مسیر اقتصاد/ رییس جمهور در تاریخ ۳۰ مهر ۱۴۰۴ طی حکمی حبیب الله حقیقی را به عنوان «نماینده ویژه رییس جمهور در ستاد مرکزی مبارزه با قاچاق کالا و ارز» منصوب کرد.[۱] حبیب‌الله حقیقی رییس جدید ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز، در بین سال‌های ۱۳۹۲ تا ۱۳۹۶ نیز رییس این ستاد بوده است که مجدداً در تاریخ ۶ آبان ۱۴۰۴ مراسم معارفه ایشان برگزار شد.[۲]
لزوم مسأله‌شناسی پدیده قاچاق با بهره‌مندی نخبگان
تجربه پیشین «حیبب‌الله حقیقی» در ریاست ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز، انتظارات از ایشان برای تهیه «برنامه جامع پنجساله مبارزه با قاچاق کالا و ارز با هدف كاهش سالانه حداقل ۱۵ درصد قاچاق كالا به تفکیک دستگاه‌های اجرایی» موضوع بند (خ) ماده (۸۵) قانون برنامه هفتم پیشرفت را بالا می‌برد.
همانطور که در حکم رییس جمهور تصریح شده است، رییس جدید ستاد مبارزه با قاچاق باید به «مسأله‌شناسی دقیق موضوع قاچاق» و «آسیب‌شناسی فرآیندها و روش‌های موجود در کلیه حوزه‌های مرتبط» بپردازد؛ بنابراین یکی از ملاحظات تهیه برنامه یاد شده، بررسی مجدد پدیده قاچاق کالا و ارز است.
از طرف دیگر همانطور که در حکم رییس جمهور تصریح شده است «ارائه راهکارهای مناسب در راستای قطع زمینه‌های قاچاق کالا و ارز با استفاده از ظرفیت نخبگان»، یکی از ملاحظاتی است که باید مدنظر رییس این ستاد جهت تهیه برنامه یاد شده قرار بگیرد؛ به همین منظور انتظار می‌رود برنامه تهیه شده انتشار عمومی یابد تا فرصت اظهار نظر نخبگان نیز فراهم گردد.
لزوم ارزیابی اقدامات پیشین جهت تهیه برنامه جدید مبارزه با قاچاق
برآورد آمارهای قاچاق نشان می‌دهد که از سال ۱۳۹۶ تا ۱۴۰۳، ارزش قاچاق کل ۱۲۷ درصد افزایش یافته است که نشان می‌دهد آسیب‌شناسی اقدامات پیشین جهت مبارزه با قاچاق کالا و ارز باید مورد ارزیابی قرار بگیرد و در همین راستا برنامه تحولی توسط رییس جدید ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز ارائه شود.
گفتنی است برآورد حجم قاچاق در سال ۱۴۰۳ جهت انجام تکلیف بند (خ) ماده (۸۵) قانون برنامه پنجساله هفتم پیشرفت یا تهیه «برنامه جامع پنجساله مبارزه با قاچاق کالا و ارز» انجام گرفته است. از آنجا که بخش قابل توجهی از آمار و اطلاعات مورد نیاز به ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز واصل نگردیده است، تخمین حجم قاچاق براساس روش میمیک[۳] انجام شد.
ضروری است پس از دستیابی به آمار و اطلاعات مورد نیاز، این برآورد با روش شکاف عرضه و تقاضا[۴] نیز باید انجام شود تا امکان مقایسه آمار قاچاق در سال ۱۴۰۳ با سال‌های گذشته فراهم گردد.
برآورد میزان قاچاق در اقتصاد ایران و عوامل افزایش آن با روش «میمیک»
تسهیل تجارت با اصلاح قانون مبارزه با قاچاق کالا و ارز
یکی از رویکردهای رییس جدید و مجرب ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز جهت دستیابی به اهداف مدنظر در برنامه هفتم پیشرفت که در مراسم معارفه نیز به آن تأکید شد «اصلاح فرآیندهای تجاری» و «تشویق تجارت قانونی» است. اکنون پس از گذشت ۱۲ سال از تصویب قانون مبارزه با قاچاق کالا و ارز و اصلاحیه‌های بعدی، لزوم بازبینی این قانون همچنان اجتناب‌ناپذیر است؛ چرا که برخی از مفاد آن، نقض غرض برای تسهیل تجارت رسمی است.
پانویس:
[۱] گزارش خبری «انتصاب نماینده ویژه رئیس جمهور در ستاد مرکزی مبارزه با قاچاق کالا و ارز»، خبرگزاری اقتصاد پنهان
[۲] گزارش خبری «مقابله با زخم کهنه قاچاق نیازمند اقدام جهادی و اصلاح ساختاری است»، خبرگزاری اقتصاد پنهان
[۳] MIMIC: Multiple Indicators & Multiple Causes
[۴] Supply & Demand Gap
انتهای پیام/ تجارت و دیپلماسی
