مسیر اقتصاد/ در ماه‌های اخیر، بازار تونس شاهد فراخوان‌های فزاینده‌ای برای تحریم برندهای متهم به ارتباط با رژیم اشغالگر قدس بوده است؛ امری که تحت عنوان جنبش BDS یا جنبش بایکوت شناخته می‌شود و به‌تدریج در حال تأثیرگذاری بر رفتار مصرف‌کنندگان و استراتژی‌های برخی شرکت‌ها است. ناظران معتقدند که با افزایش تحریم محصولات اسرائیلی در تونس و کاهش استقبال از محصولات، شرکت‌های بین‌المللی فعال در تونس ناچار به بازنگری در سیاست‌های تجاری خود شده‌اند.
برای مثال، نوشیدنی‌های «کوکاکولا» در دوره اخیر با کاهش تقاضا مواجه شد که مدیریت آن را وادار به ارائه پیشنهادها و تخفیف‌های ویژه برای جلوگیری از این روند نزولی کرد. فعالان این تخفیف‌ها را نشانه‌ای از حجم فشار کمپین تحریم بر این برند تجاری می‌دانند و تأکید می‌کنند که چنین اقداماتی هزینه‌های مضاعفی را برای حفظ جایگاه در بازار به شرکت‌ها تحمیل کرده است. این وضعیت برای رستوران‌های زنجیره‌ای «کی‌اف‌سی» نیز تکرار شده؛ این شرکت بخشی از مشتریان خود را از دست داده است و بسیاری از شعبه‌های آن تقریباً خالی به نظر می‌رسند.
کمپین‌های تحریم؛ از خیابان تا فضای مجازی
تحرکات اعتراضی در برابر شعبه‌های فروشگاه زنجیره‌ای فرانسوی «کارفور» شدت گرفته و تجمعاتی در پایتخت و دیگر شهرها از جمله «سوسه»، «صفاقس» و «منزل بورقیبه» برگزار شده است. در این تجمعات، معترضان با سر دادن شعارهایی، خواستار توقف همکاری با شرکت‌های مرتبط با رژیم صهیونیستی شدند.
یکی از حوادثی که به تنش‌ها دامن زد، حمله اخیر مأموران امنیتی به فعالان کمپین تحریم در یکی از شعبه‌های «کارفور» در منطقه المرسى پایتخت بود. این رویداد به تشدید کمپین‌های مجازی و میدانی منجر شد و دامنه تحریم را به محصولات و برندهای دیگر نیز گسترش داد. این امر از طریق انتشار فهرست‌ها، هشتگ‌های یکپارچه و ویدئوهای آگاهی‌بخش در شبکه‌های اجتماعی صورت گرفت.
تلاش برای شکل‌گیری آگاهی در رفتار مصرف‌کننده
آلاء الهادف، عضو کمپین تونسی برای تحریم و مخالفت با عادی‌سازی روابط با اسرائیل، در این زمینه می‌گوید که نتایج کمپین‌ها هنوز به سطح تعطیلی دفاتر برخی برندهای جهانی نرسیده، اما در شکل‌دهی مجدد به آگاهی مصرف‌کنندگان و برجسته‌سازی آرمان فلسطین در جزئیات زندگی روزمره آن‌ها موفق بوده است.
او افزود که این تحول در آگاهی شهروندان، یکی از مهم‌ترین دستاوردهاست، حتی اگر مستقیماً در آمارها یا شاخص‌های اقتصادی نمایان نباشد. تلاش برای تحریم محصولات اسرائیلی باعث شده است تونسی‌ها در سطح تفکر و رفتار مصرفی خود، ارتباط عمیق‌تری با آرمان فلسطین پیدا کنند.
علاءالدین الهمامی، یکی دیگر از فعالان کمپین تحریم محصولات اسرائیلی در تونس معتقد است تخفیف‌های اعمال‌شده بر قیمت محصولات برخی برندها، نشانه‌ای آشکار از تأثیر فشار مردمی بر شرکت‌هاست و نشان می‌دهد که تصمیمات مصرف‌کنندگان می‌تواند به تحولات ملموس در سیاست‌های فروش و بازاریابی منجر شود. او تأکید می‌کند که این تحول، بیانگر توانایی جامعه در تبدیل آگاهی همبستگی‌محور خود به اقدامات اقتصادی است، حتی اگر تغییرات بنیادین فوری حاصل نشود.
به باور او، هدف از تحرکات جوانان، آگاه‌سازی افکار عمومی نسبت به خطر همکاری با شرکت‌هایی است که از ماشین جنگی اسرائیل حمایت می‌کنند. وی اشاره کرد که به لطف کمپین‌های تحریم، آرمان فلسطین به بخشی جدایی‌ناپذیر از زندگی روزمره تونسی‌ها تبدیل شده است.
تحریم محصولات اسرائیلی در تونس به مثابه یک سلاح اقتصادی
از سوی دیگر، احمد الکحلاوی، رئیس انجمن حمایت از مقاومت عربی و مخالفت با عادی‌سازی[۱]، می‌گوید تحریم دیگر یک موضع‌گیری نمادین نیست، بلکه به «سلاحی اقتصادی» تبدیل شده که اهمیت آن با دیگر اشکال مقاومت برابری می‌کند.
الکحلاوی افزود انجمنی که او ریاستش را بر عهده دارد، از اولین سازمان‌هایی در تونس بود که سال‌ها پیش خواستار فعال‌سازی تحریم علیه اسرائیل به عنوان یک گزینه استراتژیک شد. او معتقد است که «نبرد تنها نظامی نیست، بلکه یک نبرد اقتصادی و فرهنگی نیز هست که هر شهروندی باید از جایگاه خود در آن مشارکت کند.»
وی تأکید کرد که این انجمن به تلاش‌های خود برای افزایش آگاهی درباره خطر هرگونه عادی‌سازی روابط ادامه خواهد داد و مقامات را به سمت تصویب قانونی برای جرم‌انگاری هرگونه تعامل با رژیم اشغالگر سوق خواهد داد. او تصریح کرد: «تحریم یک واکنش مقطعی نیست، بلکه تعهدی بلندمدت است که حمایت ثابت مردم تونس از فلسطین را به تصویر می‌کشد.»
با وجود حرکت‌های مردمی گسترده، کارشناسان خاطرنشان می‌کنند که نبود یک چارچوب قانونی مشخص، باعث شده است که در حال حاضر تصمیمات فردی مصرف‌کنندگان در حال حاضر به مؤثرترین ابزار تبدیل شود. الکحلاوی معتقد است که کمپین‌های تحریم به تعمیق فرهنگ مصرف آگاهانه در تونس کمک کرده و مصرف‌کننده اکنون در مورد اصالت برندهای تجاری دقیق‌تر شده است، امری که باید خود را در قوانین و مقررات نیز نشان دهد.
تلاش برای شکستن محاصره غزه
حرکت‌های حمایتی از فلسطین در تونس به اعتراضات یا کمپین‌های تحریم در ابعاد تجاری، اقتصادی و فرهنگی محدود نمی‌شود و شامل ابتکارات دیگری مانند سازماندهی یک کاروان زمینی با نام «کاروان پایداری (به عربی: قافلة الصمود)» به سمت گذرگاه رفح نیز بوده است. با این حال، این کاروان پیش از ورود به شرق لیبی و پس از ممانعت از عبور، متوقف شد.
با وجود سرخوردگی ناشی از این ممانعت، سازمان‌دهندگان از اقدام جدیدی را ساماندهی کردند که شامل راه‌اندازی «ناوگان پایداری (به عربی: أسطول الصمود)» از بندر سعيد بوسعيد تونس است. این حرکت، تلاشی نمادین برای شکستن محاصره غزه و ارسال پیام همبستگی بین‌المللی با مردم فلسطین محسوب می‌شود.
پی‌نوشت:
[۱] به عربی: جمعية دعم المقاومة العربية ومناهضة التطبيع
منبع: الجزیره
انتهای پیام/ تجارت و دیپلماسی
