به گزارش مسیر اقتصاد اکنون حدود یک ماه از زمان تحریم قطر توسط کشورهای عربی گذشته است. در این مدت سران کشورهای عربستان سعودی و امارات و دیگر کشورهای هم پیمان با آن‌ها اقدامت متعددی را به منظور تحریم قطر انجام داده‌اند. اقدامتی نظیر تحریم فروش محصولات غذایی، بانک‌های تجاری و کشتی‌رانی که تأثیری مستقیم در زندگی مردم قطر داشته است.
با اینحال کشور قطر همچنان از پذیرش شروط سران سعودی سر باز میزند و تمایلی به این کار نشان نمیدهد. مشخص نیست قطر تا چه زمانی خواهد توانست عواقبی که تحریم‌ها برای اقتصاد این کشور ایجاد کرده را تحمل نماید. در این گزارش به طور خلاصه به جنبه‌های اقتصادی اثرگذاری تحریم قطر توسط دیگر کشورهای عربی پرداخته شده است. نگاهی به اثرات تحریم اقتصادی دیگر کشورها بر اقتصاد قطر نشان میدهد که در هر بخش که مقاومت بیشتری وجود داشته، تأثیر پذیری از تحریم‌های خارجی نیز کمتر بوده است.
صادرات گاز و نفت تقریبا تغییری نکرده است
تولید نفت و گاز بیش از نیمی از کل تولید ناخالص داخلی قطر را شامل میشود. در حال حاضر قطر بزرگترین تولید کننده گاز مایع در جهان است. کشورهای ژاپن، کره جنوبی، هند و سنگاپور بزرگترین مشتریان نفت و گاز قطر هستند. این کشورها حتی از تحریم قطر توسط کشورهای عربی همچنان به خرید نفت و گاز از قطر ادامه داده‌اند.
علاوه بر این کشور امارات که خود جزء کشورهای تحریم کننده قطر است نیز نزدیک به ۳۰ درصد خود از گاز مصرفی خود را از طریق خط لوله از قطر وارد میکند. وقوع بحران در این صادرات نیز تأثیری نداشته و خط لوله گاز قطر به امارات همچنان در حال انتقال گاز است. نفت و گاز نقشی گسترده در اقتصاد قطر دارند به طوری که تا زمانی که تحریم‌ها نتواند بر مسیر صادرات نفت و گاز قطر تأثیری مستقیم بگذارد نمیتوان گفت که این تحریم‌ها بر اقتصاد قطر اثرگذار بوده است.
خرید محصولات غذایی از فروشندگان جدید
قطر در تأمین محصولات غذایی خود وابستگی شدیدی به واردات دارد. این درحالیست که در زمینه واردات محصولات غذایی نیز قطر وابستگی زیادی به کشورهای عربستان و امارات داشته و نزدیک به یک سوم محصولات غذایی واردات قطر از طریق این دو کشور وارد میشده است.
تحریم محصولات غذایی توسط کشورهای عربی در ابتدا ترسی در دل مردم قطر ایجاد کرد که ممکن است محصولات غذایی در این کشور تمام شود اما در ادامه مسئولین قطری توانستند با پیدا کردن فروشندگان جدید تا حدود قابل قبولی به شرایط در این زمینه سامان دهند.
در حال حاضر ایران اعلام کرده است که روزانه صد تن میوه و سبزیجات برای قطر ارسال میکند و ترکیه نیز فروش محصولات لبنی خود به قطر را افزایش داده است و به سرعت توانسته‌است محصولات خود را به بازارهای قطر برساند.
بخشی از محصولات غذایی مورد نیاز قطر که پیش از این از کشور هند تأمین میشد نیز در حال حاضر به طور مستقیم و بدون واسطه عربستان و یا امارات راهی قطر میشود.
کارگران مهاجر همچنان به قطر می آیند
درحال حاضر تنها حدود ۲۱ درصد از از ساکنین قطر شهروندان اصلی این کشور هستند و بخش عمده جمیعت این کشور را مهاجرانی تشکیل داده‌اند که برای کار به این کشور سفر کرده‌اند. این کارگران در بخش‌های اقتصاد قطر، از صنعت گرفته تا آموزش و پرورش و بهداشت مشغول به کار هستند.
طبق پیش بینی های انجام شده با توجه به افزایش فعالیت‌های عمرانی به دلیل برگزاری مسابقات جام جهانی فوتبال در سال ۲۰۲۲ در کشور قطر، انتظار میرفت در سال جاری تعداد کارگران ساکن در قطر به بیشترین میزان برسد. روند ورود مهاجران جدید نشان میدهد که در این زمینه نیز تحریم قطر توسط کشورهای عربی دیگر، تأثیر چندانی نداشته است.
پروازهای طولانی تر و در ارتفاع بیشتر
یکی از تحریم‌های اثرگذار کشورهای عربی، تحریم شرکت هواپیمایی قطر در استفاده از حریم هوایی کشورهای عربستان، امارات، مصر و بحرین بوده است. این مسئله موجب شده است کشور قطر تنها حریم هوایی ایران را پیش روی خود ببیند. در شرایط جدید برخی از پروازهای این شرکت هواپیمایی صرفه اقتصادی ندارد و از دور خارج شده است و برخی دیگر نیز مجبور شده‌اند مسیرهای طولانی تری را در ارتفاعات بیشتر پرواز نمایند که موجب نارضایتی مسافران این پروازها شده است.
کاهش منابع صندوق ذخیره ارزی خارجی
کشور قطر به دلیل منابع انرژی فراوانی که دارد توانسته در طول سال‌های اخیر مقادیر زیادی از پول حاصل از فروش انرژی خود را در صندوق ذخیره ارزی خود ذخیره نماید. صندوق ذخیره ارزی قطر بالغ بر ۳۳۵ میلیارد دلار منابع دارد و در حال حاضر با استفاده از این منابع در نقاط مختلف دنیا سرمایه‌گذاری کرده است. سبد سهام این صندوق از گستردگی زیادی برخوردار است و از سهام شرکت خودروسازی ولکس واگن تا دیگر شرکت‌ها را شامل میشود.
استفاده از منابع صندوق ذخیره ارزی در مواقع بحرانی یکی از الزاماتی است که میتواند در زمان بحران‌های اقتصادی به افزایش تاب آوری اقتصادی کمک نماید. در حال حاضر کشور قطر میتواند از منابع ارزی خارجی خود آن طور که بخواهد استفاده نماید و این مسئله در بحران اخیر کمک حال اقتصاد این کشور بوده است.
پروژه‌های جام جهانی فوتبال در برزخ
آخرین مشکلی که قطر به دلیل تحریم‌های دیگر کشورهای عربی با آن مواجه است چشم انداز پیش روی برگزاری مسابقات جام جهانی فوتبال در این کشور است. ممکن است به دلیل بحران قطر از طرفی تکمیل پروژه‌های لازم برای برگزاری در جام جهانی میسر نباشد و از طرف دیگر به دلیل حواشی که برای قطر ایجاد شده میزبانی از این کشور گرفته شود. در حال حاضر نمیتوان به طور قطع در مورد این مسئله اظهار نظر کرد اما میتوان گفت یکی از مشکلات قطر در مواجهه با دیگر کشورهای عربی، چشم انداز نا مطمئن برگزاری مسابقات جام جهانی فوتبال در این کشور است.
منبع: سی ان ان
