مسیر اقتصاد/ در طول بیش از یک دهه، چین با سیاست‌های حمایتی گسترده توانست صنعت خودروهای برقی را از یک بخش نوپا به یکی از پیشران‌های اقتصاد خود تبدیل کند. یارانه‌های خرید، معافیت‌های مالیاتی و سرمایه‌گذاری سنگین دولت در زیرساخت‌ها باعث شد امروز بیش از نیمی از خودروهای برقی جهان در چین تولید شوند. اما تازه‌ترین طرح پنج‌ساله توسعه اقتصادی این کشور، نشانه‌ای از تغییر جدی در رویکرد سیاست‌گذاری صنعتی پکن است.
پایان دوران یارانه در صنعت خودرو برقی چین؛ عبور از حمایت تا رقابت
دولت چین در نسخه جدید این طرح (۲۰۲۶ تا ۲۰۳۰) بخش «وسایل نقلیه انرژی جدید» را از فهرست صنایع راهبردی حذف کرده است. این تصمیم به معنای آن است که صنعت خودرو برقی دیگر در اولویت حمایت‌های ویژه دولتی قرار ندارد و باید مسیر رشد خود را بر اساس قواعد بازار ادامه دهد. هم‌زمان، برنامه حذف تدریجی معافیت‌های مالیاتی و یارانه‌های مصرف‌کننده نیز آغاز شده است.
دلیل اصلی این تغییر، اشباع بازار داخلی و رشد مازاد تولید است. پس از سال‌ها حمایت، صدها شرکت خودروساز و تأمین‌کننده در چین شکل گرفته‌اند که بسیاری از آن‌ها سهمی ناچیز از بازار دارند. رقابت قیمتی شدید میان این شرکت‌ها باعث شده حاشیه سود کاهش یابد و کیفیت محصولات نیز در مواردی افت کند. دولت چین نگران است که تداوم این روند به هدررفت منابع و بحران مازاد ظرفیت منجر شود؛ وضعیتی که به‌ویژه در صنایع صادرات‌محور می‌تواند مخاطره‌آمیز باشد.
در عین حال، این تصمیم نشانه ضعف صنعت خودرو برقی چین نیست، بلکه مرحله‌ای تازه در بلوغ آن به شمار می‌آید. پکن حالا تمرکز خود را بر ارتقای فناوری، نوآوری در باتری‌ها، خودروهای هوشمند و توسعه بازارهای صادراتی گذاشته است. به بیان دیگر، چین از «تولید بیشتر» به سمت «تولید بهتر» حرکت می‌کند؛ مسیری که در بلندمدت می‌تواند موقعیت شرکت‌های برتر این کشور را در بازار جهانی تثبیت کند.
حمایت از صنایع نوپا نباید بی‌انتها باشد
تجربه چین نشان می‌دهد که حمایت دولتی گسترده در مراحل آغازین توسعه صنعتی می‌تواند موتور رشد یک صنعت باشد. در عین حال از منظر سیاست صنعتی، این تجربه یادآور یک اصل کلیدی است: هیچ حمایتی نباید بی‌انتها باشد. حمایت‌های دولتی زمانی معنا دارد که به رشد توان رقابتی و بلوغ بازار منجر شود؛ در غیر این صورت، به وابستگی دائمی و رقابت ناسالم ختم خواهد شد. چین با تعیین سقف زمانی برای حمایت از صنایع نوظهور، نشان داد که هدفش ساختن یک بازار پویا و خوداتکاست، نه حفظ مصنوعی رشد از طریق یارانه.
در سیاست‌گذاری صنعتی، به‌ویژه در حوزه‌هایی مانند خودرو برقی، باید از ابتدا هدف و افق زمانی حمایت‌ها به‌طور دقیق مشخص شود. تمرکز سیاست باید بر توسعه فناوری، ارتقای زنجیره تأمین داخلی و ایجاد مزیت رقابتی پایدار باشد، نه صرفاً گسترش تولید تحت حمایت‌های مالی. همچنین، جلوگیری از شکل‌گیری ظرفیت مازاد و تعدد غیرکارآمد تولیدکنندگان، شرط لازم برای پایداری این مسیر است.
به بیان دیگر، سیاست صنعتی موفق، سیاستی است که بتواند صنعت را از مرحله حمایت به مرحله رقابت عبور دهد؛ همان مسیری که چین اکنون در آن گام گذاشته است.
منبع: رویترز؛ پیوند اول، پیوند دوم
انتهای پیام/ تولید
