به گزارش مسیر اقتصاد برنامه بریکس برای جایگزینی دلار آمریکا، پس از برگزاری «نشست مالی مسکو ۲۰۲۵» در روسیه وارد مرحله‌ای تعیین‌کننده شد. در این نشست، روسیه از راه‌اندازی بورس ویژه فلزات گرانبها خبر داد؛ سازوکاری که پرداخت‌ها را بر پایه طلا، پلاتین، الماس و عناصر کمیاب ممکن می‌سازد و کشورها را از وابستگی به بورس فلزات لندن و شبکه مالی سوئیفت رها می‌کند. این طرح با اتکا به سهم ۷۲درصدی کشورهای بریکس از ذخایر جهانی فلزات نادر، مزیتی راهبردی برای ایجاد یک نظام مالی مستقل فراهم می‌کند. برخلاف تلاش‌ها برای خلق یک ارز جدید، این رویکرد بر پشتوانه دارایی‌های واقعی و استاندارد طلا استوار است. اکنون با انجام ۶۸ درصد از مبادلات درون‌بریکسی بدون دلار و افت ارزش دلار به پایین‌ترین سطح از ۱۹۷۳، کنار زدن آن از جایگاه جهانی دیگر صرفاً یک سناریوی فرضی نیست.
شفافیت در قیمت‌گذاری و کاهش نفوذ غرب
بورس فلزات گرانبهای بریکس با هدف تعیین قیمت بر پایه داده‌های واقعی ایجاد شده است. در دهه‌های گذشته، قیمت طلا و فلزات در چارچوب «انجمن بازار شمش لندن» و از طریق بانک‌های بریتانیایی به‌صورت غیرشفاف تعیین می‌شد. پس از جنگ اوکراین، حذف روسیه از این سازوکار، انگیزه بریکس را برای استقلال مالی دوچندان کرد.
این بورس در کنار سامانه پرداخت بین‌المللی چین (CIPS) فعالیت می‌کند و امکان تسویه سریع بین‌مرزی را بدون نیاز به سوئیفت فراهم می‌آورد. افزایش حجم مبادلات در این بازار می‌تواند تحریم‌های کالایی غرب را تضعیف کند و زمینه تجارت آزاد میان کشورهای مستقل را گسترش دهد.
منابع طبیعی؛ پشتوانه قدرت ارزی جدید
اعضای بریکس ۷۲ درصد از ذخایر عناصر کمیاب و ۷۵ درصد از ظرفیت فرآوری جهانی آن‌ها را در اختیار دارند؛ مزیتی که قدرت چانه‌زنی بالایی در اختیارشان می‌گذارد. همچنین ۷۰ درصد کبالت، ۵۰ درصد نیکل مورد نیاز باتری خودروهای برقی و ۹۱ درصد نیوبیوم مورد استفاده در فناوری‌های نظامی، در کشورهای عضو قرار دارد. برزیل به‌تنهایی تولیدکننده ۹۸ درصد نیوبیوم جهان است.
به‌علاوه، این کشورها ۴۰ درصد از نفت، یک‌سوم غلات و بیش از ۱۲هزار و ۵۰۰ تُن طلا در اختیار دارند. از این رو، نظام مالی پیشنهادی بریکس نه‌تنها پشتوانه‌ای واقعی دارد، بلکه در برابر تحریم‌های مالی نیز مقاوم‌تر است. مسدود شدن دارایی‌های روسیه در سال ۲۰۲۲، برای بسیاری از کشورها انگیزه‌ای شد تا به دنبال چارچوب‌های ارزی امن‌تر باشند.
افول دلار و گرایش به الگوهای مالی نوین
در ماه‌های اخیر، دلار آمریکا بیش از ۱۰ درصد از ارزش خود را از دست داده و سهم آن از ذخایر ارزی جهانی به ۵۸ درصد کاهش یافته است؛ کمترین میزان در ۲۵ سال گذشته. بیش از دو‌سوم تجارت جهانی اکنون خارج از نظام دلاری انجام می‌شود و ۹۰ درصد از مبادلات روسیه و چین با ارزهای محلی صورت می‌گیرد. حتی عربستان سعودی بخشی از معاملات نفتی خود را با یوان انجام می‌دهد.
گسترش نفوذ بریکس در آفریقا
کشورهای آفریقایی یکی پس از دیگری به بورس فلزات گرانبهای بریکس می‌پیوندند. پروژه عناصر کمیاب «لانگانجو» در آنگولا، ۵ درصد از نیاز جهانی به فلزات مغناطیسی مورد استفاده در صنایع انرژی نو را تأمین می‌کند و نیجریه نیز با سرمایه‌گذاری گسترده در فرآوری این عناصر، به دنبال ارتقای سهم بخش معدن خود در تولید ناخالص داخلی است.
چنین روندی نشان می‌دهد که بریکس نه‌فقط در پی ساخت یک ارز جدید، بلکه در حال پایه‌گذاری نظم مالی نوینی است که بر دارایی‌های واقعی و استقلال اقتصادی استوار است. حرکت به‌سوی استاندارد طلا و پشتیبانی ارزی با کالاهای واقعی، به‌تدریج سلطه دلار را تضعیف کرده و مسیر شکل‌گیری نظام مالی چندقطبی را هموار می‌کند.
منبع: واچر گورو
انتهای پیام/ تجارت و دیپلماسی
