مسیر اقتصاد/ سنای آمریکا امروز تحریم های جدید در خصوص ایران را مورد بحث و بررسی نهایی قرار خواهد داد و به نظر می رسد که با توجه به اجماع به وجود آمده، امروز تحریم s722 در سنای آمریکا مطرح و تصویب خواهد شد.
از زوایای گوناگون این تحریم و آثار آن کاملا قابلیت اثرگذاری بر اقتصاد ایران را خواهد داشت. درباره این تحریم چند گزاره مرکزی مطرح است:
۱- این تحریم نقض کامل برجام به حساب می آید؛ لذا بایستی با عکس العمل قاطع دولت جمهوری اسلامی ایران همراه باشد.
۲- اگرچه هدف از تحریم توسط طراحی کنندگان آن سپاه و سپاه قدس، برنامه موشکی و منطقه ای و غیره ایران ذکر شده اما این موارد قبلتر بسیار تحریم شده اند و عملا تحریم جدید اثر جدی بر خود آن ها نخواهد گذاشت. در واقع به زبان ساده، این تحریم درباره سپاه نیست بلکه به بهانه سپاه نوشته شده است.
۳- احتمال آن که شبکه کارگزاری بانک مرکزی ایران که با زحمات بسیار کارشناسان این مجموعه بعد از برجام ایجاد شد از این تحریم آسیبی نبیند کم است. در واقع این تحریم ریسک کار با ایران را به میزان قابل توجهی بالا می برد و ابعاد و عمقی بیش از پیش به SDN LIST اضافه میکند که باعث می شود باقی ماندن قراردادهای کارگزاری بانک مرکزی محل ابهام باشد.
۴- یکی از موفقیت های مطروحه در برجام کاهش تعداد اعضای SDN LIST از حدود ۷۰۰ عضو به کمتر از ۱۷۰ عضو بوده است در حالی که همین لیست تقلیل یافته نیز تا حد زیادی مانع از انتقال سالم و آزاد پول -نفت یا غیر نفت- می شد. اما بلافاصله بعد از تحریم جدید، این لیست به سرعت تعدادی بیش از قبل از انعقاد برجام خواهد داشت.
۵- پذیرش و اجرای دستورالعمل های برنامه اجرایی FATF که ویژه ایران نوشته شده بود، تا حد زیادی به آمریکا در اجرای موثر تحریم فوق یاری خواهد رساند. تحریم S722 بدون زیرساخت FATF یک تحریم کور و بی سرانجام بود.
۶- با این تحریم برای اولین بار مبادلات ریالی داخل ایران بین افراد ایرانی و اعضای SDN LIST مشمول قواعد تحریمی خواهد شد و مرز تحریم ها به صورت واضح شامل مبادلات داخلی ایرانی ها هم خواهد شد. یعنی تراکنش هر ایرانی با هر عضو SDN LIST، او را در خطر قرار گرفتن در این لیست قرار خواهد داد. سازوکارهای FATF نیز کمک موثری به این موضوع از باب شناخت ذینفع نهایی می کند.
۷- در تحریم جدید ما به ازای کار کردن با اعضای تحریم شده لیست، نه جریمه نقدی، بلکه عضویت در خود لیست تحریمی است. به بیان دیگر SDN LIST با سرعت بالا به اجزای اقتصاد ایران و هر ساختار مالی که با ایران همکاری میکند سرایت خواهد کرد.
با این حال باید گفت که راه حل های متعددی برای مدیریت این تنش در دسترس است که دولت بایستی آن ها را بیش از پیش مورد توجه قرار دهد؛ انتشار ابزار های مالی مرتبط با ارز ( صندوق طلا، صکوک نفتی)، انعقاد پیمان های پولی دو و چندجانبه، انتقال مبادلات از دبی، برنامه تعرفه ترجیحی با اروپا و روسیه و برنامه تجارت دوجانبه با کشورهای طرف تجاری و … از جمله اقداماتی است که در این زمینه برای جلوگیری از اثرگذاری این تحریم می تواند در دستور کار قرار گیرد.
