۲۰ آبان ۱۴۰۳

رهبر معظّم انقلاب: علاج برون رفت از مشکلات کشور «اقتصاد مقاومتی» است.

شناسه: ۲۳۱۶ ۲۳ مرداد ۱۳۹۵ - ۱۰:۳۴ دسته: تولید کارشناس: علیرضا باباخان
۰

ارتباط میان دانشگاه و صنعت و در سطحی بالاتر، نخبگان و صنعت،‌ به دلایلی از جمله شفاف نبودن اطلاعات طرف عرضه و تقاضا دچار پدیده شکست بازار شده است. لذا ضروری است تا نهادی به عنوان واسط، این شکست را جبران نموده و زمینه ارتباط اثرگذار میان نخبگان و صنعت جهت حل مسائل راهبردی صنایع کشور را فراهم آورد.

مسیر اقتصاد/ در یادداشت قبل درباره چگونگی نقش ­آفرینی نخبگان جوان در اقتصادمقاومتی، رئوس کلی بحث مطرح شد. اولین نقش مطرح شده در آن یادداشت، مشارکت نخبگان در حل مسائل صنایع راهبردی و اکتساب فناوری­های مورد نیاز بود که در این یادداشت، پیرامون آن بحث خواهد شد.

مطابق با بند ششم سیاست­ های ابلاغی اقتصاد مقاومتی، دولت می ­بایست تدابیر لازم برای افزایش سهم داخلی ­سازی در کالاها و خدمات اساسی را به شرح زیر اتخاذ نماید:

“افزایش تولید داخلی نهاده‌ها و کالاهای اساسی (بویژه در اقلام وارداتی)، و اولویت دادن به تولید محصولات و خدمات راهبردی و ایجاد تنوع در مبادی تأمین کالاهای وارداتی با هدف کاهش وابستگی به کشورهای محدود و خاص.”

یکی از روش­ های اجرای سیاست فوق، مشارکت دادن نخبگان در صنایع راهبردی کشور می ­باشد؛ بدین ترتیب که پس از شناسایی حوزه­ های راهبردی صنعت که در زمان تحریم بیشترین ضربه را به کشور وارد کردند، مبادرت به شناسایی دانش و فناوری­ های کلیدی در آن جهت انتقال به کشور شود؛ از جمله می توان به فناوری­ های تولید کاتالیست در صنعت نفت و پتروشیمی اشاره کرد.

برای استفاده از توانمندی ­های نخبگان در این زمینه، می ­بایست دقت شود که نخبگان جوان به دلایل شخصیتی از قبیل هوش بالا و تسلط سریع بر روی حوزه ­های فعالیتی و کنجکاوی و علاقه­ مندی به افزایش تجربیات خود، تمایل کمتری به استخدام دائمی در نهادهای صنعتی داشته و بیشتر مایلند تا در قالب مشاور، اقدام به نقش آفرینی در انتقال دانش و فناوری نمایند. بنابراین ایشان می­ توانند در قالب ­های زیر، مبادرت به این تاثیرگذاری در صنعت نمایند:

  • تجویز و انتقال مستقیم دانش و تخصص به صورت یک­ طرفه از نخبه به صنعتگر برای حل مسائل صنعت (سنتی­ ترین مدل همکاری)
  • تبادل دوجانبه دانش و مکتوبات علمی با صنعتگران برای حل مسائل صنعت
  • ایفای نقش به عنوان نقطه برقراری ارتباط بین شبکه ­ای از متخصصان و نخبگان با صنعت و معرفی متخصصان مختلف برای حل مسائل گوناگون صنعتگران
  • کمک به صنعتگران در شناسایی مسائل ایشان و اولویت­ بندی آن­ ها

فرصت ­های مقاوم­ سازی اقتصاد و صنعت در کشور از یک سو (طرف تقاضا) و وجود توانمندی ­های بالقوه فراوان در نخبگان جوان از سوی دیگر (طرف عرضه)، این سوال را در ذهن بر می­ انگیزاند که چرا این دو طرف عرضه و تقاضا، به همدیگر متصل نمی ­شوند؟ این پدیده که در ادبیات سیاست­ گذاری اقتصاد و علم و فناوری، “شکست بازار” نام دارد، می­ تواند به دلایل زیر بروز نماید:

  • عدم آشنایی کافی نخبگان با نیازهای صنعت
  • توانمندی بالفعل پایین نخبگان در حل مسائل در عین داشتن توانمندی بالقوه بالا
  • عدم آشنایی کافی صنعتگران از توانمندی ­های نخبگان
  • نبود ادبیات مشترک بینطرف عرضه و تقاضا
  • پیچیدگی و چندوجهی بودن مسائل
  • دشواری یکپارچه­ سازی توانمندی­ های مورد نیاز

برای جبران مسائل فوق ­الذکر و بر اساس تجربیات سایر کشورها در به ­کارگیری توانمندی ­های جامعه نخبگانی خود، می ­بایست سازوکاری طراحی بشود که منتفع در پیوند دادن طرف ­های عرضه و تقاضا گردد. این سازوکار، می بایست در داخل یک نهاد تخصصی که “کانون نخبگانی حل مسئله” نامگذاری می ­شود، به شرح زیر اجرا گردد:

فعالیت ­ها و خدمات کانون به نخبگان جوان:

  • تهیه بانک اطلاعاتی از توانمندی ­های نخبگان
  • آموزش تفکر انتقادی
  • آموزش تفکر سیستمی
  • آموزش روش­ های حل مسئله
  • آموزش روش ­های کار تیمی
  • ارزش­ گذاری دارائی­ های فکری نخبگان
  • محافظت از حقوق مالکیت فکری نخبگان
  • برقراری ارتباط بین اساتید مجرّب با نخبگان
  • تعریف صورت مسئله­ های واقعی از دنیای اجرا
  • تعامل با نخبگان برای حل مسائل

همچنین فعالیت ­های کانون در تعامل با صنعت عبارت است از:

  • برقراری ارتباط با صنایع راهبردی کشور
  • بازاریابی خدمات نخبگان درباره توانمندی ایشان در حل مسائل صنعت (دستیابی به فناوری؛ کاهش هزینه ­ها و بهبود کیفیت)
  • شناسایی چالش ­های فناورانه کلیدی
  • برگزاری جلسات توجیهی با مدیران ارشد
  • شناسایی فرصت ­های بهبود و تعریف اولیه مساله ­ها
  • طراحی متدولوژی حل مسئله
  • تشکیل تیم ­های حل مسئله توسط نخبگان
  • اجرای متدولوژی حل مسئله و اکتساب فناوری ­های کلیدی
  • کسب منافع اقتصادی از محل مسائل حل­ شده ­ی صنعت

برای انجام فعالیت ­های فوق، این کانون که می تواند توسط بخش خصوصی نیز راه ­اندازی شود و در واقع راه اندازی آن توجیه اقتصادی دارد، نیاز به حمایت­ های زیر از سوی بدنه حاکمیتی و دولتی کشور دارد:

  • تسهیل برقراری ارتباط کانون با مدیران ارشد صنایع راهبردی کشور مانند پتروشیمی و فولاد
  • تسهیل دسترسی کانون به داده ­ها و اطلاعات صنعتی مورد نیاز
  • اعطای وام قرض ­الحسنه با تنفس ۳ ساله به کانون مشروط به عملکرد کانون (برای مثال به ازای هر حل موفق مسئله توسط کانون، مبلغ مشخصی وام اعطا شود)
  • طراحی سیاست­ های انگیزشی مانند تقدیر از نخبگان فعال در حل مسائل صنعتی
  • تامین نیازمندی­ های اطلاعاتی در تکمیل بانک اطلاعاتی نخبگان به منظور شناخت توانمندی­ های نخبگان کشور
  • تسهیل دسترسی کانون به اساتید مجرّب و زبده کشور
  • ایجاد سامانه ثبت ایده­ ها برای همه نخبگان با هدف ایجاد امکان پیگیری حقوق مالکیت فکری
  • رتبه ­بندی سالیانه کانون ­های سراسر کشور و تقدیر از کانون ­های برتر
  • هماهنگی با دانشگاه ­ها برای فراهم شدن امکان استفاده از تجهیزات ایشان با هزینه ­های کمتر برای نخبگان و اساتیدِ همکار با کانون مشروط به داشتن راهکار و ایده ­ی حل مسئله
  • اعطای گرنت ­های تحقیقاتی به نخبگانِ همکار با کانون­ ها توسط دولت


جهت احترام به مخاطبان فرهیخته، نظرات بدون بازبینی منتشر می شود. لطفا نظرات خود را جهت تعميق و گسترش بحث ارائه نمایید. نظرات حاوی توهين، افترا و تهمت به ديگران پاک می شود.