به گزارش مسیر اقتصاد، یکی از مسائلی که همواره به عنوان مشکل نظام بانکی از جانب برخی کارشناسان مطرح می شود، عدم استقلال بانک مرکزی از دولت و مجلس است؛ در واقع بیان می گردد که به دلیل تکالیفی که سالانه از جانب دولت و مجلس بر نظام بانکی تحمیل می شود، بانک مرکزی توانایی تعیین سیاست پولی به صورت مستقل را ندارد و این باعث بروز مشکلات مختلف در نظام بانکی کشور می شود.
با این حال، مسائل پیش آمده طی سال های اخیر در نظام بانکی کشور نشان می دهد که مسئله اصلی و ریشه مشکلات بانکی، نه عدم استقلال بانک مرکزی از دولت و مجلس، بلکه انحصار بانک ها و عدم توانایی بانک مرکزی در کنترل و به رفتار آوردن آنها بر اساس قانون است که می توان از آن تحت عنوان «استقلال بانک مرکزی از شبکه بانکی» نام برد.
بانک مرکزی به عنوان نهادی حاکمیتی به بانک ها مجوز فعالیت در اقتصاد داده است تا بر اساس قوانین و سیاست ها فعالیت کنند. با این حال همواره شاهد آن بوده ایم که بانک ها در موارد متعدد از عمل به دستورات و سیاست های تعیین شده از جانب شورای پول و اعتبار و بانک مرکزی سر باز زده اند و آنطور که خودشان خواسته اند عمل کردند؛ در مقابل بانک مرکزی به جای برخورد قاطع با بانک های متخلف، منفعلانه عمل کرده و از ابزارهای خود جهت به رفتار آوردن بانک‌ها بر اساس قانون استفاده نکرده است. همین مسئله باعث شده است که بانک ها هم اکنون در معرض ورشکستگی قرار بگیرند.
برای مثال شورای پول و اعتبار اوایل تیرماه سال ۱۳۹۳ بخشنامه شفافیت بانک ها را منتشر کرد؛ طبق این بخشنامه بانک ها ملزم شدند هر سه ماه یکبار اطلاعات خود را بر اساس موارد ذکر شده در بخشنامه منتشر کنند. با این حال با گذشت حدود ۳ سال، بانک ها در قالب آن بخشنامه گزارش های خود را به صورت شفاف منتشر نکرده اند و بانک مرکزی هنوز که هنوز است باید با نامه نگاری به بانک ها، به اطلاعات دست یابد! که البته از این دست رفتارها در برخورد با قوانین توسط بانک ها بسیار مشاهده شده است.
بنابراین پیش از هر اقدامی در نظام بانکی کشور، ضروری است تا در قدم اول بانک مرکزی با استقلال از شبکه بانکی، با قاطعیت سیاست هایش را اعمال کند و این اطمینان را ایجاد کند که می تواند بانک ها را در راستای عمل به قوانین جهت‌دهی نماید. در غیر اینصورت استقلال بانک مرکزی از دولت و مجلس و یا هر سیاست دیگری، جز افزایش قدرت غیرقابل کنترل بانک ها و انحصارشان در اقتصاد نتیجه ای نخواهد داشت.
از آنجا که در شرایط حال حاضر کشور، بحث ورشکستگی بانک ها یک بحث جدی و قابل تامل است، ضروری است پیش از آنکه بحران بانکی عمیق تر شود، بانک مرکزی زمینه اعمال حاکمیت بر بانک ها به ویژه بانک های متخلف را فراهم آورد تا در صورت بروز مشکلات، بتواند بر نظام بانکی مدیریت داشته باشد.
