به گزارش مسیر اقتصاد رسانه رویترز به تازگی در گزارشی به عملکرد دور از انتظار تحریم‌های غرب علیه بخش انرژی روسیه پرداخته است. بر اساس این گزارش شبکه پیچیده تحریم غرب که صنعت نفت و گاز روسیه را هدف قرار داده بود، نتوانست مانع جریان انرژی مسکو یا تلاش‌های جنگی آن شود، که نشان می‌دهد زمان و استفاده بیش از حد، نیروی سلاح‌های مالی ایالات متحده و اروپا را کند می‌کند.
روسیه هدف تحریم‌های اولیه و ثانویه غرب
جنگ اقتصادی توسط قدرت‌های غربی در طول دهه گذشته به طرز چشمگیری گسترش یافته است، به طوریکه تعداد تحریم‌های بین‌المللی از سال ۲۰۱۷ تقریباً ۴۵۰ درصد افزایش یافته است. این شامل تحریم‌های اولیه می‌شود که اکثر فعالیت‌ها بین کشور صادرکننده و کشور هدف را ممنوع می‌کند و تحریم‌های ثانویه که به دنبال قطع دسترسی هر کسی است که با نهادهای تحریم‌شده معامله می‌کند به زیرساخت‌های مالی تحت سلطه غرب.
افزایش شدید تحریم‌ها پس از جنگ اوکراین در سال ۲۰۲۲ رخ داد. تحریم‌های اتحادیه اروپا علیه روسیه از صفر در سال ۲۰۱۳ به ۲۵۳۴ در سال ۲۰۲۵ افزایش یافت. واشنگتن تنها در سال گذشته ۳۱۳۵ نهاد و فرد جدید را در فهرست هدف خود قرار داد که طبق گزارش مرکز امنیت جدید آمریکا، ۷۰ درصد آنها روسی بودند.
روسیه در پاسخ به تحریم‌ها چه کرد؟
تولیدکنندگان، بازرگانان و خریداران نفت روسیه، به ویژه آنهایی که در چین و هند هستند و ۸۰ درصد از فروش نفت خام روسیه را تشکیل می‌دهند، با ایجاد شبکه‌های پیچیده تجاری و مالی جایگزین با استفاده از صدها نفتکش، که «ناوگان تاریک» نامیده می‌شوند، سعی در دور زدن محدودیت‌های غرب داشته‌اند. ایران و ونزوئلا که مدت‌ها تحت تحریم‌های سنگین بوده‌اند نیز سیستم‌های مشابهی را توسعه داده‌اند.
دولت‌های غربی نیز به نوبه خود، به دنبال گسترش تحریم‌ها برای هدف قرار دادن نهادها، کشتی‌ها و افراد جدید بوده‌اند و با افزایش مقیاس تحریم‌ها، هزینه و پیچیدگی اجرای آنها نیز افزایش یافته است.
وضع سقف قیمت نفت برای آسیب رساندن به درآمد روسیه
یکی دیگر از معایب افزایش تحریم‌ها این است که این امر خطر تأثیر منفی بر اقتصاد کشورهای تحریم‌کننده را نیز افزایش می‌دهد. برای کاهش این امر، ایالات متحده، بریتانیا و اتحادیه اروپا تلاش کرده‌اند تحریم‌ها را به گونه‌ای ساختار دهند که درآمدهای کرملین آسیب ببیند، اما نفت و گاز روسیه در بازار باقی بماند و خطر شوک‌های قیمتی کاهش یابد.
برای رسیدن به این هدف، در سال ۲۰۲۲، کشورهای گروه ۷ سقف ۶۰ دلار در هر بشکه را برای نفت خام روسیه تعیین کردند؛ سطحی که اخیراً توسط اتحادیه اروپا و سایر اعضای گروه ۷، به استثنای ایالات متحده، کاهش یافته است. طبق این طرح، نفت روسیه همچنان جریان می‌یابد، اما شرکت‌ها در صورت فروش نفت بالاتر از این سقف، از ارائه خدمات بیمه و خدمات غربی به تانکرها منع می‌شوند.
۷۵ درصد مواقع نفت روسیه بالاتر از سقف قیمت غرب معامله شد
این تحریم‌ها و سایر تحریم‌های انرژی، با توجه به اینکه نفت و گاز تقریباً یک چهارم بودجه فدرال روسیه را تشکیل می‌دهند، از درآمد کرملین کاسته است. وزارت امور خارجه بریتانیا تخمین می‌زند که مسکو طی سه سال تا فوریه ۲۰۲۵، ۱۵۴ میلیارد دلار درآمد از محل فروش نفت خام را از دست داده است؛ اما تأثیر آن کمتر از حد انتظار بوده است. طبق محاسبات رویترز، نفت خام اورال روسیه از زمان اجرای این اقدام در دسامبر ۲۰۲۲، در ۷۵ درصد از روزهای معاملاتی بالاتر از سقف ۶۰ دلار معامله شده است، که عمدتاً به دلیل استفاده از ناوگان‌های تاریک است. در ماه اوت، تخفیف اورال نسبت به برنت به کمتر از ۵ دلار در هر بشکه کاهش یافت که کمترین میزان از زمان شروع جنگ است.
اتحادیه اروپا و برخی از اعضای گروه ۷، اما نه ایالات متحده، سقف قیمت را در این ماه به ۴۶.۵۰ دلار کاهش خواهند داد، اگرچه اثربخشی آن مورد تردید است.
در نهایت، به سختی می‌توان استدلال کرد که این اقدامات مالی مؤثر بوده‌اند، زیرا هدف آنها فشار بر ولادیمیر پوتین، رئیس جمهور روسیه، برای پایان دادن به جنگ بود و این درگیری هنوز سه سال و نیم بعد ادامه دارد. نکته مهمتر اینکه شکاف‌ها در رژیم تحریم‌های غرب در حال گسترش است.
توسعه همکاری‌های روسیه با چین و هند در بخش انرژی
در ۲۸ آگوست، نفتکش تحریم‌شده آرکتیک مولان با گاز طبیعی مایع از کارخانه آرکتیک ال‌ان‌جی ۲ روسیه، اولین واردات چین از این تأسیسات به‌شدت تحریم‌شده در سیبری، در جنوب چین پهلو گرفت. زمان‌بندی این اقدام قابل توجه است، زیرا تنها چند روز قبل از سفر پوتین به چین بود و نشان می‌دهد که پکن ممکن است روابط اقتصادی خود با مسکو را بر روابط خود با واشنگتن در اولویت قرار دهد.
سپس احتمالاً مخرب‌ترین ضربه به بازدارندگی غرب وارد شد؛ در اواخر آگست، دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا، ابزار جدیدی را معرفی کرد: یک «تعرفه ثانویه» ۲۵ درصدی بر هند به دلیل خرید نفت خام روسیه که مالیات ایالات متحده بر پنجمین اقتصاد بزرگ جهان را دو برابر کرد. این اقدام نه تنها تاکنون مؤثر نبوده، بلکه به نظر می‌رسد نتیجه معکوس داده است. هند به خرید نفت خام روسیه در مقیاس وسیع ادامه داده است و این اقدام ممکن است به شروع آب شدن یخ روابط بین هند و چین کمک کرده باشد.
تحریم «بیش از حد» اثرگذار نیست
برای دهه‌ها، تحریم‌های مالی ابزار مورد علاقه قدرت‌های غربی بوده است که به دنبال مجازات دولت‌های متخاصم بدون استفاده از نیروی نظامی هستند. اما آنچه تاریخ نشان داده این است که تحریم‌های انرژی زمانی بیشترین تأثیر را دارند که در یک دوره محدود توسط ائتلافی گسترده از کشورها اعمال شوند. اگر تحریم‌ها برای مدت طولانی ادامه یابند، صنعت به سادگی راه حل‌هایی پیدا می‌کند و تأثیر این اقدامات از بین می‌رود. بنابراین، ایالات متحده و اروپا ممکن است به تشدید تحریم‌ها علیه مسکو ادامه دهند، اما تأثیر این اقدامات ممکن است در حال حاضر به اوج خود رسیده باشد.
منبع: رویترز
انتهای پیام/ انرژی
