مسیر اقتصاد/ فرانسوا امانوئل ماکرون، رئیسجمهور فرانسه، پس از بازگشت از سفر رسمی چندروزهاش به چین در اوایل دسامبر ۲۰۲۵، در مصاحبه با روزنامه Les Echos گفت که در گفتگو با مقامات پکن به آنها هشدار داده است اگر مازاد تجاری بزرگ چین با اتحادیه اروپا کاهش نیابد، اروپا مجبور خواهد شد در ماههای آینده اقدامات قاطعتری اتخاذ کند، از جمله اعمال تعرفه بر کالاهای چینی.
ماکرون تأکید کرد که کسری تجاری اروپا با چین بهطور قابلتوجهی افزایش یافته است و این وضعیت برای صنایع اروپایی به یک موضوع «زندگی یا مرگ» تبدیل شده است، چرا که چین با مازاد تجاری گسترده و صادرات بالای کالا، بازارهای اتحادیه را اشباع کرده است. او گفت وضعیت فعلی «پایدار نیست و اروپا را در موقعیتی قرار میدهد که باید به نمونهای شبیه به رویکرد ایالات متحده در مواجهه با چین فکر کند».
ماکرون همچنین گفته است در مذاکرات از ضرورت افزایش سرمایهگذاری مستقیم چین در اروپا، افزایش همکاری تجاری و پاسخگویی متقابل در بازارها سخن گفته، اما اگر پکن واکنشی جدی نشان ندهد، اعمال تعرفهها میتواند یکی از ابزارهای پاسخدهی اتحادیه باشد. [۱]
۳ پیام تهدید افزایش تعرفه واردات ماکرون علیه چین
اظهارات ماکرون را باید در زمینه تغییر نگرش اساسی در سیاست تجاری اروپا دید. او عملاً در حال نشان دادن این است که اروپا دیگر نمیتواند کسریهای تجاری بزرگ را با شرکای تجاری مهم، بهویژه چین، نادیده بگیرد و قصد دارد در مقابل آن بایستد. این تغییر دیدگاه، در چند محور قابل توجه است:
۱. گرایش به سیاست تعرفهای تقلیدی از آمریکا
ماکرون به صراحت گفته که در صورت عدم همکاری چین، اروپا ممکن است مجبور شود سیاستهای مشابه ایالات متحده را اتخاذ کند، از جمله اعمال تعرفه بر کالاهای وارداتی. این ایده که اروپا باید در برابر جریان واردات چین واکنش قاطع نشان دهد، بهطور غیرمستقیم یادآور واکنشهای تعرفهای دوره دونالد ترامپ در مواجهه با چین است، زمانی که تعرفهها بهعنوان ابزار بازتعادل تجاری بهکار گرفته شدند.
این رویکرد نشان میدهد که اروپا در حال فاصله گرفتن از مفهوم جهانیشدن بدون مرز و بدون محدودیت است و به سمت سیاستهای تجارت متوازن با ابزارهای حمایتی حرکت میکند. این تحول، اگرچه هنوز رسمی و همگانی نیست، اما به وضوح از سوی یکی از رهبران کلیدی اتحادیه دنبال میشود.
۲. پایان دوره جهانیسازی مبتنی بر مزیت نسبی
سالها پس از استقرار قواعد جهانی تجارت آزاد، سیاستگذاران اقتصادی در غرب به این نتیجه رسیدهاند که سیاست تجارت آزاد مطلق، بدون توجه به ملاحظات صنعتی، منجر به تضعیف صنایع حساس میشود. تجربه کسریهای بزرگ تجاری با چین، فشار بر زنجیرههای تأمین صنعتی اروپا و رشد شرکتهای چینی در بخشهای استراتژیک، باعث شده تا اروپا به بازنگری در رویکرد تجاری خود بیندیشد.
ماکرون در سخنان خود اشاره کرده که وضع تعرفهها ممکن است نتیجه عدم همکاری چین باشد، اما همزمان پیشنهاد داده که باید سرمایهگذاری مستقیم چین در اروپا افزایش یابد تا بخشی از عدم تعادلهای تجاری تعدیل شود. این نگاه تلفیقی — تلفیق ابزارهای حمایت صنعتی و تلاش برای حفظ رقابتپذیری — نشاندهنده نوعی اصلاح راهبردی در سیاست صنعتی اروپاست.
۳. حرکت به سمت تجارت منطقهای و چندجانبهگرایی استراتژیک
تحولات یادشده در مواضع ماکرون، مؤید این است که جهان تجارت به سمت شبکههای منطقهای و استراتژیک بازمیگردد. نقش چین در تولید جهانی، میزان مازاد تجاری، و حساسیت روزافزون نسبت به وابستگیهای زنجیره تأمین، اروپا را بیش از پیش به این سمت سوق داده که:
- تعاملات تجاری را بازتعریف و متوازن کند،
- زنجیرههای تولید داخلی و منطقهای را تقویت نماید،
- و از ابزارهای غیرفعال تجاری مانند تعرفه و حمایتهای هدفمند صنعتی در چارچوب قوانین جهانی بهره ببرد.
این گرایش، که در اظهارات رئیسجمهور فرانسه بهوضوح دیده میشود، با روندهایی مانند پاسخ شرکتهای اروپایی به تنشهای زنجیره تأمین با چین همراستا است؛ شرکتها در حال تنوع بخشی به منابع و کاهش وابستگی به بازار چین هستند که نشانهای از تمایل به تجارت منطقهای است.
پانویس:
انتهای پیام/ تجارت و دیپلماسی
