مسیر اقتصاد/ در شرایط کنونی، آینده و جایگاه کشورها عمدتا از طریق نوع و عمق تعاملات خارجی آنها با سایرین ترسیم میشود. با توجه به فروپاشی پیوندهای امنیتی و اقتصادی گذشته، مناسبات بینالمللی در حال شکلگیری در ساختارهای جدیدی هستند.
ایران در جهان آینده: استقلال امنیتی درونزا و همکاریهای چندجانبه
اساس شکلگیری مناسبات آتی، همکاریهای منطقهای و چندجانبه خواهد بود. جایی که هر یک از بلوکهای جهانی، موقعیت خود را در ارتباط با قدرتهای اصلی منطقه تعیین میکنند.
یکی از ویژگیهای مهم هر مجموعه (بلوک)، استقلال امنیتی آن نسبت به سایر مجموعهها خواهد بود. با این حال، این استقلال در عرصه اقتصادی کمتر بوده و مجموعهها همکاریهای خود را در قالبهای متفاوتی ادامه خواهند داد.
در نقشه ژئوپلیتیک جهان کنونی، تنها نقاط معدودی توانستهاند امنیت خود را بهصورت مستقل و درونزا تامین کنند. این مناطق، نامزدهای اصلی برای شکلدهی به ساختارها و مجموعههای امنیتی و اقتصادی آینده خواهند بود.
به طور خاص در غرب آسیا، کشورهایی که میتوانند امنیت خود را بهصورت درونزا تأمین کنند، نقش مرکزی در این بلوکها ایفا میکنند و سایر اعضا را به همکاری اقتصادی و امنیتی متقابل ترغیب میکنند. این بلوکها نه صرفاً نهادهای نظامی، بلکه شبکههایی از تعاملات اقتصادی، انرژی، ترانزیت و سرمایهگذاری مشترک هستند که قدرت سیاسی و اقتصادی اعضا را همراستا میکنند. بر این اساس، ایران با توجه به توانمندیهای امنیتی خود، میتواند بهعنوان محور چنین شبکهای عمل کند، مشروط بر اینکه پیوندهای اقتصادی و شراکت تجاری با دیگر کشورها تقویت شود.
تقویت جایگاه ایران در غرب آسیا با دو راهبرد پیوند اقتصادی و شراکت تجاری
ایران با اتکا به امنیت درونزا، ظرفیت قرارگیری در جایگاه محوری کشورهای غرب آسیا را دارد. با وجود این، تحقق این چشمانداز منوط به تقویت جایگاه اقتصادی است، زیرا بدون این ویژگی، همراه نمودن سایر کشورهای منطقه با ایران بسیار دشوار خواهد بود.
دستیابی به این هدف در عرصه اقتصادی، مستلزم اتخاذ دو راهبرد کلیدی در تعاملات بینالمللی است. نخست، شکلدهی پیوندهای راهبردی اقتصادی با کشورهای منطقه و دوم، ارتقاء جایگاه ایران به عنوان شریک نخست تجاری این کشورها. پیگیری همزمان این دو رویکرد، ضمن گره زدن منافع راهبردی کشورهای منطقه به یکدیگر، بستر لازم برای تقویت جمعی اقتصاد آنها را نیز فراهم خواهد کرد.
بنابراین برای حفظ و ارتقای جایگاه منطقهای، ایران باید همزمان امنیت درونزا و پیوندهای اقتصادی خود را تقویت کند. امنیت درونزا بدون ارتباطات اقتصادی، کشور را به انزوا میکشاند و در مقابل، روابط اقتصادی بدون توانمندی امنیتی، به وابستگی و آسیبپذیری منجر میشود. تنها ترکیب این دو عنصر، امکان ایجاد شبکههای منطقهای پایدار و همسو با منافع ایران را فراهم میکند؛ شبکهای که ضمن تضمین امنیت، جریان منافع اقتصادی کشورهای عضو را به یکدیگر گره میزند و بستر رشد جمعی و تأثیرگذاری سیاسی و اقتصادی ایران در غرب آسیا را تقویت میکند.
انتهای پیام/ تجارت و دیپلماسی
