مسیر اقتصاد/ محمد بن سلمان، ولیعهد عربستان سعودی، در نوامبر ۲۰۲۵ در اولین سفر خود به ایالات متحده پس از قتل جمال خاشقجی در سال ۲۰۱۸ و همزمان با دوره دوم ریاست‌جمهوری دونالد ترامپ، با استقبال گرم رئیس‌جمهور آمریکا روبرو شد. این سفر رسمی با یک تعهد بی‌سابقه به پایان رسید و تمرکز اصلی آن بر تحکیم روابط اقتصادی، امنیتی و فناوری میان دو کشور بود. عربستان متعهد شد طی یک دهه آینده، مبلغ هزار میلیارد دلار در اقتصاد آمریکا سرمایه‌گذاری کند.
تعهد عربستان به سرمایه‌گذاری هزار میلیارد دلاری در آمریکا
این رقم که به‌طور چشمگیری از تعهد قبلی ۶۰۰ میلیارد دلاری اعلام‌شده در سفر رئیس‌جمهور ترامپ به ریاض در بهار سال جاری فراتر می‌رود، بزرگ‌ترین بسته سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی (FDI) یک کشور در تاریخ آمریکا محسوب می‌شود.
نکته حائز اهمیت این است که توافق مذکور را نباید صرفا یک معامله مالی تلقی کرد، بلکه باید آن را نشانه‌ای آشکار از یک دگرگونی بنیادین در سیاست خارجی آمریکا دانست. روند تحولات جهانی بیانگر آن است که واشنگتن دیگر هدف خود را بر سرمایه‌گذاری در کشورهای غرب آسیا یا سایر نقاط جهان متمرکز نکرده است. بلکه در پی جذب سرمایه خارجی برای اهدافی چون بازسازی زیرساخت‌های داخلی، کاهش کسری بودجه، تامین مالی پروژه‌های راهبردی در حوزه‌های فناوری و انرژی، و نهایتا احیای برتری اقتصادی و صنعتی خود در رقابت‌های جهانی است.
بدهی ۳۶ هزار میلیارد دلاری و پایان افسانه «آمریکا حامی جهان»
این چرخش راهبردی، به مثابه پایان قطعی الگوی حاکم بر سیاست خارجی ایالات متحده از پایان جنگ جهانی دوم تا اوایل قرن بیست و یکم تلقی می‌شود. در آن الگو، ایالات متحده با اجرای طرح‌هایی نظیر طرح مارشال، ارائه کمک‌های گسترده به کشورهای غرب آسیا و تحمیل هزینه‌های چند صد میلیارد دلاری در کشورهای پیرامونی، نقش تأمین‌کننده اصلی سرمایه و امنیت جهانی را بر عهده داشت.
در شرایط کنونی، با توجه به بدهی ملی فراتر از ۳۶ هزار میلیارد دلار و نیاز مبرم به نوسازی زیرساخت‌های داخلی در حوزه‌هایی چون شبکه‌های حمل‌ونقل، تولید برق، صنعت نیمه‌رسانا و هوش مصنوعی، اولویت راهبردی آمریکا معطوف به داخل مرزهای ملی شده است.
سفرهای متقابل سطح بالا میان دونالد ترامپ و محمد بن سلمان در سال ۲۰۲۵، گویای بارزترین جلوه از تحول پارادایمیک در روابط دوجانبه است. در بهار سال جاری، رئیس‌جمهور ایالات متحده با سفر به کشورهای عربی حاشیه خلیج فارس، موفق به جذب صدها میلیارد دلار سرمایه‌گذاری معکوس برای آمریکا شد؛ دستاوردی که در ریاض با تعهد اولیه ۶۰۰ میلیارد دلاری عربستان سعودی به اوج خود رسید.
عربستان: از ذی‌نفع چتر امنیتی آمریکا به بزرگ‌ترین حامی مالی آمریکا
پس از گذشت تنها شش ماه و همزمان با سفر ولیعهد سعودی به واشنگتن، این تعهد مالی به هزار میلیارد دلار افزایش یافت. این سرمایه عظیم، که عمدتا از طریق صندوق سرمایه‌گذاری عمومی عربستان (PIF) تامین خواهد شد، به طور مستقیم به پروژه‌های دارای اولویت ملی ایالات متحده، از جمله زیرساخت، انرژی، هوش مصنوعی و صنایع پیشرفته، تزریق می‌شود.
این دگرگونی در رویکرد ایالات متحده، که از تحول عمیق در نظم جهانی نشأت می‌گیرد، به‌طور آشکار بیانگر آن است که آمریکا دیگر جایگاه ابرقدرت دوران پساجنگ جهانی دوم را ندارد که مبتنی بر طرح‌ها و پروژه‌های گوناگون، به بازسازی و توسعه سایر کشورها بپردازد. آن الگوی سنتی کاملا منسوخ شده است و از این‌رو، حتی نزدیک‌ترین متحدان ایالات متحده نیز برای بهره‌مندی از چتر امنیتی این کشور، ناگزیرند به جای دریافت کمک، به تامین‌کنندگان مالی اصلی پروژه‌های زیرساختی و داخلی آمریکا تبدیل شوند.
این تحول به‌وضوح در مورد عربستان سعودی مشهود است. کشوری که از بزرگ‌ترین دریافت‌کننده تضمین‌های امنیتی در گذشته، به بزرگ‌ترین تامین‌کننده مالی برنامه‌های زیرساختی و فناوری ایالات متحده در وضعیت کنونی بدل گشته است.
انتهای پیام/ تجارت و دیپلماسی
