به گزارش مسیر اقتصاد روسیه با هدف تبدیل شدن به یک قطب متعادلکننده در آسیا و کاهش فشار ناشی از رقابت آمریکا و چین بر کشورهای جنوب شرق آسیا، در حال ارائه راهکارهای اقتصادی و فناورانه به آسهآن است. مسکو بر ایجاد توازن در جهان چندقطبی و تقویت همکاریهای اوراسیایی با منطقه تأکید میورزد.
اسناد مفهومی کلیدی روسیه مانند «مفهوم سیاست خارجی ۲۰۲۳» و «مفهوم اکثریت جهانی»، آسهآن را نه تنها به عنوان کانون منطقه آسیا-اقیانوسیه، بلکه بخشی جداییناپذیر از «ادغام مشارکت بزرگ اوراسیایی» میدانند.
اولویت، ادغام اقتصادی از طریق اتحادیه اقتصادی اوراسیا (EAEU)
روسیه به دنبال ایجاد سازِکارهای جدید همکاری بین اتحادیه اقتصادی اوراسیا و آسهآن است. منطقه آزاد تجاری با ویتنام نزدیک به یک دهه است که عملیاتی شده و توافق مشابهی با اندونزی در مراحل نهایی است. روسیه همچنین این اتحادیه را در محافل سیاسی و تجاری مالزی ترویج میکند.
آسهآن به عنوان سکوی پرش برای گسترش بریکس
روسیه، آسهآن را پایگاهی برای گسترش گروه بریکس میبیند. اندونزی اکنون عضو دائم بریکس است و کشورهایی مانند مالزی و تایلند به عنوان کشورهای شریک همکاری میکنند. لائوس و میانمار نیز مراحل بعدی پیوستن هستند. با این حال، اعضای آسهآن به دلیل تعهد به بیطرفی، در ارتقای وضعیت خود در بریکس محتاط عمل خواهند کرد.
تلاش برای پیوند آسهآن با سازمان همکاری شانگهای (SCO)
اگرچه گفتگوی سازمان همکاری شانگهای-آسهآن بیش از دو دهه پیش تأسیس شده، اما تاکنون دستاورد قابل توجهی نداشته است. با این حال، چند کشور جنوب شرق آسیا مانند کامبوج به سازمان همکاری شانگهای پلاس پیوستهاند. پیشنهادهای روسیه برای یک معماری امنیتی اوراسیایی با استقبال سرد منطقه مواجه شده، چرا که کشورهای آسهآن ترجیح میدهند در مسائل امنیتی، همه گزینهها را باز نگه دارند. مواضع تندروانه مسکو درباره هندو-آرام نیز همسویی با شرکای منطقهای را دشوارتر کرده است.
ابعاد تجارت روسیه و آسهآن
روسیه با تمرکز بر نیازهای خاص اقتصادی کشورهای عضو آسهآن، به یک تأمینکننده اصلی مواد خام برای این منطقه تبدیل شده است. اگرچه حجم کلی مبادلات تجاری دوجانبه محدود است (۱۷.۷ میلیارد دلار در ۲۰۲۴)، اما چند حوزه کاملاً برجسته هستند.
صادرات سوختهای معدنی روسیه (شامل نفت، فرآوردههای نفتی و زغالسنگ) به آسهآن در سال ۲۰۲۴ به ۸.۴ میلیارد دلار رسید. روسیه یکی از سه منبع اصلی واردات زغالسنگ برای مالزی و ویتنام است. سنگاپور نیز با افزایش واردات محصولاتی مانند نفتا، به دومین شریک بزرگ تجاری روسیه در منطقه تبدیل شده است. علاوه بر این، روسیه صادرات گاز طبیعی مایع (LNG) به کشورهایی مانند ویتنام، اندونزی و مالزی را دنبال میکند.
شرکت روساتم در حال پیگیری پروژههای مختلفی در جنوب شرق آسیا، از جمله ساخت مرکز تحقیقات هستهای در ویتنام و نیروگاههای مدولار کوچک (SMR) در میانمار و اندونزی است. از سوی دیگر، روسیه یک صادرکننده عمده کود و محصولات کشاورزی مانند گندم به بازارهای آسهآن است و هدف گذاری برای افزایش صادرات غلات به بازارهای بزرگی مانند اندونزی و فیلیپین را در دستور کار دارد.
این همکاری یک خیابان دوطرفه است. کشورهای آسهآن نیز صادرکنندگان کلیدی کالاهای خاصی به روسیه هستند؛ اندونزی در صادرات روغن پالم پیشتاز است و ویتنام بزرگترین صادرکننده قهوه و البسه. بهویژه، صادرات ماشینهای پردازش خودکار داده و نیمههادیها از کشورهایی مانند مالزی به روسیه، با وجود تحریمها، از حوزههای مهم همکاری فناورانه محسوب میشود.
تقویت روابط دفاعی روسیه با کشورهای جنوب شرق آسیا
روسیه بهطور سنتی تأمینکننده اصلی تجهیزات دفاعی برای چندین کشور جنوب شرق آسیا بوده است. اگرچه جنگ اوکراین و تحریمها بر جایگاه مسکو تأثیر گذاشته، اما هنوز فضای قابلتوجهی برای حضور آن در این حوزه وجود دارد.
به نظر میرسد روابط دفاعی روسیه و ویتنام، پس از وقفهای کوتاه، در حال احیا است. گفتوگوهای استراتژیک دفاعی از سر گرفته شده و گزارشها از انعقاد قراردادهای قابلتوجهی مانند خرید جنگندههای سو-۳۵ و سیستمهای جنگ الکترونیک با استفاده از مکانیسمهای پرداخت جایگزین برای دور زدن تحریمها حکایت دارد. رابطه دفاعی مسکو و میانمار نیز، به ویژه پس از کودتای ۲۰۲۱، مستحکمتر شده و شامل تحویل جنگنده و هلیکوپترهای ترابری پیشرفته است.
روسیه اندونزی را نیز به عنوان مشتری بالقوه برای سیستمهای دفاع هوایی، ساحلی و زیردریاییها هدف قرار داده است و بر اعتبار قرارداد جنگندههای سو-۳۵ تأکید میکند. انجام رزمایشهای دریایی مشترک با کشورهایی مانند میانمار و اندونزی در سالهای ۲۰۲۳ و ۲۰۲۴، نشاندهنده عزم مسکو برای تقویت حضور نظامی-دریایی خود در منطقه است.
روسیه و آسهآن؛ جستجوی راه سوم در سایه رقابت آمریکا و چین
با نیاز کشورهای جنوب شرق آسیا به یافتن راه سوم و تنوعبخشی در شراکتهای خود، روسیه فرصتی را میبیند که با اتکا بر توانمندیهایش در حوزههای انرژی، امنیت غذایی، فناوری و دفاع، جایگاه خود را به عنوان یک شریک قابلاعتماد در منطقه تثبیت کند. اگرچه تحریمها یک چالش عمده باقی میمانند، اما تمایل آسهآن به مشارکت چندجانبه و ابداع راهحلهای جایگزین توسط مسکو، امکان تداوم و گسترش این همکاریها را فراهم میکند.
منبع: اُآراِف آنلاین
انتهای پیام/ تجارت و دیپلماسی
