چهارچوب سیاست بازدارندگی اتمی از طریق «نابودی کامل دوجانبه» یا سیاست مشهور به M.A.D بود که تحت نظارت وزیر دفاع وقت، رابرت مک نامارا تنظیم شد.
این تئوری که استراتژی نظامی و سیاست امنیت ملی به شمار می‌رفت، بر اساس یک مدل تئوری بازی تنظیم شد که طبق آن در صورت درگیری بین دو قدرت، هر دو از تسلیحات اتمی استفاده می کنند و مهاجم و مدافع به طورکامل از بین می روند. کلیدی ترین استراتژیست این تئوری هرمان کان یکی از تحلیل گران مؤسسه بود که خود در سال ۱۹۶۰ کتابی به نام «جنگ اتمی گرم» منتشر و در آن نظریه ای به نام جنگ اتمی قابل پیروز شدن را ارائه کرد.
با گذشت چند سال، به تدریج مؤسسه توسعه پیدا کرد و در گستره وسیعی از موضوعات غیردفاعی به همکاری با سایر دولت ها، بنیاد های خصوصی، سازمان های بین المللی و شرکت های تجاری پرداخت.
در سال ۱۹۷۰ رند یک کالج تاسیس کرد که در رشته دکترای سیاستگذاری عمومی دانشجو می گیرد. این کالج سالانه ۱۰۰ دانشجو از ۲۰ کشور جهان جذب می کند که فارغ التحصیلانش به رهبرانی در حکومت , کسب و کار و سازمان های غیرانتفاعی و دانشگاه ها تبدیل می شوند.
رند همچنین دوره های کارآموزی و بورسیه تحصیل را نیز دارد. در این برنامه ها دانشجویان فارغ التحصیل در تابستان به انجام پروژه های تحقیقاتی کوتاه مدت می پردازند. این افراد توسط کارمندان رند همراهی و کمک میشوند و این دوره به افزایش مهارت ها و توانایی های آنها کمک شایانی می کند. این کالج درصدد جذب نامزدهایی برای فوق دکترا جهت کسب دانش بیشتر و مهارتهای آن از میان اعضاء خود نیز میباشد.
درحال حاضر رند بیش از ۲۰۰۰ کارمند کارشناس از ۵۰ کشور جهان دارد که نشان دهنده تنوع در کار و تجربه های کاریست. تیم های پروژه از میان ۹۵۰ تخصص حرفه ای جمع میشوند که متشکل از رشته های دانشگاهی اقتصاد و علوم پژشکی و رفتاری و اجتماعی و مهندسی است. جمع متخصصان دانشگاهی و صنعتی و دولتی باعث می شود که تئوری های ارائه شده در رند با دنیای واقعی عجین باشد.
اندیشکده رند یک موسسه جهانی است که سه شعبه اصلی آن در آمریکای شمالی در سانتامونیکای کالیفرنیا (دفتر اصلی)، آرلینگتون ویرجینیا و پیتزبورگ پنسیلوانیا قرار دارند. مؤسسه مطالعات خلیج رند در لوییزیانا شعبه دارد. رند اروپا در کمبریج انگلیس، بروکسل بلژیک و برلین آلمان شعبه دارد. مؤسسه سیاست های رند قطر از سال ۲۰۰۳ در دوحه قطر شروع به فعالیت کرد و جدیدترین دفاتر آن در آمریکای شمالی در بوستن ماساچوست و در مکزیکوسیتی – مکزیک افتتاح شده اند.
مدیریت و تامین مالی رند
منابع مالی رند توسط سفارش های مشتریان از سراسر جهان که شامل آژانس های دولتی، بنیادها و شرکت های تجاری خصوصی باشند، تأمین می‌شود. کمک های شایانی از سوی مؤسسات خیریه وجود دارد و بنیاد رند نیز درآمدهایی دارد که مجموع آن ها سرمایه گذاری بر اشخاص و نظریه های مختلف را امکان پذیر می‌کند تا مطالعات نوآورانه ای در مسائل مهم و مباحثات سیاست گذاری انجام شود؛ هرچند این بخش از مطالعات، هزینه ای فراتر از چهارچوب های معمول پرداخت در بر دارد.
اهداف و پروژه ها
رند به عنوان یک مؤسسه غیرانتفاعی با هدف «پیش برد اهداف انسانی، آموزشی و علمی درجهت تأمین رفاه عمومی و امنیت مردم آمریکا» تأسیس شد که چشم انداز آن «کمک به سیاست گذاری و تصمیم گیری از روی مطالعه و تحلیل» با استفاده از ویژگی اصول اولیه رند که کیفيت و بی طرفی باشند، است.
رند در سال های ۱۹۷۴ تا ۱۹۸۲ یکی از کامل ترین و بزرگترین تحقیقات در زمینه بیمه های درمانی در آمریکا را انجام داد که این پروژه توسط وزارت بهداشت، آموزش و تأمین اجتماعی وقت آمریکا به آن ها محول شده بود و نتیجه آن تأسیس شرکت بیمه ای با وظیفه برآورد میزان خدمات بیمه ای و هزینه های آن برای درمان بیماران بود.
طبق گزارش سال ۲۰۰۵ رند، «تقریبا دو سوم پروژه های انجام شده آن در زمینه مطالعات امنیت ملی بوده» و البته تعیین دخالت رند در برخی از پروژه ها تنها براساس شنیده هاست؛ چون این مؤسسه، جزییات فعالیت های نسبتا محرمانه خود برای سازمان های اطلاعاتی-دفاعی را منتشر نمی‌کند و تنها به انتشار گزارش فعالیت های غیرمحرمانه خود در وب سایت رسمی بسنده می‌کند.
مطالعاتی که در زمینه امنیت ملی هستند برای کارفرمایانی چون نیروی هوایی، مرکزآرویو -که تأمین کننده مایحتاج ارتش است- و مؤسسه مطالعات امنیت ملی انجام میشوند که مؤسسه آخر وظیفه تحقیق و ارائه تحلیل به دفتر وزیر دفاع، رییس ستاد مشترک ارتش آمریکا و آژانس های مختلف دفاعی را بر عهده دارد.
یک سوم مطالعات باقیمانده عمدتا بر مسائل زیر متمرکز شده است:
سیاست های مربوط به کودکان، عدالت اجتماعی و کیفری، آموزش، بهداشت، بازارکار، سیاست های بین المللی، امنیت ملی، زیرساخت‌ها، انرژی، محیط زیست، مدیریت شرکت‌ها، توسعه اقتصادی، سیاست های اطلاعاتی-جاسوسی، برنامه های درازمدت، مدیریت بحران‌ها و فجایع طبیعی، مطالعات جمعیتی منطقه‌ای، علم و تکنولوژی، تأمین اجتماعی، تروریسم و سیاستگذاری در بخش حمل و نقل.
زیرمجموعه های رند
موسسه رند برای انجام فعالیت های تحقیقاتی و تحلیلی خود، در بعضی حوزه ها زیرمجموعه هایی را به شرح زیر تاسیس کرده است:
۱- مرکز آرویو رند: به عنوان تنها مرکز تحقیق و توسعه ارتش آمریکا که با بودجه دولتی اداره می‌شود، مسئولیت مطالعات و تحلیل ها در مسائل مرتبط با ارتش را دارد.
۲- رند آموزش و پرورش: مأموریت این بخش در تأمین داده ها و تحلیل های عینی دقیق برای تصمیم‌سازی آموزشی است. به عنوان یک مؤسسه غیرانتفاعی، تصمیم‌سازی را از طریق تحقیق و تحلیل، بهبود می‌بخشد.
۳- رند اروپا: یک مؤسسه تحقیقاتی مستقل و غیرانتفاعی برای مسائل اروپا، دارای اعضایی چندوجهی و چند ملیتی كه مأموریت بهبود سیاست و تصمیم‌سازی از طریق تحقیق و تحلیل را برعهده دارند.
۴- رند سلامت: زیرمجموعه ای تحقیقاتی است که به درک بهتر سلامت و رفتار های سالم کمک می‌کند و بررسی می‌کند که تأثیر سازمان‌دهی و تأمین مالی درمان بر هزینه، کیفیت و دسترسی چیست.
۵- مؤسسه دادگستری رند: وظیفه مؤسسه، آسان‌سازی تغییرات در سیستم دادگستری با تحلیل گرایش ها و نتایج آن ها، شناسایی و ارزیابی گزینه های تصمیم‌سازی و گردآوری نمایندگان از گروه های مختلف برای بررسی راه‌حل‌هاست.
۶- رند زیرساخت‌ها، ایمنی و محیط‌زیست: راه‌حل ها و دید مؤثر به بخش خصوصی و دولتی درباره چالش های توسعه، مدیریت، حفظ انرژی، حمل و نقل، آب، ارتباطات و زیرساخت های دیگر و ایمنی و امنیت فردی و اجتماعی می‌دهند.
۷- رند اجتماعی: وظیفه این مجموعه تمرکز بر بازار کار، سیاست های تأمین اجتماعی، رفتار های جمعیتی، مسئله پیر شدن جمعیت، بازنشستگی و توسعه بین الملل است. برای هرکدام از این مسائل، مراکز جداگانه ای وجود دارد.
۸- بخش تحقیقات امنیت ملی رند: برای تمام ارگان های مرتبط با امنیت ملی، به غیر از نیروی هوایی آمریکا و ارتش، تحقیقات و تحلیل انجام می‌دهد. آن ها برای این منظور، چهار مرکز با تخصص بین الملل، فن‌آوری، نیرو ها و منابع اطلاعاتی تأسیس کرده‌اند.
۹- مؤسسه تصمیم‌سازی قطر رند: در جهت کمک به ایجاد تغییرات برای مشتریانی در سراسر خاورمیانه، شمال آفریقا و جنوب آسیا ایجاد شد. اولویت های فعالیت‌ها، این مباحث معرفی شده است: تأمین آموزش و پرورش مناسب برای کودکان، مراقب های بهداشتی مناسب برای آن ها، ساخت زیرساخت های مؤثر، تأسیس دفاتر دولتی تأثیرگذار و شفاف، حفظ محیط زیست و منابع ملی با ارزش، کسب اطمینان از حس امنيت شهروندان.
۱۰- تصمیم‌سازی کودکان:
دروازه ای برای تحقیقات رند درباره مسائل کودکان، پیش از تولد تا ۱۸ سالگی. تحقیقات رند در این بخش شامل بخش های تحقیقاتی متعددی است و از ۱۴۰ محقق و مشاور بهره می‌گیرد.
۱۱- مؤسسه تصمیم‌سازی ایالات خلیج: در دسامبر ۲۰۰۵ در جهت هماهنگی میان تصمیم‌سازی عمومی در ایالات لوئیزیانا، می‌سی‌سی پی و آلاباما و آینده ای بهتر برای مردم ساکن حاشیه خلیج مکزیک، تأسیس شد.
۱۲- بخش نیروی هوایی: در این بخش، سئوالاتی ورای مسائل عادی بررسی می‌شود. به عنوان مثال: نقش قدرت هوایی و فضایی در آینده امنیت چه خواهد بود؟ این نیرو به چه نحو باید مدرن شود تا نیازهای عملیاتی در حال تغییر را تأمین کند؟
۱۳- مراکز و پروژه های تحقیقاتی چندوجهی: متشکل از مرکز سلامت و ایمنی در محیط کار، مرکز تحقیقات تصمیم‌سازی سلامت نظامی، مرکز تحقیقات تصمیم‌سازی دارویی، مرکز امنیت و دفاع داخلی و پروژه برآورد آغاز ایمن است که برای انجام تحقیقات شان از دیگر مراکز استفاده می‌کنند.
۱۴- واحد بین الملل: انجام تحقیقات نوین درباره مسائل پیچیده ای همچون امنیت بین الملل، تجارت و سرمایه‌گذاری بین کشوری، آموزش و پرورش، درمان، فن‌آوری اطلاعات، و انرژی و محیط زیست، وظیفه این بخش است.
۱۵- مدرسه عالی پاردی رند: یکی از مؤسسات منحصربه فرد در آموزش عالی آمریکاست. از زمان تأسیس در سال ۱۹۷۰، یکی از هشت مرکز آموزش دیپلماسی عمومی محسوب می‌شود.
۱۶- نشریه اقتصاد رند: هدف از این نشریه حمایت، تشویق و تحقیق در زمینه رفتار صنایع قانون‌مند شده، تحلیل اقتصادی سازمان ها، و به طور کلی‌تر اقتصاد های خرد است. در این راه از نوشته های تئوریک و تجربی در اقتصاد و حقوق استفاده می‌کند.
ایران چه باید بکند؟
حضور موسسات و مجموعه هایی که در حال رصد آینده کشور در حوزه های مختلف اقتصادی، اجتماعی، امنیتی و … باشند، لازمه اتخاذ تصمیمات و تدابیر لازم برای پیشرفت است. در کشورهای مختلف، چنین موسساتی پیشینه چند ده ساله دارند و نقش آنها بعد از مدت زمان طولانی در پیشرفت این کشورها کاملا مشخص است.
ضروری است جمهوری اسلامی ایران نیز به سمت ایجاد چنین موسساتی برای رصد وضعیت کشور و ارائه پیشنهادهای سیاستی حرکت نماید.
این وظیفه مهم به عنوان یکی از سیاست های اقتصاد مقاومتی به عنوان وظیفه دولت عنوان شده است؛ در ماده ۲۲ سیاست های کلی اقتصاد مقاومتی آمده است:
دولت مکلف است برای تحقق سیاستهای کلی اقتصاد مقاومتی با هماهنگ سازی و بسیج پویای همه امکانات کشور، اقدامات زیر را معمول دارد :
- شناسایی و بکارگیری ظرفیت های علمی، فنی و اقتصادی برای دسترسی به توان آفندی و اقدامات مناسب
- مدیریت مخاطرات اقتصادی از طریق تهیه طرحهای واکنش هوشمند، فعال، سریع و بهنگام در برابر مخاطرات و اختلال های داخلی و خارجی
از آنجا که دولت ها معمولا درگیر فرآیندهای اجرایی هستند، ضروری است موسساتی که در تعامل با دولت ها فعالیت می کنند، چنین مسئولیتی را بر عهده داشته باشند.
منبع: سایت رند
