حجت الاسلام و المسلمین غلامرضا مصباحی مقدم نماینده سابق مجلس شورای اسلامی در گفتگو با مسیر اقتصاد (مسیر اقتصاد) گفت: پیمان پولی دوجانبه یا چندجانبه بدین معنی است که دو کشور مبادلات را بوسیله پول های ملی خود با یکدیگر انجام دهند. به عنوان مثال از آنجایی که بین ایران و کشور عراق مبادلات زیادی وجود دارد، می توان با استفاده از انعقاد پیمان پولی در تجارت با یکدیگر، تجار عراقی از ریال ایران و تجار ایرانی از دینار عراق استفاده کنند.
مصباحی مقدم گفت: جهت انعقاد پیمان پولی لازم است بانک های مرکزی دو کشور باهم توافق نموده و حسابی را برای یکدیگر از محل منابع ارزی کشور طرف مقابل نزد خودشان ایجاد کنند و مبادلات بین خود را بر اساس این منابع انجام دهند.
وی افزود: پیمان پولی می تواند بین چند کشور مانند ایران، چین، عراق و سایر کشورها صورت گیرد، که به این حالت پیمان پولی چند جانبه گفته می شود.
مصباحی مقدم با بیان اینکه پیمان های پولی دوجانبه و چندجانبه موجب می شود تا نیاز به ارزهای جهانروا، از قبیل دلار و یورو کاهش یافته و نیازی به تبدیل ارزهای ملی به دلار و یورو نباشد، گفت: این اقدام می تواند به کاهش هزینه مبادلات و تسهیل تجارت منجر شود.
وی با بیان اینکه در صورتی که از پیام رسان جایگزین سوئیفت نیز در تجارت دوجانبه استفاده شود، دیگر نیازی به استفاده از سوئیفت، که تحت اوامر و نظارت آمریکا و کشورهای غربی است، نمی باشد، گفت: این مسئله کمک زیادی به استقلال مبادلاتی کشورها می کند و از قرار گیری اطلاعات مبادلاتی کشورها در اختیار رقبا و کشورهایی که اغراض سیاسی و دشمنی دارند جلوگیری می کند.
مصباحی مقدم با بیان اینکه ارز هر کشوری که در مبادلات مورد استفاده قرار می گیرد برای آن کشور حق آقایی بوجود می آورد و برای کشور صاحب ارز موجبات قدرت اقتصادی و مالی ایجاد می کند، گفت: به دلیل استفاده زیاد کشورها از دلار و یورو صاحبان این ارزها قدرتی را از این طریق کسب می کنند و در صورتی که پیمان های پولی مورد استفاده قرار گیرد، قدرت اقتصادی و مالی صاحبان دلار و یورو کاسته شده و این قدرت به سایر ارزهایی که وارد جریان مبادلات شده اند منتقل می شود.
وی افزود: به عنوان مثال اگر دلار بیش از ظرفیت رشد اقتصادی آمریکا عرضه شود و در کشورهای دیگر مورد استفاده قرار گیرد برای اقتصاد آمریکا ایجاد منفعت می کند، به عبارتی آمریکا با انتشار پول کاغذی منابع اقتصادی سایر کشورها را در اختیار می گیرد و بدون هیچ زحمتی از آن استفاده می کند.
این نماینده سابق مجلس ادامه داد: لذا اگر ارزهای جهانروا از چرخه مبادلات بین المللی حذف شوند، به همان میزان هم از قدرت اقتصادی و حق آقایی کشورهای صاحب این ارزها کاسته می شود.
وی با بیان آن که انعقاد و استفاده از ظرفیت پیمان های پولی به صورت یک تکلیف قانونی در برنامه ششم توسعه مطرح شده است، ولی ایران تاکنون در زمینه پیمان های پولی گام مؤثری برنداشته است، گفت: این بدین دلیل است که هنوز این اراده در بانک مرکزی جهت انعقاد پیمان های پولی شکل نگرفته است.
مصباحی مقدم در ادامه سوالی از مسئولان دولتی در این زمینه پرسید و گفت: با آنکه اجرای پیمان های پولی به صورت قانون در برنامه ششم توسعه لحاظ شده است و از طرفی استفاده از پیمان های پولی به اقتصاد ملی و منطقه ایی ایران نیز در جنگ ارزی و تحریم های پی در پی کمک می کند، چرا هنوز در این زمینه فعالیتی صورت نگرفته است؟
وی در پایان گفت: راهکار استفاده از منافع سرشار پیمان پولی این است که دولت مسئله پیمان های پولی را مورد تأمل و بررسی قرار داده و اقدام عملی انجام دهد.
