به گزارش مسیر اقتصاد افتتاحیه دوازدهمین همایش سالانه اقتصاد مقاومتی ۲۷ آبان ماه با موضوع «نظم نوین جهانی؛ بازآفرینی قدرت ایران» در مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی برگزار شد. در این رویداد مهدی رزم آهنگ مدیر گروه اقتصاد بین‌الملل مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی، گفت: وقتی از بازآفرینی قدرت ایران و شکل‌گیری نظم نوین جهانی سخن می‌گوییم، یعنی پذیرفته‌ایم که نظم قدیمی، نظمی که در آن آمریکا می‌توانست خواسته‌های خود را بر دیگران تحمیل کند، به پایان رسیده است. این شرایط جدید برای ایران یک فرصت است. در سال‌های اخیر فرسایش قدرت اقتصادی کشور از کاهش سرمایه‌گذاری در میادین نفت و گاز آغاز شد و اکنون اثر مستقیم آن در زندگی مردم دیده می‌شود. به همین دلیل زمان تغییر راهبرد و بازآفرینی قدرت ایران فرا رسیده است.
جایگاه ایران در نظم پیش رو چیست؟
وی افزود: همان‌طور که پژوهشگران تأکید می‌کنند، انتخاب مسیر درست از طرح سؤال درست آغاز می‌شود. آیا سؤال اصلی این است که چگونه تحریم‌ها را رفع کنیم و به شرایط گذشته بازگردیم؟ آیا اساساً با تحولات جدید جهان، امکان بازگشت به پازل قدیمی مناسبات بین‌المللی وجود دارد؟ پاسخ روشن است: خیر. سؤال دقیق‌تر این است که ایران باید چه جایگاه جدیدی در نظم آینده پیدا کند.
رزم آهنگ ادامه داد: بازتعریف نقش، موضوعی اختصاصی ایران نیست. بسیاری از کشورها امروز در حال بازطراحی جایگاه خود هستند؛ حتی اگر این ضرورت برای ایران سال‌ها زودتر آغاز شده باشد. زمانی گفتمان غالب «جهانی‌سازی و تجارت آزاد» بود، اما اکنون جهان به‌سوی خوداتکایی در زنجیره تأمین، منطقه‌گرایی و بسته‌های امنیتی–اقتصادی حرکت می‌کند. این پرسش نیز مطرح است که آیا تجارت آزاد امنیت می‌آورد، یا اینکه قدرت مسلط، این مدل را به جهان تحمیل کرده بود. امروز آمریکا زمانی که می‌بیند تجارت جهانی به نفعش نیست، قواعد بازی را تغییر می‌دهد. کشورها نیز همگی در مرحله تصمیم‌گیری‌اند و برخی مانند ژاپن، اتحادیه اروپا و خود آمریکا، برای تقویت امنیت اقتصادی اقدامات جدی انجام داده‌اند.
ذینفعان اقتصاد نفتی مانع بزرگ تغییر
مدیر گروه اقتصاد بین‌الملل مرکز پژوهش‌های مجلس همچنین گفت: اما مسئله برای ایران این است که با توجه به فرصت‌ها و محدودیت‌ها، چگونه می‌تواند نقش خود را دوباره تعریف کند. ایران چهارراه جهانی است، اما از این موقعیت بهره‌برداری کافی نشده است. یکی از محدودیت‌های اصلی، ساختار تصمیم‌گیری و بروکراسی موجود است. گروه‌هایی که از تداوم الگوی «اقتصاد نفتی» سود می‌برند، با اتکا به منافع اقتصادی و سیاسی خود، مانع ایجاد نقش جدید می‌شوند. علاوه بر این، برخی انگاره‌ها در ذهن تصمیم‌گیران نیازمند بازنگری است. برای مثال تصور همیشگی حرکت به سمت خصوصی‌سازی حداکثری، در جهانی که نظم آن در حال تغییر است، لزوماً کارآمد نیست؛ زیرا در بسیاری از کشورها بازیگران قدرتمند دولتی نقش کلیدی در ایجاد قدرت ایفا کرده‌اند. نمونه دیگر کریدورهاست؛ که تنها مسیر عبور کالا نیستند، بلکه مجموعه‌ای از سرمایه‌گذاری، توسعه زیرساخت و فناوری را شامل می‌شوند. در کنار این موارد، مقررات نظارتی ناکارآمد نیز مانع ابتکارات کارشناسان در شکل‌دهی نقش جدید ایران شده و باید مورد بازبینی قرار گیرد.
انتهای پیام/ تجارت و دیپلماسی
